Læknablaðið - 01.06.2016, Blaðsíða 13

LÆKNAblaðið 2016/102 273
2005 og meflókvín var tekið af markaði árið 2013. Það veldur því
að tímabilið þar sem hægt er að meta sölu lyfja til fyrirbyggjandi
meðferðar malaríu er styttra en tímamörk þessarar rannsóknar.
Þar sem einungis eru að meðaltali 1,8 staðfest tilfelli malaríu á ári
er langstærstur hluti seldra lyfja vegna fyrirbyggjandi notkunar.
Tölfræðiúrvinnsla
Notast var við forritið Microsoft Excel 2013 við skráningu gagna.
Tölfræðileg greining var unnin í R (3.1.2) og Rstudio (0.98.1103).10,11
Gerð voru Fisher‘s exact próf, kí kvaðrat próf, línuleg og lógistísk
aðhvarfsgreining eftir því sem við átti. Notast var við tvíhliða
próf með p<0,05 til þess að ákveða hvort tölfræðilegri marktækni
hafi verið náð.
Niðurstöður
Greiningartíðni og faraldsfræði
Staðfestar malaríusýkingar á rannsóknatímabilinu voru 31 alls
(mynd 2). Í heild greindust 1,8 tilfelli á ári að meðaltali, greiningar-
tíðni reiknaðist því um 0,6 tilfelli/100.000 íbúa/ári. Samkvæmt töl-
um úr fyrri rannsókn 1980-1997 og mannfjölda frá Hagstofu var
reiknuð tíðni staðfestra sýkinga á því tímabili 0,3/100.000 íbúa/ári,9
en munurinn á greiningartíðni reyndist ekki marktækur (p=0,056,
Fisher‘s exact). Upplýsingar um sjúklingaþýði rannsóknarinnar má
finna í töflu I. Algengasti dvalarstaður fyrir smit var Gana. Flestir
höfðu dvalist erlendis vegna atvinnu eða tímabundinnar búsetu.
Tveir af hinum smituðu (7%) kváðust hafa tekið malaríulyf í fyr-
irbyggjandi skyni, en upplýsingar um notkun fyrirbyggjandi lyfja
voru takmarkaðar.
Niðurstöður blóðrannsókna
Samantekt á niðurstöðum helstu blóðrannsókna má finna í töflu II.
Meirihluti sjúklinga hafði blóðflögugildi neðan viðmiðunarmarka
og í aðeins einu tilviki reyndist laktat-dehýdrógenasa (LDH)-gildi
vera eðlilegt. Við túlkun mæliniðurstaðna á hemóglóbíni, LDH
R A N N S Ó K N
Mynd 3. Yfirlit um sölu fyrirbyggjandi malaríulyfja og ferðir Íslendinga um Leifs-
stöð. Á vinstri y- ás er fjöldi skilgreindra lyfjaskammta á þúsund íbúa á dag af
atóvakón-prógúaníl og meflókvíni. Á hægri y-ás er fjöldi Íslendinga sem ferðaðist í
gegnum Keflavík á leið til útlanda. Þessi fyrirbyggjandi malaríulyf voru valin þar sem
þau hafa bæði einungis meðferð og fyrirbyggjandi meðferð malaríu sem ábendingar.
Meflókvín var tekið af markaði í ágúst 2013.
Tafla I. Lýsing þýðis (%).
Meðalaldur 32,6 (31)*
Fjöldi kvenna 9
Fjöldi karla 22
Fjöldi barna 10-18 ára 4
Fjöldi barna <10 ára 0
Tími frá upphafi einkenna til
greiningar
6,6 dagar (5)*
Algengustu einkenni Hiti (97), slappleiki (93), hrollur (59), uppköst
(45), beinverkir (45) og höfuðverkir (45)
Heimshluti Afríka sunnan Sahara (90)
Dvalarland Gana í 5 tilfellum, Malaví, Nígería, Úganda og
flakk um mörg lönd hvert með þrjú tilfelli.
Ástæða dvalar erlendis Atvinna og búseta (48)
Heimsækja vini og ættingja (23)
Túristaferð (16)
Nýfluttir til Íslands (7)
Ekki vitað (7)
Fyrirbyggjandi lyf 2/30 (7)**
*miðgildi í sviga. **Einn hafði tekið lyfið atóvakón-prógúaníl stopult, annar einstaklingur
hafði tekið fyrirbyggjandi malaríulyf en mundi ekki hvaða lyf.
Tafla II. Niðurstöður blóðrannsókna.
Blóðrannsókn Mælibil Fjöldi tilfella (%)
Lægstu blóðflögugildi 10 ± 30 x 109/L
30 ± 100 x 109/L
100 ± 150 x 109/L
>150 x 109/L
Ekki til mæling
7
11
6
6
1
Lægsta hemóglóbíngildi 70-100 g/L
100-134 g/L
>134 g/L
Ekki til mæling
6
15
9
1
Sníkladreyri við komu 0-0,5%
0,5-2%
>2%
Ekki til talning
12
3
9
7
Hæsta laktat-
dehýdrógenasagildi
105-205 U/L
205-300 U/L
>300 U/L
Ekki til mæling
1
5
16
9
Hæsta kreatíníngildi 0-100 µmól/L
100-150 µmól/L
>150 µmól/L
Ekki til mæling
22
5
2
2
Hæsta bílírúbíngildi 5-25 µmól/L
25-50 µmól/L
>50 µmól/L
Ekki til mæling
11
4
5
11
CRP-gildi við komu 0-10 mg/L
10-50 mg/L
50-100 mg/L
>100 mg/L
Ekki til mæling
0
6
10
9
6
Tegundargreining malaríu Plasmodium falciparum
P. vivax
P. ovale
P. malariae
22 (71)
5 (16)
2 (7)
2 (7)
CRP= C-reaktíft prótein