Jón á Bægisá - 01.02.2007, Qupperneq 81

Maður má ekki Ijúga í Ijóði
Hundurinn vaknaði aftur og urraði, hljóp fram í gang og hvarf. Auden
kom inn í stofuna og heilsaði mér. Eg hafði áður hitt hann sem snöggvast
í Ráðherrabústaðnum, en nú gat ég betur virt fyrir mér þetta einkenni-
lega erlenda skáld, sem hafði sýnt af sér þá kurteisi og þjóðlegheit að ríma
Vatnajökull á móti Auðunn skökull í einu ljóða sinna. Það var hreystilega
gert. Eg fór að velta því fyrir mér, á hvern hann minnti mig. Ég leitaði lýs-
inga í hans eigin verk: Kjarval? Olla Maggadon? Odd Sigurgeirsson eða
Árna Pálsson? En þá allt í einu brauzt sólin fram í andlit hans, flest merki
aldurs og reynslu hurfu eins og skuggar og þarna stóð hann fyrir fram-
an mig: skáldið W. H. Auden. Nú þóttist ég vita, hvað það var sem dró
hann til Islands ungan mann. Andstæðurnar í honum sjálfum. Þær voru
áþreifanleg staðreynd í lífi þessa norðlæga lands, þessa fólks sem var í senn
eldur og ís og gat fullyrt, ef það af einhverjum ástæðum var praktískt í
orðræðum hverfullar stundar, að Golfstraumurinn væri ekki til.
„Við skulum fara niður í kaffihúsið, þér hljótið að þekkja það,“ sagði
skáldið.
„Nei,“ sagði ég, „hvaða kaffihús?“
„Æ, þarna einhvers staðar — þar sem karlmennirnir sitja yfir kaffibolla
og lesa dagblöðín.“
„Æjá, ætli það sé ekki Hressingarskálinn?"
„Það hlýtur að vera,“ sagði Auden, og fór í hvíta lopapeysu innundir
jakkann.
Við ókum niður að Góðtemplarahúsinu og þar lagði ég bílnum. Á
leiðinni í Hressingarskálann minntist Auden á Hammarskjöld. Þeir voru
vinir. Hann sagðist vera á leið til Svíþjóðar að vinna að þýðingum á dagbók-
um Hammarskjölds. Ég sagði að sumir, sem ég hefði hitt og hefðu lesið
dagbækur hans og ljóð, væru þeirrar skoðunar, að Hammarskjöld hefði
gengið með þá grillu að hann væri eins konar útsendari eða spámaður guðs
á jörðinni. Auden sagði, að þessi skilningur væri algjörlega rangur. Hins
vegar væri það rétt, að guð hefði verið óumdeilanleg staðreynd í lífi hans,
þannig að þeir sem ynnu verk sín vel og af skyldurækni gengju á guðs veg-
um. Auden var augsýnilega Ijúft að vinna að þýðingu á verkum Hammar-
skjölds.
Við hittum Tómas Guðmundsson í Austurstrætinu, hvar annars stað-
ar? Þeir heilsuðust og tóku tal saman, og þá komst ég að því að skáld eru
ekki eins ólík öðru fólki og ég hafði haldið: þeir töluðu um veðrið.
Síðan sagði Auden:
„Að hugsa sér hvað það er mikið af fínum bílum í Reykjavik. Hér voru
fáir einkabílar þegar ég var hérna síðast. En mig langar á hestbak. Mér
skilst það sé erfitt að komast á hestbak."
„Það er hægt að fá leigða hesta,“ fullyrti ég. En Tómas sagði: „Ég hef
á .j&œváá - Hann gat ekki hætt að ríma
79