Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 2013, Side 92

Náttúrufræðingurinn - 2013, Side 92
Náttúrufræðingurinn 92 Heimildir 1. Andlin-Sobocki, P., Jonsson, B., Wittchen, H.U. & Olesen, J. 2005. Cost of disorders of the brain in Europe. European Journal of Neurology 12(1). 1–27. 2. Reitz, C., Brayne, C. & Mayeux, R. 2011. Epidemiology of Alzheimer disease. Nat Rev Neurol. 7(3). 137–152. 3. Gustavsson, A., Svensson, M., Jacobi, F., Allgulander, C., Alonso, J., Beghi, E. o.fl. 2011. Cost of disorders of the brain in Europe 2010. European Neuropsychopharmacology 21(10). 718–779. 4. Hebert, L.E., Scherr, P.A., Bienias, J.L., Bennett, D.A. & Evans, D.A. 2003. Alzheimer disease in the US population: prevalence estimates using the 2000 census. Archives of neurology 60(8). 1119–1122. 5. Schneider, L.S., Insel, P.S. & Weiner, M.W. 2011. Treatment with cholinest- erase inhibitors and memantine of patients in the Alzheimer's Disease Neuroimaging Initiative. Archives of neurology 68(1). 58–66. 6. Majumder, S., Richardson, A., Strong, R. & Oddo, S. 2011. Inducing autophagy by rapamycin before, but not after, the formation of plaques and tangles ameliorates cognitive deficits. PLoS One 6(9). e25416. 7. Gandy, S. 2011. Perspective: prevention is better than cure. Nature 475. S15. 8. Golde, T.E., Schneider, L.S. & Koo, E.H. 2011. Anti-abeta therapeutics in Alzheimer's disease: the need for a paradigm shift. Neuron 69(2). 203–213. 9. Emery, V.O. 2011. Alzheimer disease: are we intervening too late? Pro. J Neural Transm 118(9). 1361–1378. 10. Þorlákur Jónsson, Atwal, J.K., Steinberg, S., Jón Snædal, Pálmi V. Jónsson, Sigurbjörn Björnsson, Hreinn Stefánsson o.fl. 2012. A mutation in APP protects against Alzheimer's disease and age-related cognitive decline. Nature 488 (7409). 96–99. 11. Yates, S.L., Burgess, L.H., Kocsis-Angle, J., Antal, J.M., Dority, M.D., Embury, P.B. o.fl. 2000. Amyloid beta and amylin fibrils induce increases in proinflammatory cytokine and chemokine production by THP-1 cells and murine microglia. Journal of Neurochemistry 74(3). 1017–1025. 12. Merlini, G., Bellotti, V., Nuvolone, M., Giorgetti, S., Obici, L. & Palladini, G. o.fl. 2007. The workings of the amyloid diseases. Annals of Medicine 39(3). 200–207. 13. Ástríður Pálsdóttir, Ásbjörg Ósk Snorradóttir & Leifur Þorsteinsson 2006. Hereditary cystatin C amyloid angiopathy: Genetic, clinical, and pathological aspects. Brain Pathology 16(1). 55–59. 14. Herzig, M.C., Winkler, D.T., Burgermeister, P., Pfeifer, M., Kohler, E., Schmidt, S.D. o.fl. 2004. Abeta is targeted to the vasculature in a mouse model of hereditary cerebral hemorrhage with amyloidosis. Nature Neuroscience 7(9). 954–960. 15. Haan, J. & Roos, R.A.C. 1992. Comparison between the Icelandic and Dutch Forms of Hereditary Cerebral Amyloid Angiopathy. Clinical Neurology and Neurosurgery 94. S82–S3. 16. Ástríður Pálsdóttir, Agnar Helgason, Snæbjörn Pálsson, Hans Tómas Björnsson, Birkir Þór Bragason, Sólveig Grétarsdóttir, Unnur Þorsteins- dóttir, Elías Ólafsson & Kári Stefánsson 2008. A Drastic Reduction in the Life Span of Cystatin C L68Q Carriers Due to Life-Style Changes during the Last Two Centuries. PloS Genetics 4(6). doi:10.1371/journal. pgen.1000099 17. Jellinger, K.A. 2002. Alzheimer disease and cerebrovascular pathology: an update. Journal of Neural Transmission 109(5–6). 813–836. 18. Esiri, M.M. & Wilcock, G.K. 1986. Cerebral amyloid angiopathy in dementia and old age. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry 49(11). 1221–1226. 19. Attems, J. & Jellinger, K.A. 2004. Only cerebral capillary amyloid angi- opathy correlates with Alzheimer pathology - a pilot study. Acta Neuro- pathol 107(2). 