Skírnir - 01.04.1996, Qupperneq 141

SKÍRNIR
HVAÐ ER Á SEYÐI f SAGNFRÆÐINNI?
135
Már Jónsson skrifaði ritdóm sinn sama ár og kveður þar við
annan tón. I inngangi minnist hann á að sagnfræðingar hafi und-
anfarin ár rætt um þörfina á aðgengilegri sagnfræðiritum fyrir al-
menning. Þeir hafi gert nokkrar tilraunir en þar sé „Þórunn
Valdimarsdóttir fremst í flokki.“ Már segir síðan:
Spurning mín er hins vegar sú hvort ritið [Snorri á HúsafelliJ sé góð
sagnfræði og hvort þetta sé leiðin út úr ógöngum andleysis og þurr-
pumpugangs sem íslensk sagnaritun er í. Ég tel að svo sé ekki. (1990, 103)
Hann hefur augljóslega mótaðar hugmyndir um það hvernig
sagnfræði á að vera og Snorri á Húsafelli fellur ekki að þeim.
Þegar Már ræðir um það hvernig Þórunn „þráir“ fortíðina
virðist grunnt á hæðninni:
Þórunn þráir að skynja fortíðina, heyra og sjá [...]. Bölið er að hvers-
dagslegur veruleiki séra Snorra og samtíðarmanna hans er „gjörsamlega
horfinn [...].“ Fortíðin er ósýnileg, en þar kemur sagnfræðingurinn til
bjargar. Hann er Galíleó með nýjan kíki, kemur auga á og veit betur
[...]. Sagnfræðingurinn ræður ferðinni og horfir haukfránum augum yfir
sviðið [...]. Hann leysir gátuna, skapar heiminn [...] (103)
Þannig horfir bókin um Snorra við Má, en þessari þrá Þórunnar
eftir skynjun fortíðarinnar og aðferð hennar til þess að nálgast
hana líkir hann við hugmynd þýskra rómantíkera, „að skáldsnill-
ingnum einum birtist hinn æðsti sannleikur“ (103).
Að mínu mati er þessi gagnrýni byggð á misskilningi, því ljóst
má vera af framansögðu að Þórunn er í hlutverki hins leiðbein-
andi sagnfræðings, ekki skáldsins alvitra. Þess vegna leggur hún
svo mikið upp úr samræðum við lesendur og hvers kyns varnað-
arorðum um að túlkunin á fortíðinni sé hennar eigin en ekki al-
gildur sannleikur. Már er á öðru máli. Að vísu viðurkennir hann
að ekki séu lengur „gerðar kröfur til þess að sagnfræðinga verði
hvergi vart í verkum sínum“ (104), en um leið virðist hann bera
aðferð Þórunnar saman við aðferðir rannsóknarsagnfræðinnar,
þar sem höfundur á að vera lítt sýnilegur og hlutlægur. Þannig
kemst hann að þeirri niðurstöðu að í Snorra á Húsafelli sé höf-
undur: