Dagblaðið Vísir - DV - 15.05.2015, Blaðsíða 52

52 Menning
Á
næsta ári eru fimmtíu ár
liðin síðan listakonan Kjure-
gej Alexandra Argunova
flutti til Íslands. Hún ólst upp
í Jakútíu í Síberíu og lýsir sér
sjálfri sem sveitakonu. Hún missti
föður sinn í seinni heimsstyrjöldinni,
hann féll í átökum í Úkraínu, aðeins
27 ára að aldri. Stríðið er henni hug-
leikið í nýrri sýningu sem hún opnar
laugardaginn 16. maí í MÍR-salnum
við Hverfisgötu.
Tveir heimar
„Það liggur djúpt í sálu minni að vera
á móti stríðum,“ segir Kjuregej Al-
exandra sem nýtir sér tvo afar ólíka
heima í allri sinni list – það er Ísland
og Jakútíu. Annar heimurinn hef-
ur ekki kynnst stríðsátökum á með-
an hinn heimurinn, Rússland, áður
Sovétríkin, á sér blóði drifna sögu
þegar kemur að vopnuðum átök-
um. „Ein myndin heitir einmitt, nú
er nóg komið af stríði,“ segir Kjure-
gej Alexandra en myndirnar eru að
mestu leyti mósaíkmyndir. Kjuregej
hefur einnig þróað tækni sem kall-
ast „application“, eða myndsköpun
í efni. Það er óhætt að segja að hún
sé einn af frumkvöðlum þeirra tækni
hér á landi. En tæknin er ekki allt, því
Kjuregej hefur þróað með sér einkar
persónulegan stíl og fléttar á einstak-
an hátt saman áhrif ættjarðarinn-
ar í austri og heimkynna sinna hér á
landi. Þannig nýtir hún sér íslenska
náttúru óspart en augljós eystri áhrif
er að merkja á verkum hennar þó
birtingarmynd þeirra sé ólík.
Kenndi listræna tjáningu
Síðasta sýning Kjuregej var í Ráðhúsi
Reykjavíkur árið 2011 en hún segir
nýjustu sýningu sína samanstanda af
verkum sem hafa verið í þróun síð-
an árið 2005; eða í um tíu ár. „Þetta er
búin að vera margra ára vinna,“ segir
Kjuregej Alexandra en sýningin, sem
heitir „Lofsyngjum jörðina“, fjall-
ar líka á margan hátt um náttúruna.
„Ég vil líka sýna hvað landið er fal-
legt. Náttúran er falleg og við megum
ekki gleyma því.“ Kjuregej Alexandra
hefur komið víða við á þeim fimmtíu
árum sem hún hefur verið búsett á
Íslandi. Þannig hefur hún komið víða
við í leikhúsum og lék meðal annars í
uppsetningunni á söngleiknum Hár-
inu hér á landi. Hún hefur einnig
gefið út geisladiska með þjóðlögum
frá Jakútíu. En Kjuregej hefur einnig
unnið í fjölmörg ár við að kenna ung-
mennum tjáningu í skólum, og má
segja að hún sé einn af frumkvöðlum
landsins á því sviði. Hún vann með-
al annars á Barna- og unglingageð-
deild ríkisins. Þar kenndi hún list-
ræna tjáningu og úr varð að hún
bjó til afar kröftugan skúlptúr fyrir
framan deildina sem kallast, Hjálp-
aðu mér að fljúga. „Við vorum í raun
mörg ár að búa skúlptúrinn til,“ út-
skýrir hún fyrir blaðamanni og árétt-
ar að börn og unglingar á deildinni
hafi aðstoðað hana við gerð skúlpt-
úrsins. „Krakkarnir söfnuðu steinum
og máluðu fuglana,“ útskýrir Kjure-
gej Alexandra en verkið er gott dæmi
um hvernig hún skeytir saman ís-
lenskum áhrifavöldum og svo eigin
fósturjörð. Fuglarnir eru storkar, sem
búa á æskuslóðum hennar, en annar
þeirra er ungi, hann er vængbrotinn,
og biðlar til móður sinnar að hjálpa
sér að fljúga á ný. „Þetta er svo væm-
ið,“ segir Kjuregej hlæjandi en bætir
við að auðvitað leiti vængbrotin börn
til mæðra sinna eftir styrk. Það þarf
að hjálpa þeim á flug á ný, og geð-
deildin getur hugsanlega gefið börn-
unum vængi á ný. „En það þyrfti eig-
inlega að bæta á verkið nöfnum
barnanna sem hjálpuðu mér,“ seg-
ir hún og þakkar þeim börnum sem
aðstoðuðu hana sérstaklega.
