Morgunblaðið - 23.09.2016, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. SEPTEMBER 2016
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Kortleggja á alla efnahagslögsögu
Íslands sem er 754.000 ferkílómetr-
ar. Lögsagan er rúmlega sjöfalt
stærri en sem nemur flatarmáli Ís-
lands. Búið er að kortleggja innan
við 100.000 ferkílómetra af hafsbotn-
inum, að sögn Guðrúnar Helgadótt-
ur, jarðfræðings hjá Hafrannsókna-
stofnun og verkefnisstjóra kort-
lagningarinnar. Þar af hefur Haf-
rannsóknastofnun kortlagt um
92.000 ferkílómetra. Auk þess hafa
Sjómælingar Íslands, eða sjómæl-
ingadeild Landhelgisgæslunnar,
kortlagt 4-5 þúsund ferkílómetra.
Guðrún sagði að endurnýja þyrfti
fjölgeislamælinn sem er um borð í
Árna Friðrikssyni. Núverandi mælir
er kominn á aldur miðað við upp-
gefna endingu slíkra tækja. Nýi fjöl-
geislamælirinn mun ekki aðeins
mæla hafsbotninn heldur einnig
vatnssúluna þar fyrir ofan. Hann
getur m.a. sýnt loftbólur og merki
um jarðhita á hafsbotni. Einnig vilja
vísindamenn Hafrannsóknastofnun-
ar fá mæli með aðeins þrengri geisla
og meiri upplausn en núverandi
mælir hefur.
Auk þess á að kaupa nýjan jarð-
lagamæli í hafrannsóknaskipið.
Hann kemur í stað mælis sem kom
árið 2009 og er ekki nógu fullkominn.
Jarðlagamælirinn sýnir afstöðu
efstu setlaga í botninum beint undir
skipinu eða hvað djúpt er niður á
klöpp. Hann getur séð nokkra tugi
metra niður í hafsbotninn.
Allt að 3.300 metra dýpi
Mælingarnar á landgrunninu, á
minna en 300 metra dýpi, eru tíma-
frekari en þar sem dýpið er meira.
Ástæðan er sú að geislinn þekur
minni flöt af hafsbotninum eftir því
sem dýpið er minna.
Mesta dýpið innan efnahagslög-
sögunnar er um 3.300 metrar. Það er
á 66°N, djúpt út af Héraðsdjúpi sem
er utan við Héraðsflóa. Á hafsbotn-
inum er mikið landslag. Til dæmis
má nefna svonefnt Gríðargljúfur, um
150 km langan dal og 1.500 metra
djúpan, sem skerst inn á milli Fær-
eyjahryggjar og ytri landgrunns-
brúnarinnar.
Guðrún sagði að fram til þessa
hefði verið hægt að verja um hálfum
mánuði á ári til fjölgeislamælinga á
hafsbotninum. Aukin fjárveiting
þýðir að hægt verður að stunda
þessar mælingar í 60 daga á ári.
„Það verður vonandi mikil
framför í kortlagningu
hafsbotnsins vegna þessa
verkefnis,“ sagði Guð-
rún.
Morgunblaðið/Þorgeir Baldursson
Kortlagningin Nýju tækin til að rannsaka hafsbotninn verða sett um borð í hafrannsóknaskipið Árna Friðriksson.
Endurnýja tæki til að
skoða hafsbotninn
 Ætla að kaupa nýjan fjölgeislamæli og jarðlagamæli
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Bjarni Benediktsson, efnahags- og
fjármálaráðherra, segir að hann eigi
eftir að fara yfir mál Haraldar Bene-
diktssonar alþingismanns og Guð-
mundar Árnason-
ar, ráðuneytis-
stjóra í fjármála-
ráðuneytinu. Það
verði gert á næst-
unni.
„Ég á bara eft-
ir að fara yfir
þetta mál. Ég
mun auðvitað
þurfa að ræða við
ráðuneytisstjór-
ann vegna kvört-
unar Haraldar. Ég á eftir að sjá bréf-
ið frá Haraldi og kynna mér það, en
get staðfest að það er komið í ráðu-
neytið. Málið er bara á frumstigi í
ráðuneytinu,“ sagði fjármálaráð-
herra í gær.
