Bókasafnið - 01.06.2016, Page 8

8 Bókasafnið 40. árg – 2016
safnið nýtur líka góðs af því. Ég tel þessar breytingar
jákvæðar og góðar viðbætur við hefðbundið starf bókasafns,
sérstaklega þegar litið er til þess hve skólasöfn hafa átt undir
högg að sækja undanfarin ár. Því miður hafa ekki allir
stjórn endur skilning á mikilvægi þess að halda úti öflugri
þjónustu bókasafns í skólum. Þetta er líka góð leið til að
kynna sem flestum starfsemi safnsins og kynnast bæði
starfsfólki og nemendum skólans en með því móti er betur
hægt að greina þörfina og átta sig á sóknarfærum. Ný verk-
efni kalla svo auðvitað bæði á margskonar þekkingu og
margbreytileg störf og þá sjáum við hvernig þverfaglegt
starf verður æ stærri þáttur í starfsemi safnanna.

Hvað gerum við 2025?
Ég held að starfið verði enn fjölbreyttara í framtíðinni og
það á svo sem ekki bara við um bókasöfnin, við sjáum þessa
þróun alls staðar í þjóðfélaginu. Ungt fólk í dag gerir kröfu
um fjölbreytileika í starfi og vill geta farið á milli vinnu-
staða. Söfnin verða að taka mið af þessu og mikilvægt er að
taka breytingum með opnum hug og jákvæðu hugarfari,
þannig gefst tækifæri til að taka þátt í að móta framtíðina
og setja sitt mark á hana.

Ég sé fyrir mér að þróunin á skólabókasöfnum haldist áfram
að vissu leyti í hendur við þá sem á sér stað á almennings-
bókasöfnum og áhersla á hlutverk þeirra sem upplýsinga-
miðstöð og samverustaður fyrir nemendur komi til með að
aukast. Vissulega munu bækur áfram gegna stóru hlutverki
á söfnunum, og mér finnst að þær eigi að gera það, en það
er margt annað sem kemur líka. Það er mikið rætt um raf-
bækur og þær eru komnar til að vera. Nemendur okkar lesa
meira og meira á tölvunni og í símanum en til þess að raf-
bækur nýtist sem skyldi á skólasöfnum þarf að finna að-
gengilegri og einfaldari lausnir en nú eru uppi á borði.

Í dag er stór hluti starfsins að leiðbeina nemendum og öðr-
um notendum um allan þann aragrúa upplýsinga sem við
stöndum frammi fyrir á netinu og víðar. Ég sé fyrir mér að
sá hluti starfsins muni halda áfram að aukast. Upplýsinga-
flæðið er ekki í rénun nema síður sé og ég tel að eitt mikil-
vægasta verkefni okkar verði áfram að aðstoða fólk við að
finna aðalatriðin og kenna hvernig megi greina kjarnann frá
hisminu. Það hefur heldur aldrei verið eins mikilvægt og nú
að kenna gagnrýna hugsun í mati á upplýsingum.

Ég tel mikilvægt fyrir framtíðina að leggja áfram áherslu á
fjölbreytileikann í starfinu og ég er mjög bjartsýn fyrir hönd
bókasafna og fagsins. Við þróumst og breytumst með þjóð-
félaginu og ef við tökum virkan þátt og aðlögumst breyttu
starfsumhverfi munum við áfram skipa mikilvægan sess í
hugum fólks og samfélaginu í heild segir Ingibjörg að lok-
um.
Það sem stendur mér næst segir Lísa, eru almennings-
söfnin og þar hefur reynslan síðustu ár verið sú að lán-
þegum fækkar og útlánatölur lækka og við þessu þarf að
bregðast. Mörg almenningsbókasöfn hafa á síðustu
misserum verið að breyta áherslum í þá átt að verða víð-
tækar upplýsinga- og menningarmiðstöðvar. Gott dæmi
er almenningsbókasafnið í Árósum, Dokk1, sem opnaði
í nýju húsnæði á síðasta ári, sem menningar- og upplýs-
ingamiðstöð. Þar er ekki aðeins lögð áhersla á útlán
bóka heldur á alls konar viðburði og fræðslu og hagnýta
upplýsingaþjónustu á vegum borgarinnar. Auk þess er
safnið samkomustaður fyrir fólk á öllum aldri. Ég tel að
hlutverk bókasafna sem menningarmiðstöðva í þessum
anda muni aukast en það er kannski spurning hvort
bókasöfnin muni taka að sér almenna upplýsingamiðlun
fyrir bæjarfélögin. Það er mjög mikilvægt að fylgjast vel
með öllum nýjungum og nýta vefinn og þá ekki síst
samfélagsmiðlana. Við þurfum að leggja áherslu á að
laða fólk að söfnunum með einhverjum hætti. Við þurf-
um að gera okkur gildandi þar sem fólkið er, ekki síst
unga fólkið. Bókasöfnin þurfa einnig að hugsa meira út
fyrir rammann, fara á vettvang og kynna starfsemina
með einum eða öðrum hætti. Það mætti til dæmis hugsa
sér heimsóknir eða nokkurs konar bókahús þar sem
bókum er komið fyrir í litlu afmörkuðu rými í verslun-
armiðstöðvum, eða eitthvað annað sem vekur athygli.

Rafbókavæðing bókasafna mun valda því að lánþegar
eiga síður erindi inn á söfnin þar sem hægt verður að
ganga frá öllu heima í stofu, enda þótt bókasöfnin séu
milliliðurinn. Með tilkomu sjálfsafgreiðsluvéla dregur
einnig úr þörf fyrir viðveru starfsfólks í afgreiðslu og
það hefur áhrif á þá persónulegu þjónustu sem við eig-
um að venjast. Spurningin er hversu mikla áherslu við
viljum leggja á að halda í þessa hefðbundnu persónulegu
þjónustu eða hvort það eigi að reyna að láta sem flesta
nota sjálfsafgreiðsluvélarnar og bjarga sér sjálfir. Aukin
notkun á rafrænu efni mun samt óhjákvæmilega valda
því að það dregur úr mannlegum samskiptum við af-
greiðslu.

Breytt hlutverk
bókasafna kallar ef
til vill á meiri
áherslu á menning-
ar- og viðburðastjór-
nun í námi upplýsinga-
fræðinga. Þetta snýst ekki
eingöngu um að fólkið komi til okkar,
heldur hvernig við komum til fólksins.
Bókasöfnin þurfa hugmyndaríkt starfs-
fólk og við þurfum þekkingu á markaðs-
og kynningamálum. Mikilvægast er þó
að fylgjast vel með tækniþróun og vera
fljót að taka við sér.
Lísa Z. Valdimarsdóttir, forstöðumaður Bókasafns Kópavogs