Orð og tunga - 01.06.2009, Side 75

Jón G. Friðjónsson
Samband forsetninga og samsettra
orða
1 Inngangur
1 í grein þessari verður fyrst fjallað örstutt um orðasafnið eða lexikon-
ið, innihald þess, einkenni og eðli. Síðan verður vikið stuttlega að for-
setningunum/i/r/r, eftir og undan og leitast við að draga upp einfaldaða
mynd af þeim meginþáttum er liggja að baki notkun þeirra með vísun
til breytinga frá fornu máli fram til nútímamáls. Þá verður í grófum
dráttum dregin upp mynd af merkingu og notkun forsetningarinnar
undan í nútímamáli og leitast við að sýna fram á að setningafræðilegra
breytinga sjái þar stað. Loks verður fjallað um samsett orð sem hefjast
á undan og færð að því rök að þrenns konar grunnmerking þeirra sé í
fullu samræmi við merkingu forsetningarinnar undan, þ.e. bein tengsl
séu á milli merkingar forsetninga og merkingar samsettra orða sem
mynduð eru af þeim.
2 Orðasafnið
í hefðbundinni málfræði er fjallað um tungumál frá mismunandi sjón-
arhornum eftir því hvort umfjöllunin beinist að notkun tungumáls eða
!Ég þakka ónefndum yfirlesurum tímaritsins gagnlegar ábendingar og athuga-
semdir.
Orð og tunga 11 (2009), 65-74. (c) Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum,
Reykjavík.