Frón - 01.03.1945, Page 22

20
Jón Helgason
hefur þetta ritsafn sýnt Ijóslega að svo mikill gróöur er í
starfsemi fræSimanna á fslandi aS þeim ætti aS vera hægSar-
leikur aS gera myndarlega úr garSi sérstakt tímarit eSa ársrit er
helgaÖ væri íslenzkum fræSum einum.
6. ÁriS 1930 kaus Háskóli íslands fimm manna nefnd til
aS rannsaka »hvort háskólinn eigi aS koma á stofn þjóS-
fræSistofnun, er einkum gangist fyrir söfnun og rannsókn
örnefna og bygg5asagna«. Mér hefur ekki tekizt aS finna neitt
um þá niSurstöSu er nefnd þessi hafi komizt aS, og ekkert hefur
frétzt um aö nein slík þjóÖfræÖistofnun hafi veriS sett á laggirnar.
Ég fæ ekki betur séS en þarna hafi veriS hreyft viS einu
allrabrýnasta nauSsynjamáli íslenzkra vísinda, þó aS háskólinn
viröist ekki hafa boriS gæfu til á sjálfu alþingishátíSarárinu aS
finna á því neina lausn. AÖeins hefSi rannsóknarsviSiS átt aS
vera miklu viStækara en nefnt var hér aS ofan. HefSi háskólinn
haft hug og dáS til aS koma á fót öflugri stofnun til aS rannsaka
hina fornu aljjýSumenningu fslands, sem nú er aS hverfa, bæSi
í sveitum og viS sjávarsíSuna, mundi þaS afrek hans lengi haft í
minnum á ókomnum öldum. AS vísu hefSi slík stofnun átt aS
vera til fyrir löngu. En þar sem fyrri kvnslóÖir munu geta haft
fjárþröng sína og úrræSaleysi sér til afsökunar, mun okkar
kynslóS aldrei fá risiS undir því ámæli sem hún mun sæta síöar
meir, láti hún síöustu leifar alþýSumenningarinnar týnast rann-
sóknarlaust.
Hvernig er um íslenzk örnefni? ASrar þjóSir á NorSurlöndum
hafa lengi átt sérstakar stofnanir sem vinna aS söfnun örnefna,
bæSi meS fyrirspurnum á stöSunum sjálfum og meS rannsóknum
gamalla skilríkja. Þessi starfsemi er þar komin svo vel á veg
aÖ fariÖ er fyrir löngu aS prenta söfn örnefnanna í stóreflis
bókum, og þar aS auki birtist um þau hvert vísindaritiS á fætur
ööru. Einkum hefur SvíþjóS veriS atorkuland í þessu efni, enda
mun þess ekki ýkjalangt aS bíSa aS öll örnefni þessa víSáttumikla
ríkis verSi komin í örugga varSveizlu. l5ar er litiS á örnefnin sem
jrjóSarfjársjóÖ og ekkert tilsparaS aS sýna þeim fullan sóma.
Okkar örnefni geta af eSlilegum ástæSum ekki jafnazt aS
forneskju viS hin elztu á meginlandinu og munu fyrir þá sök
ekki þykja eins girnileg til fróSleiks, en samt mundi þaS koma
skýrt í ljós ef rækileg söfn þeirra væru aögengileg úr ýmsum
landshlutum, aS þar væri gnægS merkilegra viSfangsefna. Ekki