Skólavarðan - 01.12.2012, Blaðsíða 23

23
Skólavarðan 2. tbl. 2012
„Ég var uppreisnargjarn og mér var einu sinni sagt að ég
hefði valdið föður mínum hjartasorg út af mótþróanum í
mér. Reglur eru til að brjóta þær og mér var lífsins ómögulegt
að fylgja þeim. Í skólanum var skólabúningur svo ég mætti
auðvitað í mínum eigin fötum og „var beltaður“, sem þýðir
laminn af kennara með belti. Enn þann dag í dag er ég þeirrar
skoðunar að það að brjóta reglur og segja hefðum stríð á
hendur sé einn af mikilvægustu eiginleikum stjórnenda.“
Það er John McBeath fræðimaður og kennari sem á orðið,
hann hefur um það bil hálftíma aflögu fyrir viðtalið en fórnar
matartímanum sínum af gjafmildi sem ég átti ekki von á. Eru
enskir, háæruverðugir prófessorar svona léttir á því? En John er
náttúrulega ekki enskur eins og fljótlega kemur í ljós, hann er í
senn skoskur og allra þjóða kvikindi. „Af hverju hefurðu svona
mikinn áhuga á menntun?“, spyr ég John.
„Það á að hluta til rætur að rekja til bernsku minnar. Foreldrar
mínir voru trúboðar í Kongó, þar fæddist ég og við fluttum
svo síðar til Suður-Afríku. Þaðan fórum við til Englands, þá
Skotlands, svo Kanada og loks aftur til Skotlands. Ég var í átta
eða níu skólum í þessum ólíku löndum. Það er því kannski
ekkert skrýtið að ég hafi alltaf haft áhuga á ólíkri menningu,
menningarlegum mun á milli landa og verið óánægður með eðli
skólans ef ég get orðað það svo.
Þeim fannst þessi skóli bara fínn
Árið 1954 fluttum við í seinna skiptið til Skotlands, þaðan sem
ég er ættaður. Ég var fjórtán ára og fór í mjög hefðbundinn
drengjaskóla á breska vísu. Mér fannst allt rangt við þennan
skóla. Að koma úr kanadíska skólakerfinu og í það skoska
fannst mér nánast eins og tímaferðalag aftur til þess tíma þegar
menntakerfið var í raun ómenntandi. Það var þá sem ég byrjaði
að skrifa um skólamál, um eðli menntunar, af því að allt sem ég
rakst á þarna var að mínu mati skaðlegt og rangt.
Það er sagt að fiskurinn sé síðastur til að uppgötva vatnið
og ég sá hlutina með allt öðrum augum en hinir strákarnir í
skólanum sem þekktu ekki annað. Þeim fannst þessi skóli bara
fínn. En ég kom frá annarri plánetu og hugsaði daglega um af
hverju þetta væri gert svona en ekki hinsegin, að þetta og hitt
væri fáránlegt. Ég velti til dæmis mikið fyrir mér eðli og tilgangi
refsinga og var eiginlega trúleysingi í þeim efnum, mér fannst
þær ekki skila árangri. Enda kom að því að ég var næstum því
Reyndu bara að segja
okkur að við séum ekki
að vinna vinnuna okkar! Texti: KEG
viðtal
John McBeath