Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2009, Side 50

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 2. tbl. 85. árg. 200946
„Grunnmenntun hjúkrunarfræðinga er
afskaplega hagnýt og góður bakgrunnur,
meðal annars til að starfa að verkefnum
á sviði forvarna og lýðheilsu. Heildræn
viðhorf hjúkrunar, þar sem tekið er mið
af líkamlegum, andlegum og félagslegum
þörfum einstaklinga, er hér ákaflega mikils
virði. Í námi sínu læra hjúkrunarfræðingar
stjórnun þar sem áhersla er lögð á
greiningu þarfa, markmiðasetningu og
áætlanagerð – og mat á árangri þeirrar
þjónustu sem veitt er. Má þá einu gilda
hvort um er að ræða klíníska hjúkrun eða
forvarnastarf enda er nálgunin jafnan hin
sama,“ segir Guðrún Guðmundsdóttir,
hjúkrunarfræðingur hjá Lýðheilsustöð.
Fólk getur sjálft haft mikil áhrif á vellíðan í sál og sinni, segir Guðrún Guðmundsdóttir sem er
verkefnisstjóri Geðræktar. Úr Geðræktinni eru komin geðorðin tíu sem þjóðinni eru að góðu kunn.
Fjórir hjúkrunarfræðingar
Lýðheilsustöð tók til starfa árið 2003
skv. lögum frá Alþingi. Stofnunin sinnir
fjölþættu hlutverki á sviði forvarna,
meðal annars fræðslu til almennings
um heilbrigði og heilsueflingu. Auk
þess fylgist stofnunin með árangri af
lýðheilsustarfi, stuðlar að rannsóknum
og er stjórnvöldum til ráðgjafar um
stefnumótun á sviði lýðheilsu.
Á sínum tíma tók Lýðheilsustöð við
starfsemi Áfengis­ og vímuvarnaráðs,
Manneldisráðs, Slysavarnaráðs og
Tóbaksvarnaráðs. Síðar bættust við
Sigurður Bogi Sævarsson, sigbogi@simnet.is
ANDINN OG EFNIÐ ERU HIÐ SAMA
Forvarnir verða sífellt ríkari þáttur í heilbrigðis­
þjónustunni. Í því efni gegnir Lýðheilsustöð lykil­
hlutverki og er stjórnvöldum til ráðgjafar um ýmis
mál. Fjölmargir sérfræðingar starfa hjá stofnuninni,
þar á meðal fjórir hjúkrunarfræðingar. Í þeirra hópi er
Guðrún Guðmundsdóttir, verkefnastjóri Geðræktar.
önnur verkefni, meðal annars á sviði
geð heilbrigðismála sem Guðrún hefur
á sinni könnu. Hún er einn fjögurra
hjúkrunar fræðinga hjá Lýðheilsustöð.
Hinir eru Bára Sigurjónsdóttir, sem
stýrir verkefnum í tókbaksvörnum,
Jórlaug Heimisdóttir er verkefnastjóri á
rannsókna­ og þróunarsviði og sinnir
verkefnum á sviði heilsueflingar og Rósa
Þorsteinsdóttir hefur slysavarnamál með
höndum.
Forvarnir í þremur flokkum
Út frá lýðheilsufræðum skiptast forvarnir
í þrjá flokka eða stig. Á fyrsta stigi eru
forvarnir í anda orðatiltækisins að byrgja
beri brunninn áður en barnið er ofan í
hann dottið; það er að greina og hafa
áhrif á þær aðstæður sem stuðlað geta
að bættu heilbrigði fólks og dregið úr
áhættu. Á öðru stigi fela þær í sér inngrip
þar sem vandamál hafa komið upp með
það fyrir augum að koma í veg fyrir
að ástand versni. Þriðja stigs forvarnir
hafa svo það inntak að bæta líf og líðan
einstaklinga sem þjást af sjúkdómum
og þá er endurhæfing í víðum skilningi
mikilvægur þáttur.
Á Lýðheilsustöð er fyrst og fremst unnið
að fyrsta stigs forvörnum. „Í öllu okkar
starfi er lögð áhersla á mikilvægi góðrar
geðheilsu enda getur fólk sjálft haft mikil
áhrif á vellíðan í sál og sinni. Andinn
og efnið er eitt og hið sama og þess
vegna byggist allt starf Lýðheilsustöðvar
í vaxandi mæli á samstarfi fjölmarga
ólíkra aðila úti í samfélaginu. Þar kemur
klínísk reynsla hjúkrunarfræðinga sér vel
enda erum við vön þverfaglegri vinnu
inni á sjúkrastofnunum,“ útskýrir Guðrún
sem bætir við að í forvörnum liggi mikil
sóknarfæri fyrir hjúkrun.
Þverfagleg vinnubrögð
Svo að forvarnastarf skili árangri er
mikilvægt að miðla upplýsingum í gengum
fjölmiðla eða með öðrum þeim aðferðum
sem bjóðast í upplýsingasamfélagi