Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1992, Page 107

MÚLAÞING
105
Við uppkvaðningu dómsins var það einkum haft til hliðsjónar, að
Wíum hefði yfirheyrt Sunnefu um barnsfaðemið bæði ófullkomið og of
seint. Hann hafi og látið þau mæta óstefnd og án nokkurs verjanda fyrir
rétti á Bessastöðum. Augljósir séu og vankantarnir á meðdómsmönnun-
um, þeim Jóni á Eyvindará, Ömólfi Magnússyni og Sigurði Brynjólfs-
syni, hvað snertir setu þeirra í réttinum, og þar af leiðandi séu hinir full-
komlega löglegu meðdómsmenn Wíums í raun og veru aðeins þrír á lífi
(tveir látnir). Auk þess hafi það heldur aldrei komið skýrt fram, að
Sunnefa hafi játað á sig þetta brot. Segir síðan í niðurstöðum dómsins:
“og so sem meimefndur sýslumann Wíum hefur í mjög lovstríðugan og hæst
straffverðan máta í allri réttarins Behandling þessarar sakar, bæði hvað del-
inqventanna arresthald snertir, hvörja hann hefur á nótt og degi látið lausa og
liðuga vera og liggja hvar þeir vildu, sömuleiðis í sakarinnar procedeur fyrir
rétti á Bessastaðaþingi sig gróflega forséð, bæði móti skrifara og dómara emb-
ætti og óriktuglega trakterað sinn protocoll; því skal hann hafa sína sýslumanns
Bestilling forbrotið og bæti þar til 60 lóð silfurs til hans Mj’ ”
Auk þess var honum gert að greiða málskostnað, en sjálfum var hon-
um gefinn kostur á að fría sig frá barnsfaðernislýsingu Sunnefu með
eiði eftir þeim eiðstaf, sem honum yrði fyrir lagður af dóminum, ella
væri hann sannur að sök. Þegar niðurstaða dómsins hafði verið lesin
upp, lýsti Wíum því yfir, að hann áfrýjaði henni til hæstaréttar (“declar-
erade appell”) að undanskildu því, sem eiðtökuna snerti. Því næst var
honum fyrirlagður eiður þess efnis, að hann hefði aldrei haft nokkurt
holdlegt “saurlifnaðar samræði” með Sunnefu, sem hann sór þá þegar,
og að því loknu var rétti slitið.98
Hér mun ekki gerð tilraun til þess að færa rök fyrir því, hvort niður-
staða þessa dóms hafi mátt teljast eðlileg og sanngjöm miðað við lög og
réttarfar þeirra tíma. Til þess skortir mig alla sérþekkingu á því sviði.
Telja má þó víst, að lögunum hafi verið beitt til hins ýtrasta í því skyni
að sakfella Wíum, sem bezt má sjá af því, hversu alit öðrum augum
dómarar hæstaréttar litu síðar þetta mál. Jafnframt sýnir þessi niður-
staða, að lagalega séð var ekki hægt að neita Wíum um að hreinsa sig
með eiði og gera með því ákæru Sunnefu að engu, þótt það hefði að
vísu dregizt svo lengi. Varð því að byggja allar sakargiftir á hendur
honum á afglöpum hans í sambandi við meðferð málsins, enda kemur
það líka skýrt fram í dómsniðurstöðunni.
Wíum mun hafa siglt til Kaupmannahafnar um sumarið eða haustið
1754 til þess að áfrýja málinu til hæstaréttar, en ekki liggja fyrir öruggar