„Í samræmi við ráðleggingar um-
boðsmanns skrifaði ég yfirmanni
ráðuneytisstjórans, fjármálaráð-
herra, formlegt kvörtunarbréf dags.
21. september 2016. Þar segir meðal
annars: „Ummæli ráðuneytisstjór-
ans voru ósamboðin stöðu hans og
virðingu sem æðsta embættismanns
fjármála- og efnahagsráðuneytisins.
Ég sé mig tilneyddan með bréfi
þessu að leggja fram formlega kvört-
un yfir framkomu ráðuneytisstjór-
ans og jafnframt að fara fram á að
farið verði yfir mál hans og brugðist
við eftir atvikum í samræmi við rétt-
indi hans og skyldur, samkvæmt við-
eigandi lögum,“ segir m.a. í yfirlýs-
ingu Haraldar Benediktssonar
alþingismanns, sem hann hann sendi
frá sér í fyrradag, í tilefni af símtali
sem hann fékk í síðustu viku frá Guð-
mundi Árnasyni ráðuneytisstjóra í
fjármálaráðuneytinu. Haraldur seg-
ir að Guðmundur hafi hótað sér og
fleiri þingmönnum í fjárlaganefnd
„æru- og eignamissi“ tækju þeir þátt
í því að afgreiða svonefnda Vigdís-
arskýrslu í nefndinni.
Birgir Ármannsson, varaformað-
ur stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd-
ar, sagði í samtali við Morgunblaðið í
gær að hann ætti von á því að nefnd-
in myndi fjalla um skýrslu Vigdísar
Hauksdóttur í næstu viku.
Ræði við ráðu-
neytisstjórann
 Ráðherra kveðst eiga eftir að kynna
sér kvörtun Haraldar Benediktssonar
Bjarni
Benediktsson
Aðalstóðréttahelgi ársins er fram
undan. Drottning stóðréttanna, Lauf-
skálarétt í Hjaltadal í Skagafirði,
verður á morgun, laugardag, og hefst
klukkan 13.
Að venju verður mikið um að vera í
Skagafirði í tengslum við Laufskála-
rétt. Hefst hátíðin í kvöld með stór-
sýningu og skemmtun í reiðhöllinni
Svaðastöðum á Sauðárkróki. Í kvöld
verða síðan dansleikir í Mælifelli á
Sauðárkróki og menningarhúsinu
Miðgarði í Varmahlíð.
Í fyrramálið verður stóðið rekið úr
Kolbeinsdal til Laufskálaréttar.
Venjulega fer fjöldi fólks til móts við
smalana og aðstoðar við að reka stóð-
ið.
Réttastörf hefjast klukkan 13 og ef
að líkum lætur mæta þangað þús-
undir gesta til að fylgjast með rétta-
störfum, sýna sig og sjá aðra.
Um kvöldið verður réttaball í reið-
höllinni Svaðastöðum. Opið hús er á
nokkrum hrossabúum um helgina.
Í dag verður stóð réttað í Deildar-
dalsrétt í Skagafirði og Unadalsrétt
við Hofsós. Á morgun verður réttað í
Auðkúlurétt við Svínavatn, Undir-
fellsrétt í Vatnsdal og Þverárrétt í
Vesturhópi, auk áðurnefndrar Lauf-
skálaréttar. helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson
Laufskálar Þúsundir gesta koma í
stóðréttirnar í Hjaltadal.
Drottning stóðrétt-
anna í Hjaltadal
Verja á 2,6 milljörðum króna
til kortlagningar hafsbotns ís-
lensku efnahagslögsögunnar.
Verkefnið á að hefjast 2017
og standa til ársins 2029.
Í frumvarpi til fjáraukalaga
fyrir árið 2016 er tillaga um
að verja 146,3 milljónum
króna í stofnkostnað. Fyrir
það á að kaupa nýjan fjöl-
geislamæli í hafrannsókna-
skipið Árna Friðriksson og
einnig jarðlagamæli.
Ráðist er í verkefnið í til-
efni af 50 ára afmæli Haf-
rannsóknastofnunar
2015. Verja á 200
milljónum króna til
verkefnisins í 13 ár
eða samtals 2,6
milljörðum. Búið er
að gera ráð fyrir þeim
framlögum í fjár-
málaáætlun ár-
anna 2017-2021.