83–90. mýlildisútfellingar í æðakerfinu eða aðra taugahrörnun. Sambærilegar niðurstöður rannsókna á erlendum mýlildisjúkdómum heilaæða sem erfast ríkjandi, ef þær upplýsingar eru aðgengilegar, myndu einnig styðja þessar tilgátur. Auðveldast er þó líklegast að nálgast þessar spurningar í tilraunalífverum. Hita- einingaþurrð hefur þó margvísleg áhrif á líkamann t.d. áhrif á ónæmiskerfið. Ekki er því víst að áhrif þess á sjálfsát sem slík séu mikilvæg gegn mýlildisútfellingum í heilaæðum, það virðist þó vera ljóst að hitaeiningaþurrð sem slík getur minnkað hættuna á vissum gerðum taugahrörnunarsjúkdóma í tilrauna- lífverum. Rannsóknir sýna að hita- einingaþurrð getur hægt á upp- söfnun mýlildis í erfðabreyttum músum47,52 og öpum53. Það styrkir tilgátuna um að tímabundið svelti fyrri alda gæti hafa hægt á meina- fræði arfgengrar heilablæðingar. Ef svo væri, útilokar það alls ekki að aðrir þættir ýti undir framgang meinafræðinnar, sérstaklega nær okkur í tíma.16 Hitaeininingaþurrð er þó ekki svar við allri hrörnun. Rannsóknir á ALS, benda til þess að tímabundið svelti auki tímabundið hreyfigetu erfðabreyttra músa en hraði á framgangi sjúkdómsins.54 Frekari rannsóknir í erfðabreyttum tilraunalífverum koma til með að sýna hvort tímabundið svelti sé raunhæf fyrirbyggjandi aðgerð gegn taugahrörnun og þá að hvaða marki eða hvort lyfjagjöf gæti haft svipuð áhrif. Lyf sem virkja eiga sjálfsát eða jákvæð áhrif hitaeiningaþurrðar í miðtaugakerfinu þurfa að geta farið yfir mörk æða og taugakerfisins (e. blood brain barrier). Á næstu árum mun bæði hlutverk sjálfsáts í líkamsstarfseminni og í taugahrörnunarsjúkdómum verða ljósara. Hér hefur verið stiklað á stóru, skýr svör munu vonandi fást við þeim spurningum sem velt hefur verið upp hér um fýsileika inngripa annað hvort með lyfjum eða lífstílsbreytingum. Hitaeininga- þurrð getur greinilega haft jákvæð áhrif á alvarlega taugahrörnunar- sjúkdóma, mikilvægt er að ákvarða hvort hægt sé að ná fram sömu áhrifum með beinum áhrifum á sjálfsát eða með tímabundinni endurtekinni hitaeiningaþurrð. Vissulega er margt á reiki og oft óljóst hvort betra sé að hindra eða hvetja sjálfsát, líklegt er að frekari rannsóknir leysi þessar mótsagnir. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að um fyrirbyggjandi aðgerð yrði trúlega að ræða, þ.e. áður en sjúkdómurinn er greindur. Líklegt má telja að áhrif á sjálfsát frumna með einum eða öðrum hætti, verði hluti af fyrirbyggjandi aðgerðum gegn taugahrörnunarsjúkdómum í náinni framtíð. Summary Autophagy and neurodegeneration Neurodegenerative diseases and cere- bral amyloid angiopathies are a threat to both the individual and to societies. The main risk factor is age. While the pathological mechanisms are well known, theurapeutics are almost non- existing. Little is known about actual preventive measures, while increased interest is expected among the public as these diseases become more prominent. Animal research has shown that by in- hibiting cellular autophagy neurode- generation is attenuated. Increased au- tophagy can reduce degeneration or increase it, depending on the disease and the disease state. Caloric restriction can also reduce degeneration, possibly in part by its effect on autophagy. Changing the level of autophagy, through pharmaceuticals or life style changes could be a practical preventive measure against neurodegeneration. Attenuated pathology in modern times of neurodegenerative or vascular dis- eases could be due to less autophagy or transient caloric restriction in earlier times.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.