Morgunblaðið - 30.10.2015, Blaðsíða 4

SVIÐSLJÓS
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Þátttakendur í Northern Future
Forum 2015, sem haldið var í gær á
Grand Hótel, voru sammála um það
að fundurinn hefði reynst mjög
áhugaverður og gagnlegur. Fundinn
sóttu forsætisráðherrar eða stað-
genglar þeirra frá Norðurlöndunum,
Eystrasaltsríkjunum og Stóra-
Bretlandi ásamt frumkvöðlum og
fylgiliði frá hverju landi fyrir sig.
Þetta var í fimmta sinn sem fund-
urinn er haldinn, og í fyrsta sinn sem
hann er hérlendis. Var áherslan að
þessu sinni á það hvernig aukin ný-
sköpun í opinbera geiranum gæti
stutt við meiri framleiðni, sem og það
hvernig stuðningur við hinar skap-
andi greinar gæti skilað sér margfalt
til baka.
Munurinn á fundinum og öðrum
hefðbundnari leiðtogafundum var
kannski helst sá, að leiðtogarnir voru
nú aðallega í hlutverki þess sem nem-
ur í stað þess sem tjáir sig. Sigmund-
ur Davíð Gunnlaugsson, forsætisráð-
herra, nefndi til að mynda á
sérstökum blaðamannafundi sem
haldinn var að dagskrá lokinni, að
eitt verkefnið sem þeir hefðu þurft að
leysa hefði verið það að búa til önd úr
sex LEGO-kubbum, með misjöfnum
árangri. Þannig hefði Lars Løkke
Rasmussen, forsætisráðherra Dan-
merkur, leyst þrautina prýðilega af
hendi, en aðrir staðið sig síður. Sjálf-
ur sagði Rasmussen það hafa verið
vissan hápunkt ferðarinnar að hafa
náð að gera betur í LEGO-þrautinni
en David Cameron, forsætisráðherra
Bretlands. Kom fram á fundinum að
það væru 915 milljón mismunandi
leiðir til þess að leysa verkefnið með
sex LEGO-kubbum.
Fleiri og betri hugmyndir
Sigmundur Davíð segir að fund-
urinn hafi verið mjög góður. Helsta
gagnið hafi verið í því að menn fengu
raunveruleg dæmi um það sem hefði
virkað, en ekki bara þurrar kenn-
ingar. „Það voru líka allir sammála
um að þetta væru atriði sem væru of-
arlega á baugi í þeirra löndum, þar
sem útgjöld til samfélagsmála hafa
vaxið jafnt og þétt undanfarna ára-
tugi, en á sama tíma er mikil þörf á
áframhaldandi útgjaldaaukningu. Á
sama tíma stendur framleiðslan
kannski ekki undir þeirri þörf,“ segir
Sigmundur Davíð.
Það þýddi að það þyrfti að gera
hlutina á snjallari hátt, bæði með því
að auka hagkvæmni, og einnig með
því að búa til meiri verðmæti.
Þar kæmi þörfin á skapandi grein-
um inn í, en á fundinum kom fram að
slíkar greinar stæðu nú undir sífellt
meira hlutfalli af þjóðarframleiðslu
en áður. Sagði Sigmundur Davíð um-
ræðuna þar hafa verið sérstaklega
áhugaverða, og meðal annars hefði
verið rætt að það þyrfti að hlúa að
sköpunargáfunni jafnvel þegar í leik-
skóla. „Það skiptir langmestu máli að
búa til hvata, og þjálfa fólk í að vera
skapandi alveg frá upphafi,“ segir
Sigmundur Davíð og bætir við að
unnið hafi verið með ýmsar hug-
myndir. „Hluti af því er að gera nám-
ið skemmtilegra. Þegar menn hafa
gaman af því sem þeir eru að gera,
hvort sem það er nám eða vinna, þá
gera þeir það betur og fá fleiri og
betri hugmyndir.“
Ekkert ákveðið með sæstreng
Cameron nefndi á blaðamanna-
fundinum að það væru spennandi
tímar framundan í samskiptum Ís-
lands og Bretlands, meðal annars
hvað varðaði samstarf í orkumálum,
þó að þar væru ýmsar áhyggjur sem
þyrfti að koma til móts við.
