Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2000, Qupperneq 19

„Gotum lifað góðu lífi þó við séum
weð t'M tðA tkktrk11
Samhjálp kvenna 20 ára
Samhjálp kvenna hefur aðstoðað fjölmargar konur sem
hafa fengið brjóstakrabba en um 20 ár eru síðan starf-
semin hófst formlega. Samtökin hafa aðstöðu í húsi
Krabbameinsfélagsins í Skógarhlíð og deila þar herbergi
með Stómasamtökum (slands. í nærliggjandi herbergi eru
Ný rödd og Styrkur, félag krabbameinssjúklinga og
aðstandenda þeirra, en þessi samtök eiga það sameigin-
legt að fá stuðning frá Krabbameinsfélaginu þó þau séu
byggð upp á vinnu sjálfboðaliða, fá aðstöðu í húsinu og
ýmsa fyrirgreiðslu.
Kristbjörg Þórhallsdóttir er í forsvari fyrir Samhjálpina,
hún þekkir vel sögu samtakanna því hún hefur unnið fyrir
þau í 17 ár og verið í forsvari sl. 13 ár. Brautryðjendur voru
sjálfboðaliðarnir Elín Finnbogadóttir og Erla Einarsdóttir og
nutu þær ómældrar aðstoðar Krabbameinsfélags íslands
og Krabbameinsfélags Reykjavíkur. Hún segir það einnig
hafa hjálpað að krabbameinslæknar og hjúkrunarfólk, sem
vann á sjúkrahúsunum, þekktu sum hver sambærileg
samtök frá námsárum sínum erlendis. Þetta hafi auð-
veldað Samhjálp aðgang að sjúkrastofnunum, því með
þeim var farið að ryðja nýja braut er leikmenn voru kallaðir
til af fagfólki til að aðstoða sjúklingana. Hún segir meðlimi
samtakanna hafa tekið þagnarskyldu skjólstæðinganna
mjög alvarlega og í dag séu sjúklingar aldrei nafngreindir,
jafnvel ekki þegar þær ræða sín á milli um þá, enda hafi
þau aldrei fengið gagnrýni vegna brots á trúnaði. Meðlimir
samtakanna vísa frá sér öllum fyrirspurnum varðandi með-
ferð eða lækningu til fagfólks en eru þó stundum milli-
gönguaðilar varðandi einstök málefni ef þess er óskað.
Brjóstaskurðaðgerðir fara aðallega fram á tveimur
deildum, annarri á Landspítala og hinni á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur. Þær konur, sem eru að fara í aðgerð, fá upp-
lýsingar um samtökin og þeim er boðið upp á viðtal fyrir
aðgerð sem sumar þiggja en aðrar bíða þar til þær eru
komnar á skurðdeild. í flestum tilfellum hefur hjúkrunar-
fræðingur þá samband við Samhjálp kvenna í samráði við
sjúklinginn og Kristbjörg itrekar að sjúklingurinn ráði ávallt
ferðinni varðandi viðtöl, hvort og hvenær hann vilji hitta
þær. Hún segir þær reyna að fara til kvennanna á sjúkra-
stofnanirnar, en þar sem legutíminn sé mjög stuttur, í
sumum tilfellum ekki nema þrír dagar, þá náist það ekki
„Sjúklingurinn ræður ávallt ferðinni, hvort og hvenær
hann vill hitta okkur, “ segir Kristbjörg.
alltaf og fundirnir séu því ýmist heima hjá konunum sjálfum
eða úti í bæ. Samhjálpin vinnur í tengslum við önnur sam-
bærileg samtök á Norðurlöndunum og hittast forsvars-
mennirnir annað hvert ár, „í september ’97 hittust fulltrú-
arnir hér á landi. Við heimsækjum mjög hátt hlutfall kvenna
sem greinast með krabbamein hér á landi, mun hærra en
á hinum Norðurlöndunum, og njótum mjög mikils trausts
hjá heilbrigðisstarfsfólki."
í Samhjálp kvenna starfa nú 20 konur á höfuðborgar-
svæðinu og 20 konur úti á landi sem allar eiga það
sameiginlegt að hafa greinst með brjóstakrabbamein.
Samhjálpin fær aðstoð lækna við að finna konur sem
gætu unnið með þeim en skilyrði er að liðið hafi a.m.k. tvö
ár frá lokum meðferðar. Konurnar ganga síðan í gegnum
tveggja daga fræðslunámskeið sem haldið er á tveggja ára
fresti á vegum Samhjálparinnar, en þar er lögð áhersla á
að miðla þekkingu fagfólks, lækna, hjúkrunarfræðinga og
sálfræðinga. Ef veikindi taka sig upp hjá konu í Samhjálp-
inni hættir hún heimsóknum meðan hún er í meðferð.
Konurnar eru í nokkra mánuði í samtökunum áður en þær
fara í heimsóknir. „Konurnar geta hætt þegar þær vilja og
einnig ef þær finna sig ekki í þessu.“
Á vegum samtakanna er boðið upp á sérstaka leikfimi
en Kristbjörg segir ekkert fast endurhæfingarkerfi bíða
þeirra kvenna sem farið hafa í aðgerðir vegna brjósta-
krabbameins en þörf fyrir andlegan og félagslegan stuðn-
19
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 76. árg. 2000