Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.09.2016, Blaðsíða 15

skyldu er myndað teymi á vegum Rauða kross-
ins til að annast um hennar mál. Við sjáum líka
um að innrétta íbúðir og búa til tengslanet á
Íslandi. Hælisleitendur eru þeir sem koma
hingað til lands á eigin vegum og sækja strax
um hæli til lögreglu. Þeim er úthlutaður tals-
maður, sem er lögfræðingur á vegum Rauða
krossins en við höfum það hlutverk að sinna
talsmannaþjónustu fyrir þá sem sækja um
hæli. Það tengist þó ekki bara lögfræðiþjón-
ustu því fólk þarf aðstoð við ýmislegt. Við
reynum að gera því dvölina bærilega á meðan
það bíður eftir að umsókn þess fái efnislega
meðferð, en auðvitað eru hendur okkar bundn-
ar að einhverju leyti. Þetta er mjög viðkvæmur
hópur, oft fólk sem er í sárri neyð og hefur
hrakist um langan veg og er í fullkominni
óvissu um eigin framtíð. Það þarf að finna fólki
eitthvað að gera, því það getur ekki unnið og
hlúa þarf sérstaklega vel að börnunum,“ segir
Kristín og bendir á að þessi hópur fái ekki íbúð
heldur er honum útvegaður samastaður hjá
sveitarfélögunum eða Útlendingastofnun.
„Þetta er vandmeðfarið, það þarf að stytta bið-
tíma fólks eins og kostur er og um leið gæta
þess að meðferð hælisumsókna fari mann-
úðlega fram. Helsta áskorunin fyrir okkur sem
samfélag eru húsnæðismál eins og sakir
standa. Þau eru á hendi Útlendingastofnunar
sem er ekki í öfundsverðu hlutverki að keppa
við ferðamannabransann á húsnæðismarkaði.
Engu að síður ætti að vera mögulegt að gera
betur. Við vitum að fólki á flótta í heiminum
fjölgar dag frá degi og þess vegna koma fleiri
og fleiri til Íslands eins og annarra landa – en
hlutfallslega taka Íslendingar aðeins á móti
brotabroti af þeim fjölda sem þekkist á megin-
landinu.“
Ráðum við fleiri flóttamenn
Kristín segir það mat Rauða krossins að vel sé
hægt að taka við fleiri flóttamönnum en nú er
gert. „Rauði krossinn er mannúðarhreyfing og
þeir sem þurfa á hjálp að halda eiga að okkar
mati að fá þá hjálp sem þeir þurfa. Það er alveg
sama hvort fólk er hér í tvo mánuði, sex mánuði
eða tvö ár, það á að koma fram við fólk af virðingu
og reyna að skilja aðstæður þess og hjálpa því
eins og þörf krefur. Við getum hlúð að fólki á
flótta og samkvæmt viðhorfskönnun Amnesty á
Íslandi er ljóst að langflestir Íslendingar eru á
sama máli. Flóttafólk er einfaldlega venjulegt
fólk í óvenjulegum aðstæðum sem er að leita að
öruggu og friðsamlegu umhverfi fyrir sig og
börnin sín. Við höfum hér allt til alls og við á
Vesturlöndum höfum aldrei verið jafn vel stödd
og jafn vel aflögufær og nú. Evrópa gæti staðið
sig betur og Ísland þar með talið,“ segir Kristín.