Kannski minnimáttarkennd
Kjuregej Alexandra hefur nokkrum
sinnum sýnt verk sín hjá MÍR, sem
er, eins og flestir vita, félag sem ein-
beitir sér að menningartengslum
Íslands og Rússlands. Spurð hvers
vegna hún sýni í þeim sal, svarar
hún: „Ég hef alltaf sóst eftir að sýna
í minni sölum. Það er kannski ein-
hver minnimáttarkennd.“ Sú minni-
máttarkennd er þó með öllu óþörf
enda hefur hún sýnt í öllum helstu
sýningarsölum landsins. Í leikhúsi
hefur hún staðið á sviði Borgarleik-
hússins og Þjóðleikhússins. Í mynd-
list hefur hún sýnt í Nýlistasafninu,
Ásmundarsal og Norræna húsinu,
svo örfáir salir séu nefndir en þetta
er fjórtánda einkasýningin en hún
hefur einnig tekið þátt í fjölmörgum
samsýningum.
Ykkur skortir ekkert
Kjuregej Alexandra hugsar hlýlega
til heimaslóðanna og segir Rússland
á margan hátt betra land en það var
fyrir um tveimur áratugum. „Lífs-
skilyrði í Rússlandi snöggversnuðu
með hruni Sovétríkjanna,“ segir hún
en bætir við að upp úr 2000 hafi að-
stæður breyst nokkuð snögglega.
Rússar hafi verið opnari og glaðari
að hennar mati auk þess sem vel
gekk í landinu öllu. „En auðvitað
sló ástandið í Úkraínu mann niður,“
segir hún, en þar geisar aftur stríð, í
sama landi og faðir hennar féll þegar
hann var 27 ára gamall. Kjuregej
kennir þó ekki Vladimír Pútín, for-
seta landsins um ástandið, þó að hún
sé ekki endilega ánægð með fram-
göngu hans á eftir. „En Íslendingar
geta aldrei skilið örvæntingu þessara
þjóða,“ segir hún við blaðamann. Að-
spurð hvers vegna ekki, svarar hún:
„Ykkur skortir ekkert. Þið eigið nóg af
náttúruauðlindum og hér er friðsælt.
Þið getið ekki skilið örvæntingu fá-
tækra þjóða eins og við Eystrasaltið.“
Sýning Kjuregej verður opnuð á
laugardaginn klukkan 16.00. Það er
sonur hennar, kvikmyndagerðar-
maðurinn Ari Alexander Ergis, sem
mun aðstoða 76 ára móður sína við
að opna sýninguna. MÍR-salurinn er
á Hverfisgötu 105 í miðborg Reykja-
víkur. Sýningin stendur til 6. júní. n
Helgarblað 15.–18. maí 2015
Göldrótt súpa og
gómsætur humar
Eyrarbraut 3, Stokkseyri · Sími: 483 1550
info@fjorubordid.is · www.fjorubordid.is
Jörðin lofsungin
n Búið á Íslandi í 50 ár n Missti föður sinn í Úkraínu n Kenndi tjáningu á unglingageðdeild
„Ykkur skortir ekk-
ert. Þið eigið nóg
af náttúruauðlindum og
hér er friðsælt.
Valur Grettisson
valur@dv.is