„Ég hef viljað fara varlega í þess-
um efnum, því að til dæmis orkuverð
til heimila skiptir miklu máli, það er
velferðarmál að við getum selt fólki
raforku á lágu verði,“ segir Sigmund-
ur Davíð. Þá væri til dæmis einnig
spurt hvers vegna það ætti ekki að
nýta þessa umhverfisvænu orku hér
á landi, frekar en að flytja hana út.
„Þetta er eitthvað sem mun þurfa að
svara í þeirri vinnu sem framundan
er,“ segir Sigmundur Davíð, sem tek-
ur fram að það hafi ekki verið fallist á
neitt í þessum efnum, en ljóst væri að
það væri gríðarlegur áhugi á sæ-
strengnum í Bretlandi. „Það er ekk-
ert að því að skoða hlutina, en það
hefur engin ákvörðun verið tekin
ennþá, enda er enn ósvarað þeim
áhyggjum sem ég nefndi.“
Ísland er í tísku í Bretlandi
Þegar Cameron var spurður um
beitingu hryðjuverkalaganna á fund-
inum, kaus hann að leggja frekar
áherslu á framtíðina en fortíðina, eins
og til dæmis þau miklu tækifæri sem
nú væru í viðskiptum og ferðaþjón-
ustu á milli ríkjanna tveggja. Sig-
mundur Davíð tekur undir það. „Það
eru heilmikil tækifæri í samskiptum
Íslands og Bretlands af mörgum
ástæðum. Við erum auðvitað ná-
grannar, en þjóðirnar eiga líka margt
sameiginlegt. Það er líkt hugarfar á
þessum eyjum. Íslendingar eru
margir hrifnir af Bretlandi og
breskri menningu eins og íþróttum
og svo framvegis,“ segir Sigmundur.
„Af okkar hálfu er til staðar vilji til
að eiga gott samband. Sá vilji virðist
vera gagnkvæmur, því að áhugi
Breta á Íslandi fer hratt vaxandi.“
Sigmundur nefnir sem dæmi að hing-
að muni koma um 200.000 ferðamenn
frá Bretlandi bara á þessu ári. Þá hafi
áhugi á íslenskri og norrænni menn-
ingu stóraukist á síðustu misserum,
þannig að Bretar þekki mikið betur
til landsins en þeir gerðu fyrir
skömmu. Ljóst sé að Ísland sé í
„tísku“ þessa dagana. „Þessi gagn-
kvæma virðing er eitthvað til þess að
byggja á og við ætlum að gera það,“
segir Sigmundur.
Það sé þó engin ástæða til þess að
láta það gleymt og grafið sem aflaga
hafi farið. „Við látum Breta vita að
við teljum hluti eins og beitingu
hryðjuverkalaganna algjörlega óá-
sættanlega. En það má segja að í
þessum efnum þá höfum við, eins og í
þorskastríðunum forðum, borið sigur
af hólmi, og eigum þess vegna að
leyfa okkur að vera auðmjúkir sig-
urvegarar.“
Vilja horfa til framtíðarinnar
 Northern Future Forum haldið í fyrsta sinn á Íslandi  Áherslan að þessu sinni á nýsköpun í
opinbera geiranum og skapandi greinar  Þurftu meðal annars að búa til önd úr LEGO-kubbum
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Sköpunargáfan Fulltrúar ríkjanna níu á fundinum voru sammála um að fundurinn hefði reynst mjög áhugaverður. Nöfn þeirra f.v. Kristina Persson, Juha
Sipilä, Laimdota Straujuma, David Cameron, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, Taavi Rõivas, Erna Solberg, Lars Løkke Rasmussen og Neris Germanas.
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 2015
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Rannsóknarhola sem RARIK lét
bora í landi Hoffells í Hornafirði í síð-
asta mánuði endurnýjaði bjartsýni
starfsmanna fyrirtækisins og heima-
manna á að unnt verði að afla nægi-
legs vatns fyrir hitaveitu Hafnar og
nágrennis. Boruð verður dýpri rann-
sóknarhola undir lok ársins og fleiri á
næsta ári.
