Orð og tunga - 01.06.2009, Qupperneq 153

Margrét Jónsdóttir
Á Borgarfirði eystri - á Borgarfirði
eystra
Hvaða orðflokki tilheyrir eystra?
1 Inngangur
Dyrfjðll og Kjarval, Gyrðir og Magni. Tengjast fjöllin og mennirnir
Borgarfirði eystri eða eystra? Og hvar er Borgarfjörður eystri eða eystra?
í formála bókarinnar Saga Borgarfjarðar eystra (1995:12) segir Borgfirð-
ingurinn Armann Halldórsson:
(1) Bók þessi nefnist Saga Borgarfjarðar eystra, en ekki eystri
sem nú er tíðast sagt og ritað. Ástæður þess eru tvær. Önn-
ur að þetta er gamalt mál Borgfirðinga sjálfra, t.d. utan á
sendibréfum, og hin síðari að þetta er rökréttara mál og
hentara að nota hér óbeygjanlegt staðaratviksorð en lýs-
ingarorðið eystri, sem nánast er rangt, þar sem firðir hér á
landi eru a.m.k. þrír með þessu nafni og sá eystra því ekki
hinn eystri, heldur sá austasti. í íslenskri orðabók er orðið
eystra skýrt „fyrir austan" og „austar". Titillinn þýðir því:
Borgarfjörður fyrir austan.
'Stofninn að þessari grein er fyrirlestur sem fluttur var á minningarþingi um Jör-
und Hilmarsson (1946-1992) sem haldið var 25. nóvember 2006. Greinarhöfundur
þakkar Aðalsteini Eyþórssyni, Þórhalli Eyþórssyni og ókunnum yfirlesara gagnlegar
ábendingar; einnig Þorsteini Helgasyni fyrir að leyfa að vitna til meistaraprófsritgerð-
ar sinnar.
Orð og tunga 11 (2009), 143-158. © Stofnun Áma Magnússonar í íslenskum
fræðum, Reykjavík.