„Vissulega væri best fyrir alla ef þessi tími myndi
styttast sem fólk þarf að bíða eftir niðurstöðu
sinna mála,“ segir hún. „Kerfin eru því miður
miklu hægari en straumur fólksins. Allir sem
koma að þessum málum, ráðuneyti, Útlend-
ingastofnun og fleiri eru samtaka um að gera
kerfið betra og afkastameira þannig að hægt sé
að tilkynna fólki um málalyktir sem fyrst. Það
felst í því vanvirðing við fólk og örlög þess að láta
það bíða í óvissu svo vikum, mánuðum og jafnvel
árum skiptir, eins og dæmi hafa verið um hér á
landi í gegnum tíðina.“
Fólk kemur laskað á sálinni
Kristín segir að fólkið sem komi hingað sé oftast
að flýja hrikalegt ástand. „Það er kannski búið að
missa alla ættingja, húsin sín, allt lífið í raun. Það
er oft mjög laskað á sálinni, komið yfir hafið til Ís-
lands,“ segir Kristín sem hefur heyrt marg-
víslegar harmsögur hælisleitenda. „Þetta eru
þannig sögur margar hverjar að það er ekki hægt
að hafa þær eftir,“ segir hún og blaðamaður spyr
hvort ekki sé erfitt að hlusta á þessar sögur. „Það
tekur auðvitað á alla en okkar starfsfólk og sjálf-
boðaliðar verða líka að læra að brynja sig.“ Krist-
ín segir að ekki síst geti verið erfitt að upplifa þær
tilfinningar sem Rauða kross-fólkið verður vitni
að, þegar fólki er gert ljóst að það verði sent aftur
heim í þær hræðilegu aðstæður sem það flúði í
upphafi. „Þetta getur tekið verulega á.“
Heimurinn á fleygiferð
Hugarfar almennings skiptir miklu máli þegar
berjast á við fordóma og ótta við breytingar á
samfélaginu, að mati Kristínar. „Við erum á
fleygiferð, allur heimurinn, og við þurfum að
ræða þá stöðu og það sem hún hefur í för með
sér.“
Kristín segir mikilvægt að muna að við viljum
að vel sé tekið á móti þeim Íslendingum sem
flytja eitthvað annað. Þess vegna sé eðlilegt að
við tökum vel á móti þeim sem hingað vilja koma.
Um leið þurfum við líka að gera okkur grein fyrir
því hvaða leiðir við viljum fara til þess að þeim
sem ætla að setjast hér að geti liðið vel. Það þarf
t.d. að leggja mikla áherslu á að auka íslensku-
nám þeirra sem setjast hér að. „Að kunna tungu-
málið skiptir öllu máli. Svo þarf að skoða styrk-
leika þeirra sem koma hingað í leit að vernd. Þeir
tala kannski ekki íslensku eða dönsku en kannski
einhver fimm önnur tungumál og þá þekkingu er
hægt að nýta öllum til góðs. Það þarf að fókusera
á styrkleikana þegar við metum fólk. Allir sem
hingað koma vilja leggja sitt af mörkum og bíða
eftir tækifæri til að sanna sig.“
Alltaf viljað bæta samfélagið
„Orðsporið er það dýrmætasta sem Rauði kross-
inn á,“ segir Kristín og hún segist finna fyrir
miklum velvilja alls staðar í garð hreyfingarinnar.
Ég spyr hvort hún hafi alltaf verið hugsjóna-
manneskja: „Ja, ég veit ekki, ég hef a.m.k. alltaf
viljað reyna að bæta samfélagið og leysa illt með
góðu. Ég vil virkja fólk með mér og tel að við eig-
um almennt ekki að láta okkur standa á sama um
hlutskipti náungans. Hver hefur sitt fram að
færa, allir hafa einhverja kosti og maður þarf að
fókusera á þá. Það eru allir jafn merkilegir.“
Morgunblaðið/Ásdís
’Ég þekki eina konu sem er91 árs og býr ein og hún áheimsóknarvin sem er 85 árasem heimsækir hana einu sinni
í viku. Þá borða þær saman
rauðgraut með rjóma og spjalla
saman. Það er dásamlegt.
„Ég vil virkja fólk með mér og tel að
við eigum almennt ekki að láta okkur
standa á sama um hlutskipti náung-
ans,“ segir Kristín S. Hjálmtýsdóttir,
framkvæmdastjóri Rauða krossins.
18.9. 2016 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15