Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2013, Síða 36

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 3. tbl. 89. árg. 201332
ríkjanna. Lífshlaup þessara tveggja kvenna
er merkilega líkt. Ottar var sjö árum yngri
en Margaret. Hún var frá Noregi en giftist
Svía og bjó lengst af í Svíþjóð. Faðir
hennar var prestur þannig að hún ólst ekki
upp í fátækt. En viðhorfin til barnseigna
voru hin sömu og móðir hennar varð ófrísk
18 sinnum eins og móðir Margaretar.
Systir hennar varð ófrísk 16 ára en
foreldrar þeirra neyddu hana að gefa
frá sér barnið. Hún tók því svo illa að
hún var sett á geðveikrahæli og lést
þar nokkrum árum seinna. Það varð
kveikjan að áhuga Ottar á kynfræðslu
og takmörkun barneigna. Hún skrifaði
greinar um getnaðarvarnir í róttækum
blöðum og var í framhaldinu boðið að
halda fyrirlestra. Eins og í Bandaríkjunum
var þetta ólöglegt athæfi og Ottar var
margsinnis nálægt því að lenda í fangelsi.
Ottar og Margaret Sanger áttu eftir að
hittast nokkrum sinnum og þær tóku báðar
þátt í að stofna International Planned
Parenthood Federation í Bombay 1952.
Margaret Sanger varð fyrsti formaður
þeirra samtaka en Ottar tók svo við og
veitti samtökunum forystu 1959­1963.
Hún lést 1973.
Margaret Sanger lést 1966, nokkrum
dögum fyrir 87. afmælisdaginn sinn. Árið
áður fékk hún að sjá það leitt í lög í
Bandaríkjunum að hjónum leyfðist að
nota getnaðarvarnir. Margaret hefur lokið
ævidögum sínum en baráttu hennar er
ekki lokið því enn eru mörg lönd þar sem
staða kynfræðslu og getnaðarvarna er
eins og hún var í okkar löndum á fyrri
helmingi tuttugustu aldar.
Margret Sanger á safni í Boston. Hún var oft handtekin þegar hún hélt erindi um getnaðarvarnir. Henni
var bannað að koma fram opinberlega í Boston og límdi hún þá fyrir munnin í mótmælaskyni.
Nokkrir lesendur hafa gert athugasemd við myndatexta á bls. 40 í
síðasta tölublaði en þar er talað um fleirnota vökvagjafarsett. Sagt
er að orðið fleirnota sé ekki til og það er reyndar rétt. Þess er ekki
getið í neinum af þeim orðabókum sem ritstjóri hefur aðgang að.
Samsetningin er þó alveg rétt mynduð en vanalega er talað um
margnota.
Margnota saltvatnstæki