Verkefnið
tekur 13 ár
KORT AF HAFSBOTNINUM
Guðrún Helgadóttir,
verkefnisstjóri.
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Hótel- og matvælaskólinn í Mennta-
skólanum í Kópavogi hefur útskrifað
um 50% fleiri nemendur í fram-
reiðslu eða þjóna í ár miðað við fyrir
fimm árum. Fjölgunin í matreiðslu
eða kokkinum nemur um 22% á
sama tíma.
Baldur Sæmundsson, áfangastjóri
Hótel- og matvælaskólans, segir að
þrátt fyrir að stöðugt bætist við í
stétt þjóna og kokka sé ljóst að
markaðurinn sé sprunginn og því
þurfi enn fleiri að útskrifast í þess-
um greinum til þess að fullnægja eft-
irspurninni. „Síðan 2011 höfum við
útskrifað um 200 til 250 meistara og
þar af um 60 til 70 þjóna og um 100
matreiðslumenn,“ segir hann.
Skólinn 20 ára
Hótel- og matvælaskólinn heldur
upp á 20 ára afmæli í ár. Tekið er inn
í skólann í janúar
og ágúst og verða
nemendur að
hafa tryggt sér
námssamning hjá
fyrirtæki eða
stofnun áður en
námið hefst. 13
þjónar útskrif-
uðust frá skól-
anum 2011 og í ár
stefnir í að þeir
verði 30, sem yrði sögulegt met.
„Þeir þyrftu að vera 90 til þess að
fullnægja þörfinni,“ segir Baldur.
Um 40 matreiðslumenn útskrifuðust
2011 og verða 50 til 60 í ár. „Við
þurfum um 100 nýja kokka á ári til
þess að mæta eftirspurninni,“ segir
hann.
Eftirsóttir starfskraftar
Baldur bendir á að íslenskir þjón-
ar og matreiðslumenn hafi margir
staðið sig vel í alþjóðakeppnum, þeir
séu mjög eftirsóttir til starfa á veit-
ingastöðum og hótelum heima og er-
lendis auk þess sem þeir fari einnig í
afleidd störf, meðal annars til fyr-
irtækja sem flytji inn mat og vín, og
vörur sem tengjast matvælum, eins
og öryggistæki, ofna, eldavélar og
fleira. „Atvinnumöguleikarnir eru
miklir og það vill oft gleymast,“ seg-
ir hann.
Raunfærnismat
Nám í framreiðslu tekur þrjú ár
og fjögur ár í matreiðslu. Baldur
segir að þeir sem séu orðnir 23 ára
og hafi unnið í þrjú ár eða lengur í
þessum greinum geti sótt um að fara
í raunfærnimat og þá hefji þeir nám-
ið miðað við hvar þeir séu staddir.
Þannig hafi nokkrir aðeins þurft að
taka lokaönnina. „Við erum bjartsýn
á framhaldið, aukningin er mikil og
ekki lát á, en við þurfum fleiri nem-
endur til þess að anna eftirspurn á
markaðnum,“ segir Baldur.
Fleiri þjónar og kokkar
Baldur
Sæmundsson
Helstu kostir kerranna eru:
• 7 blaða blaðfjaðrir tryggja góða fjöðrun.
• Stórar legur í hjólnáum og 6,50 x 16“ dekk.
• Plast á fjaðraendum dregur úr hávaða.
• Hraðlæsing á afturhlera.
• Öryggislæsing á dráttarkúlu.
• Hluti framhlera opnanlegur sem auðveldar
upprekstur gripa á kerruna.
• Heilsoðinn botnplata við hliðar einfaldar þrif
og eykur styrk kerrana.
Kr.1.390.000
Einnig sturtukerrur,
flatvagnar og vélakerrur!
+
vs
k
Kr. 1.723.600 með vsk.
Gripakerrur
Höfum hafið innflutning á vönduðum breskum
gripakerrum frá framleiðandanum Indespension.
Austurvegur 69 - 800 Selfoss Lónsbakki - 601 Akureyri Sólvangi 5 - 700 Egilsstaðir
Sími 480 0400 jotunn@jotunn.is www.jotunn.is
Ve
rð
og
bú
na
ðu
rb
irt
ur
m
eð
fy
rir
va
ra
um
pr
en
tv
ill
ur
og
/e
ða
m
yn
da
br
en
gl
.