Frón - 01.03.1945, Page 58

56
Orðabelgur
þessi regla er hæpin. Setningabrot, sem notuS eru í stað heilla
setninga, geta jafnt krafizt greinarmerkja. Enda fara Danir vfir-
leitt ekki eftir þessari reglu, þótt hún standi í kennslubókum
þeirra sumum.
Pá er þess að geta, að enga kommu skal setja í íslenzku á
undan ýmsum samanburðarsetningum. T. d.: Hann hamaðist sem
vitstola væri. — Petta fór betur heldur en á horfðist. — Hún er
svipuð og hún var. — Steinninn er ekki cins þungur og ég hélt.
— Þetta verður lengra mál en til var ætlazt. — Hvort er sem
mér sýnist?.... í þessum dæmum eru aukasetningarnar svo
nátengdar aðalsetningunum, að ekki virðist hlýða að greina ])ær
sundur í huga, þegar skrifað er eða lesið. En hér er sett komma
á undan samsvarandi setningum í dönsku, og er þá eingöngu
íarið eftir hinni málfræðilegu reglu. Hins vegar er það með öllu
í'angt í dönsku, hvort heldur farið er eftir þagnar-kerfinu eða
hinum málfræðilegu reglum, ])egar notuð er komma á undan
eftirsettri aukasetningu, en kommunni sleppt, ef breytt er um
orðaröð og aukasetningu skipað á undan. Hefi ég þó oft oröið
þessarar villu var, og jafnvel í greinum sumra þekktra rit-
dómanda. Virðist ]jað benda til, að þeir menn, er þannig rita,
setji kommu fremur af vana en hugsun.
• Ég vona nú, að mér hafi nokkurn veginn tckizt að gera ljósar
hugleiðingar mínar um þetta efni. Býst ég ekki við, að allir menn
séu mér sammála. Pað erum vér íslendingar sjaldan. En það eitt
myndi gleðja mig, ef fleiri legðu sinn skerf til þessara mála.
Þorsteinn Stefánsson.
Enn um kommur.
Þeir sem lesið hafa Frón með nokkurri athygli munu hafa
veitt því eftirtekt að kommusetning hefur verið þar með ýmsu
móti, enda hefur hverjum höfundi verið leyft að fylgja sinni
kreddu í þeim efnum. Hins vegar mun það flestum ljóst að í
miklum hluta greina þeirra sem í Fróni liafa birzt er ekki fylgt
þeim reglum sem löggiltar eru á íslandi um kommusetningu.
Höfundur undanfarandi greinar virðist frekast hallast að kenn-
ingunni um ágæti málfræöireglunnar um skipun greinarmerkja
og óttast að aðrar aðferðir leiði til glundroða eins.
Hér skal ekki gerð nein tilraun til að brjóta þetta mál til
mergjar, heldur aðeins gerð örstutt grein fyrir persónulegri af-
stöðu minni til þessa mcinlitla merkis.