Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.09.2016, Blaðsíða 2

Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í FÓKUS
2 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18.9. 2016
Ritstjórn
Árni Matthíasson arnim@mbl.is Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is Gunnþórunn Jónsdóttir gunnthorunn@mbl.is Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is Júlía Margrét
Alexandersdóttir julia@mbl.is Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is Sigurborg Selma Karlsdóttir sigurborg@mbl.is Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
Konur hafa aldrei náð því að vera jafnmargar körlum á Alþingi. Þærhafa aldrei verið helmingur þingheims, þær hafa ekki einu sinni náðþví að vera 30 af 63 þingmönnum. Konur hafa alltaf verið í minnihluta
á þingi. Karlar eru enn ráðandi á þingi og takmarkið um jafnan hlut kynjanna
á löggjafarsamkundunni virðist ekki í augsýn. Stór hluti þeirra kvenna sem
nú sitja á þingi heldur ekki áfram að loknum kosningum. Ýmist er það af eig-
in hvötum eða vegna þess að þær hlutu ekki náð fyrir augum þeirra sem kusu
í prófkjörum. Miðað við stöðuna núna er ekki beinlínis útlit fyrir fjölgun
kvenna á þingi í kosningunum 2016.
Stundum (reyndar mjög oft) er
mikilvægara að leggja við hlustir en
að leggja orð í belg. Við ættum að
prófa að hlusta á þær þingkonur sem
hafa horfið úr pólitík eða eru á leið-
inni út. Þær segja einum rómi, óháð
flokkslínum, að pólitíkin sé enn
karlaleikur. Þetta hefur margoft og
ítrekað komið fram í viðtölum við
konur sem hafa lagt stjórnmál fyrir
sig en horfið af þeim vettvangi.
Engum blöðum er um það að
fletta að fjölbreyttur þingheimur
leggur fremur grunn að velsæld
þjóðfélagsins en einsleitur hópur.
Þeir sem sjá sér einhverra hluta vegna hag í að gera lítið úr þessum einfalda
boðskap ýja jafnan að því að verið sé að gera lítið úr konum með því að vera
sífellt að telja þær. Og bæta svo við að fólk eigi að vera á þingi út á eigin verð-
leika en ekki vegna kyns. Sá málflutningur gerir þó ekkert annað en að varpa
enn skýrara ljósi á vandann: Ef þarf að útskýra eða afsaka það að konur eigi
líka að vera á þingi til jafns við karla – þá er á sama tíma verið að segja að það
þurfi ekkert að skýra veru karla á þingi. Þeir eru normið, þeir hafa alltaf ver-
ið þarna, þeirra þingsetu þarf ekki að skýra út eða afsaka.
En ef konur ætla sér stærri hlut þá er kallað hátt og skýrt eftir skýringum
á því. Og síðan gert lítið úr því að verið sé að horfa í hlutföll karla og kvenna.
Þingsetu kvenna þarf að útskýra, hana þarf að afsaka og styðja með rann-
sóknum og rökum. Karlarnir virðast bara fá að eiga sín sæti skýringalaust.
Þegar umræðan er svona skökk og skrýtin er ekki hægt annað en að dást að
þeim konum sem þó gefa kost á sér til setu í karlaklúbbnum Alþingi.
Hlutfall kvenna á Alþingi
1900 2016
Heimild: Datamarket og Alþingisvefurinn.
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
?
Af hverju allir
þessir karlar?
’Við þurfum að hlustaá þær þingkonur semhafa horfið úr pólitík eðaeru á leiðinni út. Þær
segja einum rómi, óháð
flokkslínum, að pólitíkin
sé enn karlaleikur.
Pistill
Eyrún
Magnúsdóttir
eyrun@mbl.is
Kristín Hafsteinsdóttir
Nei, ég fór þegar ég var yngri en
ekkert núna.
SPURNING
DAGSINS
Ferðu í
réttir þetta
haustið?
Stefán Gunnar Þorsteinsson
Ég hef aldrei farið en langar alveg
ógeðslega mikið að fara. Það væri
mjög gaman.
Morgunblaðið/Ásdís
Birgitta Sveinbjörnsdóttir
Nei, ég fer ekki í réttir. Ég hef farið
en kemst ekki núna.
Einar Helgason
Ég ætla ekki í réttir og hef aldrei
farið. Ég hef aldrei farið út fyrir
Reykjavík þannig séð.
Ritstjóri Davíð Oddsson
Ritstjóri og framkvæmdastjóri Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri Karl Blöndal
Umsjón
Eyrún Magnúsdóttir,
eyrun@mbl.is
Prentun
Landsprent ehf.
Hádegismóum 2,
110 Reykjavík.
Sími 5691100
Útgáfufélag
Árvakur hf.,
Reykjavík.
