Skírnir - 01.04.1996, Side 136

130
BRYNHILDUR INGVARSDÓTTIR
SKlRNIR
hina hreinu sagnfræði hennar. Það er sá hluti bókarinnar sem
ekki má ljúga um. Einmitt þess vegna gætir höfundur þess yfir-
leitt vandlega að leggja ekki persónum sínum orð í munn.
I sviðsetningum bókarinnar má sjá hvernig Þórunn auðgar
sagnfræðitexta með stílbrögðum bókmennta. Hún beitir þar inn-
lifun og ímyndunarafli til þess að geta sér til um hugrenningar
persónanna: „Snorri liggur fyrir annað kvöldið eftir að skóli var
settur, og hugsar ofan í heydýnuna til óværu sem er nýbúin að
kynnast kroppi hans“ (54). Nokkru aftar skrifar hún:
Augu Snorra reika um dómkirkjuna á meðan munnurinn lofar Guð á
latínu. Uppi hanga myndir af biskupum, ströngum, háæruverðugum og
Guði þóknanlegum, sem með augnaráði sínu minna þann er á horfir á
skyldur, guðrækni, sóma og góð fyrirheit. Skriftastóllinn við altarið ætti
líka að geta gefið Snorra daglega áminningu um að forðast aparí. Hann
tekur meira eftir fúanum í kirkjunni við morgunsöng heldur en við
guðsþjónustur. (58)
Höfundurinn notar hér aðalpersónu sína til þess að birta okk-
ur smámyndir úr lífi átjándu aldar manna og þó að þessi atvik
hafi ef til vill ekki átt sér stað, þá lítur Þórunn ekki á þau sem
lygi. Þetta eru lýsingar sem eru byggðar á heimildavinnu og því
sannleikanum samkvæmar. Lesendur eiga að sjá í gegnum svona
lýsingar, átta sig á að þær eru ekki bókstaflega sannar, þó að það
skipti í raun ekki höfuðmáli.
Til marks um hve varlega Þórunn fer með efni sitt má nefna
söguna af samskiptum Snorra og Steinunnar ömmu hans. Þórunn
lætur Snorra sitja við fótskör ömmu sinnar á meðan hún upp-
fræðir hann um rímur og mansöngva og tuktar hann til með heil-
ræðavísum (27-28). Aftanmáls tekur höfundur af allan vafa og
segir við lesandann: „Samskipti Snorra og Steinunnar eru tilbún-
ingur“ (355). Tilgangur sögunnar er að sýna lesandanum hvernig
tengsl barna og fullorðinna voru á átjándu öld og fyrir því má
finna heimildir sem nefndar eru aftanmáls. Sagan er því af sama
tagi og skírnarsagan, þó að Þórunn gangi hér ögn lengra í skáld-
skaparátt.
Snorra á Húsafelli og aðferð Þórunnar verður þó sjálfsagt best
lýst með skilgreiningum F. R. Ankersmits á sagnfræðiriti og