Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Náttúrufræðingurinn - 2016, Qupperneq 54

Náttúrufræðingurinn - 2016, Qupperneq 54
Náttúrufræðingurinn 54 vindáttarbreytinguna við breytingu á loftþrýstisviðinu yfir landinu og hafinu umhverfis landið. Það er með öðrum orðum lægðagangur sem veldur vindáttarbreytingunni. Í öllum þessum tilvikum mátti ráða vindáttarbreytingu af veðurspám sem gefnar voru út fyrir almenning. Þau 4 tilvik þar sem vindur snýst án þess að því hafi verið spáð eru forvitnileg. Þau eiga það öll sameiginlegt að vindur í fjallahæð stendur annaðhvort af Hofsjökli eða Langjökli. Í einu tilviki ruggar vindátt milli NA og SA, svo sem ráða má af veðurspákorti sjónvarps fyrir þann dag á 1. mynd. Svo virðist sem vindrastir sem eiga rætur að rekja norðan og sunnan Hofsjökuls skiptist á að blása yfir Hveravelli og er hugsanlegt að aðeins örlítil breyting á vindátt eða vindstyrk yfir landinu ráði því hvor röstin hefur yfirhöndina. Í hinum þremur tilvikunum varir vindáttarbreytingin aðeins skamma stund, eða innan við tvær klukkustundir. Almennt gildir að breytileiki vinds, bæði í tíma og rúmi, er með meira móti þar sem vindur í lofti stendur af fjöllum. Ekki verður það rætt nánar að sinni, en fjallað hefur verið um sitthvað í tengslum við vindrastir og skjól af Fjórar rauðar línur hafa verið dregnar á 3. mynd og vísa þær til breytingar á vindátt sem nemur 90˚. Ef vindátt breytist um nákvæmlega 90˚ á einni klukkustund mundi sá punktur með öðrum orðum lenda á einni af rauðu línunum. Grænir kassar eru dregnir um svæði punkta sem tákna að vindur blási úr gagnstæðri átt miðað við það sem var klukkustund fyrr. Sjá má að í 11 tilvikum hefur vindur snúist um 90˚ eða meira (11 punktar eru „utan“ við rauðu línurnar). Oftast er snúningurinn aðeins lítið eitt yfir 90˚. Engir punktar eru í grænu kössunum. Vindur hefur sem sagt aldrei haldist í 8,0 m/s og snúist til gagnstæðrar áttar á innan við klukkustund. Sé miðað við vind yfir 6,0 m/s fjölgar tilvikum upp í um 42.400, sem er tæplega helmingur allra mælinganna. Þá snýst vindur um meira en 90˚ 47 sinnum (sem er um 0,1% tilvika) og tvisvar snýst vindur til gagnstæðrar áttar. Þegar vindurinn snýst Lítum nánar á þau 11 tilvik þar sem vindur snerist um meira en 90˚ og vindhraði hélst yfir 8,0 m/s. Í 7 tilvikum má tengja fjöllum víða um heim í allmörgum greinum, þar á meðal í fyrrgreindum greinum í Náttúrufræðingnum.1,2 Mengun frá eldstöð Almennt má reikna með að vindátt flökti meira niðri við jörð en í háloftum þar sem viðnáms við jörð gætir lítið og minni truflun er af landslagi. Er reynslan sú að flutningur sýnilegra gosefna frá nýliðnum eldgosum hefur jafnan verið nokkuð stöðugur klukkustundum og jafnvel dögum saman. Ekki er sjálfgefið að vindur við jörð ráði ferð efnanna og raunar ná þau oftar en ekki upp í loftlög þar sem vindstyrkur og vindátt eru að einhverju marki ólík því sem er við yfirborð jarðar. Slíkar aðstæður sjást á 4. mynd. Þegar hún var tekin lagði gosmökk frá eldstöðinni í Holuhrauni í NNA undan SSV-átt í nokkur hundruð metra hæð yfir jörðu. Við yfirborð jarðar blés á sama tíma tandurhreint loft úr VSV. Sá sem ráða vill í ferðalag gosefna við aðstæður sem þessar hlýtur að einbeita sér að vindaspám í þeim lögum lofthjúpsins sem líklegt er að gosefnin berist í. Spár af því tagi eru aðgengilegar á vefnum. 3. mynd. Vindátt á Hveravöllum þegar vindstyrkur er yfir 8,0 m/s. Á láréttum ás er vindátt og á lóðréttum ás er vindátt klukkustund síðar. Austur er 90˚, suður er 180˚, vestur er 270˚ og norður er 360˚. – Wind direction at Hveravellir (East is 90˚, South is 180 ˚ etc.) as a function of the wind direction one hour earlier. The figure shows only cases when the wind speed is greater than 8,0 m/s.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.