Orð og tunga - 01.06.2009, Blaðsíða 46

Orð og tunga - 01.06.2009, Blaðsíða 46
36 Orð og tunga Flest þessara orða eru algeng og útbreidd í íslensku og langflest vel aðlöguð, t.d./rtx, grill, rokk,jeppi og kreditkort. Meðal þeirra eru þó líka orðin station (um bíla, líklega ættað úr auglýsingum), pick np og car rental (úr auglýsingu sem notuð er aftur og aftur í blöðunum). Tíðni orða eða orðmynda í tilteknum textum er því ekki einhlítur mæli- kvarði á stöðu þeirra í málinu. En hvað sem flokkun orðanna líður eiga þau það öll sammerkt að vera upprunnin í öðru tungumáli, lang- flest í ensku, en hafa verið notuð einu sinni eða oftar í íslensku sam- hengi. Þótt sum þeirra séu og verði eindæmi og sá eða sú sem notaði þau hafi nær örugglega litið á þau sem útlensku þá eru þau samt sem áður vitnisburður um mál- og menningartengsl og það segir sína sögu að dæmi um erlendar tilvitnanir eða málvíxl í textunum tengjast und- antekningalaust ensku. 5 Samantekt og lokaorð í inngangi voru nefnd nokkur atriði sem lúta að áhrifum mála hvers á annað. Því var haldið fram að öll mál geti orðið fyrir áhrifum frá öðrum málum ef forsendur eru fyrir hendi og af umfjölluninni hér að framan er ljóst að á báðum þeim tímaskeiðum sem hér hefur ver- ið fjallað um hefur allnokkur fjöldi tökuorða borist í íslensku, annars vegar úr lágþýsku (yfirleitt um norsku og dönsku) og hins vegar úr ensku. Enn fremur kom fram að ytri aðstæður í málsamfélaginu réðu mestu um það hvort tungumál yrði fyrir áhrifum frá öðru máli og hversu mikil þau væru — aðstæður eins og snerting við önnur mál- samfélög, kunnátta málnotenda í öðrum tungumálum og þörf fyrir nýjungar í máli. Þegar tvö tungumál eru í beinni eða óbeinni snert- ingu hvort við annað verður mál þess samfélags sem er stærra eða valdameira að jafnaði veitimál gagnvart hinu. Meðal þess sem gerir eftirsóknarvert fyrir málnotendur að læra og nota erlent mál er efna- hagslegur ávinningur af því að hafa vald á því og sú mynd sem fólk gerir sér af málinu og þeirri veröld sem það er hluti af. Staða þeirra tungumála sem hér hefur verið vikið að, lágþýsku á síðmiðöldum og ensku í nútímanum, er um margt áþekk. Bæði mál- in eru mál áhrifamikilla samfélaga, hvort á sínum tíma. Þau eru bæði notuð í viðskiptum langt út fyrir það landsvæði þar sem þau eru móð- urmál íbúanna og þ.a.l. í samskiptum manna sem sumir hverjir tala þau sem erlend mál. Miðlágþýska var „heimsmál" á sínum tíma, þeg-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Orð og tunga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.