Frón - 01.03.1945, Síða 31

Fávitar á Islandi og framfæri þeirra
29
af þjóSfélagslegum ástæÖum ávallt aS vera á hælum eSa undir
umsjá og eftirliti sérfróSra manna. ÞaS er augljóst mál aS engin
heimilisprýSi er aS örvitum og hálfvitum, og þaS er blátt áfram
skaSlegt og ósæmandi aS láta slíka fávita alast upp meS heil-
brigSum börnum. Fávitar þeir, sem hafa skapgerSarbresti og
glæpahneigSir, eru bezt geymdir á hælum.
f flestum löndum eru til hæli handa fávitum og fávitamál
skipulögS. 1 Danmörku eru mörg fávitahæli, en þó er þörfinni
í þeim efnum hvergi nærri fullnægt. RíkissjóSur greiSir fram-
færslukostnaS, og nam hann áriS 1942—43 um 14 miljónum
króna. Meira en 12.000 fávitar eru á framfæri danska ríkisins,
og er þaS nærri þriSjungur allra fávita í Danmörku.
Fávitamál á íslandi eru lítt skipulögS; til er eitt lítiS fávita-
hæli handa nokkrum börnum. Hæli þetta er einkastofnun, en
nýtur styrks úr ríkissjóSi (aS því er ég bezt veit). Heilsteypt
fávitalöggjöf er engin til á íslandi, en til eru lög um fávitahæli
frá 1. febr. 1936, nr. 18.
Samkvæmt lögum þessum skal stofna, er fé er veitt til þess
á fjárlögum:
a) Skólaheimili, eitt eSa fleiri, handa ungum vanvitum og hálf-
vitum, eSa börnum og unglingum, sem kenna má ofurlítiö til
munns eSa handa.
b) Hjúkrunarhæli handa örvitum eöa fávitum, ungum og
gömlum, sem ekkert geta lært og ekkert unniS til gagns.
c) Vinnuhæli, eitt eSa fleiri, handa fullorönum fávitum, sem
vinnufærir eru aS einhverju leyti, en verSa þó aS teljast
ófærir til aS vinna alveg fyrir sér og stunda vinnu á almenn-
um heimilum.
1 lögunum er enn fremur nánar ákveSiS um fyrirkomulag
hæla þessara, og gert er ráS fyrir aS seinna verSi sett nánari
ákvæSi meS sérstakri reglugerS. RáSherra (kennslumálaráSherra)
skal skipa þriggja manna eftirlitsnefnd meS öllum þessum
heimilum eSa hælum fávita. 1 lögunum (8. gr.) eru ákvæSi um,
aS safna skuli nákvæmum skýrslum um tölu fávita og hagi þeirra,
einnig hvernig eftirliti skuli hagaS meS aSbúS þeirra fávita, sem
dveljast ekki á fyrrnefndum hælum. 1 bráSabirgSaákvæSi laganna
segir svo, aS ríkissjóSur greiSi 4/s hluta meSgjafar meS efnalaus-
um fávitum á fyrrgreindum hælum, en framfærslusveit 4/s hluta.
Lögin eru aS mörgu leyti góS, en ekki veröur af þeim séÖ,
hvort öll þessi hæli eigi aS byggja á sama staS, eSa eitt hæli í