Forsíðumyndina tók
Ásdís Ásgeirsdóttir
Manstu eftir fyrstu bíóferð þinni? Ég held að ég muni óljóst eftir
fyrstu tveimur bíóferðunum. Ég bjó í Bandaríkjunum sem barn og báðar minn-
ingarnar eru þaðan. Annars vegar tel ég mig muna eftir því að hafa verið á
fyrstu Batman-myndinni eftir Tim Burton og svo á Refnum og hundinum, sem
meikar reyndar ekki alveg sens því hún var frumsýnd fjórum árum áður en
ég fæddist. Mamma eða pabbi þyrftu helst að staðfesta þetta. En ást mín á
poppi með bráðnu smjöri á eflaust rætur að rekja til þessara tveggja ferða.
Er von á mörgum erlendum gestum á RIFF í ár? Gestirnir
setja alltaf mikinn svip á hátíðina. Það eru leikstjórar, framleiðendur og
leikarar, en líka áhorfendur. Það er t.d. kvikmyndaklúbbur í New York
sem heitir Talk Cinema sem hefur komið á RIFF í áraraðir. En eðli
málsins samkvæmt melda áhorfendurnir sig síður og hverfa bara inn
í huggulegt myrkur bíósalarins. Þótt það sé auðvitað gaman að hitta
fræga leikstjóra eins og David Cronenberg eða Susanne Bier, sem
hafa bæði komið, hef ég í gegnum tíðina oft átt skemmtilegustu
samtölin við alls kyns óþekkta leikstjóra sem eru kannski að fylgja
eftir fyrstu eða annarri mynd sinni og brenna fyrir list sinni og
finnst bara æðislegt að geta starfað í faginu.
Er ekkert erfitt að vera í bíó marga daga í röð?
Það getur vissulega verið það, næstum eins og að ferðast: erfitt
en skemmtilegt og á endanum ótrúlega gefandi. Reyndar finnst
mér oft þægilegt, ef ég er kannski búinn að fara á þrjátíu myndir
á nokkrum dögum, að leyfa mér að dotta í bíósalnum síðasta dag-
inn. Það er ótrúlega kósý, svolítið eins og að sofna í lest.
Í fyrra lékstu í mynd á RIFF. Hvað gerist í ár?
Ég tók upp á því að leika meðan ég var við nám í Montréal og
það leið ekki á löngu þar til ég hafði leikið í stuttmynd sem var
gerð þar í borg. Þegar leikstjórinn, Alexander Carson, réðst
svo í að gera fyrstu mynd sína í fullri lengd hafði hann sam-
band við mig og bað mig um að koma til Toronto í mánuð til að
leika í þessu verki, O Brazen Age. Leikhópurinn og tökuliðið
bjó saman og borðaði saman og djammaði saman viku eftir viku
meðan við gerðum myndina. Það var ótrúlega skemmtilegt og ég væri
meira en til í að leika aftur. Heyrið þið það, leikstjórar!?
Hverju ertu sjálfur spenntastur fyrir á hátíðinni?
Ég er eiginlega alltaf spenntastur fyrir keppnisflokknum. Það eru oft
svolítið óhefðbundin og ögrandi verk. Þar sem ég er dæmdur til eilífrar
jaðarvistar líður mér best með þannig verkum. Annars er ég sérstaklega
spenntur fyrir nýju myndunum hans Alejandro Jodorowsky í ár. Holy
Mountain er einhver albesta kvikmynd sögunnar og ég er mjög forvitinn
að sjá og heyra hvaða súrrealísku snilld hann er að kokka upp núna
fjörutíu árum síðar.
Er einhver stjarna að koma á hátíðina sem þú munt
kikna í hnjánum yfir?
Mér finnst alveg einstaklega ókúl að kikna í hnjánum í návist frægs
fólks því það gefur til kynna að stjörnur séu á einhvern hátt betri en við
hin, sem þær eru auðvitað ekki þótt margir þekki nöfnin þeirra. Að því
sögðu þá höfðu kvikmyndirnar Pi og Requiem for a Dream djúpstæð
áhrif á mig þegar ég var unglingur og Darren Aronofsky er því í mikl-
um metum hjá mér. Og eins og hjá mörgum af minni kynslóð er
ásjóna Chloë Sevigny að eilífu brennd í vitund mína og ég hugsa
að það verði svolítið skrítið að berja hana augum utan tjaldsins.
ATLI BOLLASON SITUR FYRIR SVÖRUM
Meira en til í að leika aftur
Atli Bollason hefur sinnt ótal störfum fyrir RIFF, Alþjóðlega kvikmyndahátíð í Reykja-
vík, allt frá árinu 2005 og tekur ýmsa leikstjóra tali á hátíðinni í ár. Þess utan sýslar
hann við myndbandagerð, ljósagang, textasmíðar, menningarrýni og fleira.