Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.1997, Blaðsíða 17

V
b
I
reglulega í leghálsskoðun (miðgildi aldurs þeirra var
39 ár), og 92% þeirra sem koma reglulega í hrjósta-
skoðun (miðgildis aldur þeirra var 55 ár). Svörun
annarra hópa var slakari.
Helstu niðurstööur
Viðhorf kvenna til leitarstöðvarinnar tengjast aldri
og eru þær jákvæðari sem eldri eru. Konur vita lítið
um leit að brjóstakrabbameini með röntgenmynda-
töku og kann það að vera skýringin á minni þátttöku
íslenskra kvenna í hrjóstakrahbameinsleit miðað við
hin norrænu löndin. Sá kostnaður, sem konan þarf
að bera, fælir ekki frá samkvæmt könnuninni, það er
fremur framtaksleysi sem veldur því að kona kemur
ekki í leit. Atján af hundraði þeirra kvenna, sem
höfðu aldrei mætt í leghálskrabhameinsleitina, komu
á næstu mánuðum eftir að þær höfðu svarað könn-
uninni. Athygli vekur að einungis 22% þeirra sem
mæta reglulega telja kvensjiikdómaskoðanir mjög
óþægilegar. Almennt voru konurnar ánægðar með
viðmót og aðstöðu á leitarstöðinni, en þó kom í ljós
óánægja með bið í sloppum og með fyrirkomulag
hæðar- og þyngdarmælinga. lJá kom einnig fram
óánægja lijá þeim sem eru hættar að mæta í leitar-
stöðina varðandi viðmót einstalíra lælcna og í minna
mæli annars starfsfólks, og gæti J)að bent til Jjess að
í einstaka tilfellum Jtm'fi starfsfólldð að taka sig á.
Niðurstöðurnar benda til þess að sársaulci við
röntgenmyndatöku af brjóstum fæli einungis frá
rúmlega 2% þeirra kvenna sem hafa mætt í brjósta-
krabbameinsleitina. Þær lconur, sem elcki liafa
ættarsögu um Itrjóstalu aliliamein, liafa tillmeigingu
til að telja sig í lítilli hættu. Samlcvæmt niðurstöðum
rannsóknarinnar er ástæða til að fræða almenning
um að aðeins lítill hluti brjóstakrabbameins finnst
lijá svolcölluðum áliættulconum, en að meginlilutinn
finnst meðal lcvenna þar sem ekki er vitað um
brjóstakrabbamein í ættinni.
UmfjöHun og úrbætur
I ljósi þess sem fram kom í könnuninni var fyrir-
komulagi hæðar- og Jjyngdarmælinga strax lireytt og
þær síðan alfarið lagðar af í desember 1996. Fengnir
voru sloppar í litum og lnðstofan máluð í lilýlegri lit
til að draga úr einhæfninni. Slopparnir hafa tvíþætt-
an tilgang, annars vegar að skýla lconunni og hins
vegar sem eins konar lalc á skoðunarbelckinn. Gæða-
stjórnunarátalc var innleitt Jjar sem farið var í gegn-
um alla lielstu Jjætti leitarferhsins.
Þrátt fyrir áróður í fjölmiðlum og allýtarlegan
fræðslubælding Krabbameinsfélagsins er ljóst að auk-
innar fræðslu er þörf, einlcum livað varðar ln-jósta-
krahbameinsleitina. Pá þurfa konurnar betri upp-
lýsingar um milcilvægi reglidegs eftirlits og ljetri út-
skýringar á þeim aðferðum sem beitt er við mynda-
tölcuna og hvers vegna.
Konur, sem treysta sér eldd í legliáls- eða lirjósta-
Hópskoðanir eru vettvungur til tið konui ci frumfœri
upplýsingum, rúðgjöf og öðrum heilsuvernduruð-
gerðum.
lcrabbameinsleit af ýmsum ástæðum svo sem sálfél-
agslegum, menningarlegum eða trúarlegum, þurfa að
hafa greiðari aðgang að ráðgjafarjjjónustu á leitar-
stöðinni. I reynd má segja að slílc Jjjónusta sé fyrir
hendi þó ekki sé hún nægilega markviss. Kona, sem
|tess óskar, getur fengið viðtal við lælcni eða hjúkr-
unarfræðing sé eitthvað það í leitarferlinu sem veld-
ur fælni eða lcann að standa í vegi fyrir Jjví að hún
geti nýtt sér Jjess Jjjónustu.
Köimun í tengslum við gæðastjómunarátak
I janúar 1996 var haldið námslceið í gæðastjórnun
fyrir starfsfóllc leitarstöðvarinnar. Marktuiðið með
námskeiðinu var að bæta Jjjónustuna. I tengslum við
námskeiðið vaknaði áhugi á að gera könnun á við-
horfi til Jjjónustu og ltanna meðaltímalengd viðdvalar
á leitarstöðinni. Könnnnin fór fram dagana 10.-19.
apríl 1996 (8 virkir dagar).
Tilgangurinn var tvíþættur eins og að ofan greinir
og var leitað svara við tveimur spurningum:
1. Tímalengd og tegund rannsóknar.
2. Anægja eða óánægja með þjónustuna.
Jafnframt var lconunum gefinn kostur á að koma
með athugasemdir.
Rannsóknarhópurinn
Könnunin náði til 687 kvenna sem lcomu á leitarstöð-
ina ofangreinda daga. Alls svaraði 561 kona spurn-
ingunum og eru Jjað um 82%.
Niðurstöður, umfjöUun og úrbætur
Flestar lconurnar voru ánægðar með þjónustuna. Að-
eins 12 (1,7%) lconur sögðust eldci vera ánægðar.
TI'MARIT HIÚKRUNARFRÆÐINGA 2. TBL. 73. ÁRG. 1997
81