Félagsbréf - 01.03.1962, Qupperneq 66

BÆKUR
Náttúra Islands.
330 bls. Almenna bókafélagið.
1961.
að er upphaf að þessari bók, að 13
höfundar fluttu erindi í ríkisútvarpið
um náttúru íslands. „Reynt var að velja
fyrirlesara og fyrirlestrarefni með það
fyrir augum, að í heild gæfu þessi er-
indi það, sem kalla mætti landfræðilega
mynd af Islandi, þar sem einkum væri
lýst hinni dauðu náttúru, en þó einnig
gefið stutt yfirlit yfir gróður og dýralíf
landsins og grunnsævisins kringum það
En allmikið vantar í þessa landfræðilegn
mynd. Til að fylla hana út hefði m.a.
þurft erindi um jökulmenjar, annað um
landmótun vatns og vinda, hið þriðja um
strendur og strandmyndanir. Þess skal get-
ið hér, að niður féll útvarpserindi um jökla
en Jón Eyþórsson varð góðfúslega við
beiðni minni um að fylla nokkuð í þá
eyðu,“ segir Sigurður Þórarinsson í eftir-
méla við bókina.
Ekki skal hér fjargvirðrazt yfir því,
sem vantar i bókina. Hitt er meira virði,
hve gott það er, sem með er tekið, en
efni bókarinnar er í stórum dráttum sem
hér segir: Prófessor Trausti Einarsson rek-
ur fyrst í stuttu máli sögu jarðarinnar, en
segir því næst frá upphafi íslands og
einkum blágrýtismynduninni, lýsir nýjum
rannsóknaraðferðum og drepur á óleyst
verkefni. Guðmundur Xjartansson ræðir
um móbergsmyndunina. Er þar margt
fróðlegt um grágrýti, kubbaberg, móbergs-
stapa o.fl. Jóhannes Áskelsson lýsir ís-
lenzkum steingervingum jurta og dýra. Sig-
urður Þórarinsson lýsir eldstöðvum og
liraunum af nærfærni og þekkingu. —
Jón Jónsson ræðir um jarðhitann, og er
það greinargott yfirlit um öll jarðhita-
svæði á landinu, en þekking og skilning-
ur á eðli jarðhitans verður nauðsynlegri
með hverju ári, sem líður. Tómas Tryggva-
son segir frá hagnýtum jarðefnum, göml-
um kunningjum eins og möl og nýjung-
um, svo sem perlusteini og kísilsalla.
Jón Eyþórsson ræðir um veður og veður-
far og veltir m.a. fyrir sér spurningunni,
livort brátt muni kólna aftur á íslandi.
Hann ritar einnig skemmtilega og athygl-
isverða grein um jökla. Sigurjón Rist
skrifar um vötn, og segir þar margt frá
fallvötnum og virkjunarlíkum. Björn Jó-
hannesson ritar grein, sem fjallar um
jarðveginn, efni hans, ástand og mismun-
andi gerðir. Unnsteinn Stefánsson ræðii
um sjóinn við Island, sögu sjórannsókna,
eðli sjávarins, hafstrauma og hafís, gerðir
sjávarins og næringarefni í sjó. Ingvar
Hallgrímsson lýsir í stuttu máli lífinu í
sjó, allt fré kísilþörungum til steypireyða.
Eyþór Einarsson segir frá grösum og
gróðri, skýrir i upphafi nokkur hugtök,
en ræðir síðan margar tegundir gróðrar
og gróðurfélaga. Þessar þrjár síðasttöldu
greinar fjalla um svo stór svið, að þeim