Skólavarðan - 01.12.2012, Blaðsíða 12

12
Skólavarðan 2. tbl. 2012Útgáfa
Texti: GG
Þrjú af sex þemaheftum um grunnþætti menntunar eru
komin út hjá Námsgagnastofnun. Þemaheftin mynda ritröð
sem fjallar um grunnþættina sex sem verða rauði þráðurinn
í öllum námsgreinum þegar nýjar aðalnámskrár hafa verið
innleiddar í skólum landsins. Heftunum er meðal annars
ætlað að verða leiðarvísar í skólastarfi nu, auðvelda skólafólki
að átta sig á inntaki grunnþáttanna og fl étta þá inn í starf sitt.
Í heftunum eru stuttar fræðilegar umfjallanir um hvern þátt,
hugmyndir um leiðir og hagnýtar ábendingar en ekki er um
beinar kennsluleiðbeiningar að ræða.
Ritin þrjú sem koma út að þessu sinni heita: Læsi, Sköpun og
Lýðræði og mannréttindi. Stefnt er að því að seinni þrjú ritin
komi út í byrjun næsta árs.
Bygging heftanna er með svipuðu formi og í sameiginlegum
formála þeirra segir m.a. að ábyrgð og frumkvæði við
innleiðingu grunnþáttanna hvíli á herðum skólastjórnenda
í samvinnu við kennara og annað starfsfólk skóla. Þeir gegni
forystuhlutverki í samvinnu við sitt fólk við að tryggja að
grunnþættirnir endurspeglist í stefnu skólans og starfsháttum.
Skapa þurfi vettvang fyrir kennara og aðra starfsmenn til að
skipuleggja hvernig grunnþáttunum verði best fyrir komið
í daglegu starfi . Dæmi um leiðir til þess eru t.d. leshringir,
hópvinna og umræður, kaffi húsafundir, umfjöllun um einstaka
kafl a, SVÓT-greining, áætlanagerð og sjálfsmat. Bent er á fl eira
til að meta samskipti og skólabrag út frá grunnþáttunum og
fl étta þá inn í daglegt skólastarf. Mikilvægt sé að skoða með
opnum huga og gagnrýnum augum viðhorf okkar og venjur í
ljósi grunnþátta menntunar.
Heftin eru mjög læsileg og varpa ljósi á margt sem kennurum
hefur þótt snúið við innleiðingu nýju námsþáttanna. Hugtök
eru skýrð, spurningum varpað fram og svarað en jafnframt
er ljóst eftir lestur heftanna að hin nýja sýn á menntun er á
margan hátt gerólík þeirri hefð sem skapast hefur í skólum
um langan aldur. Heftin ættu að koma að góðu gagni sem
umræðugrundvöllur og leiðarljós að boðuðum og tímabærum
breytingum. Stefán Jökulsson er höfundur Læsis, Ingibjörg
Jóhannsdóttir, Elísabet Indra Ragnarsdóttir og Torfi Hjartarson
skrifuðu Sköpun, og Lýðræði og mannréttindi er eftir Ólaf Pál
Jónsson og Þóru Björgu Sigurðardóttur. Kápu hannaði Kristín
Ragna Gunnarsdóttir.
Öll þemaheftin eru gefi n út á rafrænu formi og prentuð
í takmörkuðu upplagi. Eintak verður sent í alla leik-,
grunn- og framhaldsskóla. Rafrænu útgáfuna má nálgast í
útgáfuskrá mennta- og menningarmálráðuneytisins og á vef
Námsgagnastofnunar.
„Að læra að sigla í þessum skilningi
felur í sér meira en getu til að láta
berast með vindinum, jafnvel þótt
maður komist á góðan skrið með því
móti. Að fresta því að taka stefnu í
lífi nu er einmitt að láta berast með
vindinum. Menntun verður því að vera
lífsmenntun ef hún á að vera virkilega
eftirsóknarverð. Menntun sem beinist
ekki bara fram á við eða sem miðar að
sífelldri endurnýjun, heldur miðar að
því að mennta alla manneskjuna og gera hana að geranda í
eigin lífi . Það er nefnilega munur á því að vera alltaf að mennta
manneskjuna og hinu að mennta alla manneskjuna“ (Lýðræði
og mannréttindi, bls. 59).
„Við þurfum á skapandi hugsun að halda
til að verða heilsteyptir einstaklingar og
ráða fram úr hvers konar vanda á tímum
umbreytinga. Við þurfum á listum og
menningu að halda til að spegla okkur
í, átta okkur á okkur sjálfum og skilja
hvert annað betur. Með skapandi huga
og aðferð að leiðarljósi er hægt að búa
til fjölbreytt og kraftmikið samfélag þar
sem greinar sem byggjast á hugverkum
og framsæknar lausnir á öðrum sviðum
verða þungamiðja í atvinnusköpun“ (Sköpun, bls. 11).
„En ég hugsa um læsi sem
merkingarsköpun með tilteknu táknkerfi
og ákveðinni tækni eða tæknimiðli.
Stundum koma mörg táknkerfi við sögu í
sama tæknimiðli, eins og t.d. í sjónvarpi
þar sem um er að ræða samspil lifandi
mynda, ljósmynda, talmáls og prentmáls
og alls konar grafíkur. Og ekki má
gleyma tónlistinni. En núna ráða tölvur
við öll þessi táknkerfi og með réttum
jaðartækjum má búa til alls kyns efni í
þeim. Þannig að læsi með nýjum formerkjum snýst um að gera
nemendur læsa á alls kyns mál og þjálfa þá í að búa til ýmiss
konar efni“ (Læsi, bls. 11).
Mennta- og
Menningarráðuneytið NámsgagNastofNuN
Mennta- og
Menningarráðuneytið NámsgagNastofNuN
Mennta- og
Menningarráðuneytið NámsgagNastofNuN
Ritröð um grunnþætti
menntunar fyrir öll skólastig