Frón - 01.03.1945, Síða 13

Verkefni íslenzkra fræða
11
löndum muni útskrifa kandídata aÖ afloknu svo þröngu námi.
Menn með þessu prófi hafa titilinn cand. mag. Sá titill mun
hvergi til áður nema í Danmörku, en er þar borinn af mönnum
sem gengizt hafa undir miklu viðtækara próf, í þremur greinum
að vísu eins og hið íslenzka, en með þeim mun, að tunga einhvers
lands og bókmenntir er hvorttveggja talið ein grein, og saga
einstaks lands ekki slitin frá mannkynssögunni. Danskur cand.
mag. hefur að jafnaði próf í þremur tungum og bókmenntum
þeirra, ellegar í mannkynssögu ásamt tveimur tungum og bók-
menntum þeirra. það lætur þá nærri að íslenzka prófið sé
helmingi minna en hið danska, og er ég hræddur um að hér
hafi verið snúið inn á braut sem ekki sé háskalaus.
Enn skal drepið á eitt atriði í sambandi við háskólann. öllum
menningarlöndum er það mikið keppikefli að hlynnt sé sem bezt
að ungum og vænlegum vísindamannaefnum, svo að þessir menn
geti gefið sig þegar frá unga aldri nokkurn veginn óskiptir að
rannsóknum og fræðimennsku, og síðar orðið háskólakennarar
ef svo vill verkast, í stað þess að ella mundu þeir verða að takast
á hendur aðra vinnu sem hætt er við að gleypti allt starfsþrek
þeirra. Allir Norðurlandaháskólar hafa nú til umráða ríflega
styrki sem ætlaðir eru þvílíkum mönnum og veittir til ákveðins
árabils i einu, en hins vegar hafa styrkþegar einhverja kennslu
með höndum við háskólann. Hvergi væri slíkra styrkja meiri
nauðsyn en á Islandi, þar sem dæmin sanna að oft hefur verið
ærnum vandkvæðum bundið að finna nokkurn veginn hæfa menn
í háskólakennaraembættin.
3. Fyrsti prófessorinn við Háskóla íslands í íslenzkri málfræði
og menningarsögu, Björn M. Ólsen, lagði i háskólastarfsemi sinni
aðallega stund á forníslenzka bókmenntasögu og skýringar forn-
rita. Eftirmaður hans, Sigurður Nordal, hefur unnið fremstu
vísindaverk sín á sama sviði, en jafnframt fengizt við bókmenntir
og menningu síðari alda. Háskólanum hefur verið ómetanlegt
að eiga þessa tvo afburðamenn, og því er ekki til neins að leyna
að vísindaheiður hans út á við hefur að mjög miklu leyti hvílt
á herðum þeirra einna. Björn Ólsen hafði að visu lifað sitt
fegursta þegar hann kom að háskólanum, en Sigurður Nordal
hefur getað varið til hans beztu kröftum sínum, og árangurinn
er sá að undir handleiðslu hans hafa vaxið upp áhugasamir og
mjög efnilegir fræðimenn. Yms rit sem samin hafa verið i