Jón á Bægisá - 01.12.2001, Blaðsíða 11

Fáein orð um georgískar bókmenntir
síns tíma.
Líkt og Súlkhan skrifaði Davit Gúramishvili heimspekileg kvæði sem
fjalla um grunn heimspekinnar og voru skiljanleg börnum og ungling-
um.
Nítjánda öldin var erfiðasta öldin í sögu Georgíu. Tyrkir og Rússar
kepptu um völd í landinu. Árið 1783 gerði Erekle konungur II samning
við Katrínu miklu þar sem Rússland viðurkenndi Georgíu sem sam-
bandsríki en sá samningur var fljótlega rofinn af Rússum og Georgía
lenti aftur undir stjórn Rússa.
Á þessum tíma koma fram höfundar á borð við Ilja Tsjavtsjavadze
sem þótti mikill þjóðmálaskörungur og andlegur leiðtogi þjóðarinnar.
Hann skrifaði merkilegar bókmenntir: skáldsögur, smásögur og ljóð og
stóð einnig að útgáfu tímaritanna Tíðindi Georgíu og íveria. Árið 1873
þýddi hann ásamt Ivane Djavakhishvili (vísindamaður, stofnaði Háskóla
Georgíu í Tbilisi) Lé konung eftir Shakespeare á georgísku.
Ilja Tsjavtsjavadze skrifaði einnig merkilegar ritgerðir um bókmennt-
ir og fræðslumál. Eins og margir vinsælir rithöfundar var hann myrtur
vegna afskipta sinna af stjórnmálum; Tsjavtsjavadze var myrtur árið
1907.
Annar merkur höfundur á þessum tíma var Akaki Cereteli. Hann
skrifaði ljóð, smásögur og leikrit. Hann hefur verið kallaður „Lævirki Ge-
orgíu“. Leikin kvikmynd og heimildarmynd hafa verið gerðar um ævi
hans. Akaki Cereteli lést árið 1915.
Skömmu á eftir Ilja Tsjavtsjavadze og Akaki Cereteli kom fram höf-
undurinn Vazja Pshavela sem skrifaði sögur og ljóð en þó aðallega smá-
sögur bæði fyrir börn og fullorðna. Einnig hafði hann mikinn áhuga á
söfnun alþýðukveðskapar. Ekki varð hann þó frægur af verkum sínum í
lifanda lífi. Verk eftir hann hafa verið þýdd á ensku, rússnesku, þýsku,
frönsku og íslensku. Hann andaðist árið 1915.
Aðrir merkir höfundar sem síðar komu fram voru t.a.m. Tsjola Lomta-
tidze, Giorgi Leonidze, Konstantin Gamsakhúrdia og fleiri.
Tsjola Lomtatidze skrifaði smásögur, tileinkaði sér marxisma ungur
að árum og tók þátt í pólitísku starfi; hann lést árið 1915.
Giorgi Leonidze var mikilvirkur smásagnahöfundur en tók einnig
virkan þátt í þjóðmálum. Hann stofnaði Þjóðminjasafn Georgíu sem eft-
ir dauða hans hefur borið nafn hans.
Konstantin Gamsakhúrdia skrifaði skáldsögur og var merkur höfund-
ur. Hann var meðlimur Vísindaakademíu Georgíu. Eftir stúdentspróf í
Georgíu fór hann til Þýskalands til að stunda nám í Munchen og
Leipzig og lauk árið 1919 háskólaprófi í bókmenntafræðum í Berlín.
Ó' — Elepter djákni var meira fyrir sopann en sálina
9