Frón - 01.03.1945, Qupperneq 53

Nokkur orð um íslenzk bókasöfn
51
félaga og sýslubókasafna bæ5i innan hverrar sýslu og helzt um
land allt, og sýna þannig löggjafar- og fjárveitingarvaldi aS hér
íylgi hugur máli. Hins vegar þarf sem bráðast að mynda einhvers
konar yfirstjórn sem tekið geti taumana sér í hendur, beint
umbótunum inn á réttar brautir og skipulagt þá áróðurs- og
fræSslustarfsemi sem til þarf. Ef ríkisvaldiS fæst ekki til að koma
slíkri stofnun á fót, geta stærri bókasöfnin reynt aS gera þaS
sjálf meS tilstyrk allra íslenzkra menntamanna. PaS er hægt, og
hefur verið gert í mörgum löndum þegar líkt stóS á, aS mynda
félög til styrktar og framdráttar bókasafnshreyfingunni, og slíkur
félagsskapur hefur víða orðiS undirstaSa skipulags sem síðar
hefur veriS lögfest. PaS eina sem ekki má gera er aS leggja árar
í bát og bíða þess að bókasafnsmál okkar komist í lag af
sjálfu sér.
Pó að Islendingar séu ekki ríkir ef miSaS er við aSrar þjóSir,
hafa ýmsir þeirra eignazt meira fé á síSustu árum en dæmi eru
til áSur fyrr. 1 öSrum löndum er þaS ekki fátítt aS efnamenn
hafi lagt drjúgt fé af mörkum til bókasafna, ýmist til bygginga
eða í bókagjöfum. Hér gætu hinir nýríku gróSamenn styrj-
aldarinnar unniS þjóS sinni mikið þarfaverk og sjálfum sér
orSstír um ókomnar aldir, ef þeir þekktu sinn vitjunartima. Ef
til væri félagsskapur til eflingar íslenzkum bókasöfnum ætti hann
ekki aS láta slíkt tækifæri ganga sér úr greipum; hver veit
hvenær annaS býSst jafngott?
AS síSustu skal ég aSeins víkja aftur aS atriSi sem ég hef
minnzt á áSur. Sú miSstöS eSa yfirstjórn fræSilegu bókasafnanna
sem ég taldi nauSsynlega ætti auðvitaS einnig aS vinna í þágu
alþýðubókasafnanna á svipaðan hátt og upplýsingaskrifstofa
þeirra gerir hér í landi. MeS því yrði alþýSubókasöfnunum gert
fært aS nota vísindalegu söfnin, og þaS væri ekki sízt mikilsvert
heima, vegna þess aS það á áreiðanlega langt í land aS bóka-
kostur íslenzkra alþýSubókasafna komist nokkuS nálægt því sem
er t. d. hér og annars staðar á NorSurlöndum. MeS slíkri yfir-
stjórn allra bókasafna ætti einnig aS vera hægt aS tryggja þaS
aS færustu menn landsins gæfu leiðbeiningar um bókaval, ekki
aðeins vísindalegu safnanna, heldur einnig alþýðubókasafnanna.
MeS því á ég ekki viS aS beinlínis skyldi fyrirskipaS hverjar
bækur skyldu keyptar og hverjar ekki hvar sem væri á landinu,
heldur mætti t. d. gefa út bókaskrár til úrvals og fyrirmyndar
handa söfnum af ýmsum stærðum. Enn fremur ætti aS tengja
4*