Lengi hefur verið unnið að jarð-
hitaleit í Hornafirði og hefur gengið á
ýmsu um árangur. Tvær 500 metra
rannsóknarholur voru boraðar í sept-
ember. Önnur holan gaf við lok bor-
unar um 20 sekúndulítra af liðlega 70
gráðu heitu vatni í sjálfrennsli. Hin
gaf ekkert vatn en staðfesti yfir 60
gráðu hita.
Haldið verður áfram
Vísindamenn Íslenskra orkurann-
sókna telja að með þessu hafi vænt-
ingar um að þarna muni fást nægt
vatn fyrir hitaveitu Hafnar aukist.
„Við höldum áfram þangað til við
verðum sannfærðir um að svæðið
dugi ekki. Það eru miklir hagsmunir í
húfi fyrir Höfn. Við höfum ekki trú á
að fjarvarmaveita eins og þar er geti
keppt við beina rafhitun þegar til
langs tíma er litið,“ segir Tryggvi Þór
Haraldsson, forstjóri RARIK. Leiða
þarf vatnið rúmlega 20 kílómetra leið
að Höfn. Liðlega 600 notendur á Höfn
og í dreifbýlinu á leiðinni gætu tengst
hitaveitunni. Áætlað er að lagning
hitaveitu kosti um 2,5 milljarða
króna.
Nú er fjarvarmaveita á Höfn. Hún
er rafkynt og olíuketill til vara. Notuð
er ótryggð raforka sem hefur verið að
hækka í verði. Tryggvi segir að mjög
ódýr orka sé forsendan fyrir rekstri
fjarvarmaveitu. Henni fylgi orkutap
og viðhald. „Við höfum ekki trú á að
fjarvarmaveita geti keppt við beina
rafhitun í langan tíma,“ segir hann.
Stærra svæði en áður var talið
Tryggvi segir að nú sé verið að
reyna að meta umfang jarðhitasvæð-
isins. ÍSOR sé að vinna að tillögu um
rannsóknarholu sem unnt verði að
nota sem vinnsluholu. Vonast er til að
hún verði boruð fyrir lok ársins. Ef
hún reynist standa undir nafni þurfi
að minnsta kosti tvær til þrjár slíkar
holur í viðbót til að afla vatns fyrir
Höfn. Fjarvarmaveitan á Höfn og
bæirnir á leiðinni þangað þurfa um 80
sekúndulítra af vatni með þeim hita
sem þarna fæst.
Stefnt sé að því að bora tvær holur
til viðbótar á næsta ári. Reiknað er
með að holurnar verði 1500-1600
metra djúpar. „Við vitum ekki hvað
svæðið gefur okkur,“ segir hann. Því
þurfi að fá reynslu á eina til tvær hol-
ur til þess að athuga hvort svæðið
geti gefið þetta vatnsmagn af sér til
frambúðar.
Ræktunarsamband Flóa og Skeiða
boraði holurnar í haust og mun að
minnsta kosti bora eina eða tvær af
þeim djúpu holum sem framundan
eru.
Boranir á árunum 2012 og 2013 og
grunnar hitastigulsholur sem bor-
aðar voru sl. vor hafa sannfært vís-
indamenn um að meginuppstreymi
jarðhitans við Hoffell er í norð-
austlægu sprungukerfi. Holurnar
sem boraðar voru í haust beindust að
því svæði og staðfestu að jarð-
hitasvæðið er stærra en áður var tal-
ið.
Aukin bjartsýni um hitaveitu
 Ný borhola í landi Hoffells í Hornafirði gefur af sér 20 sekúndulítra  Meira þarf fyrir hitaveitu
Hafnar og nágrennis  Unnið að undirbúningi fleiri hola  Miklir hagsmunir í húfi fyrir íbúa Hafnar
Ljósmynd/Sigurjón Gunnarsson
Væntingar Vatnið flæðir upp úr vel heppnaðri holu sem boruð var í
Hoffellslandi í haust. Bora þarf fleiri holur til að fá nægt vatn.