Morgunblaðið - 05.01.2017, Síða 52

52 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JANÚAR 2017
Á Íslandi er stund-
að skipulegt rán af
hálfu stjórnvalda á
eftirlaunum lands-
manna.
Við það að bank-
arnir voru rændir af
óheiðarlegum aðilum
þar sem sparifé þús-
unda landsmanna
(eftirlaunavarð-
veislufé í vörslu
banka), sem varðveitt var hjá
bönkum landsins, var hirt bóta-
laust og hafa eftirlaun þúsunda Ís-
lendinga verið skert svo að um
munar.
Bankarán framið í Landsbanka
Íslands leiddi til þess að millj-
arðar voru hirtir úr Lífeyrissjóði
hf. Eimskipafélags Íslands. Var
meðal annars hluti af því fé sem
hvarf lánveiting til stjórnarfor-
manns Landsbankans sem lýsti
sig gjaldþrota eftir hrun bankans.
Fjármagn lífeyrissjóðsins var
flutt úr öruggari varðveislu yfir í
Landsbankann að fyrirmælum
stjórnarformanns bankans eftir að
hann keypti meirihluta í HF. Eim-
skipafélagi Íslands. Þetta var gert
þrátt fyrir ákvæði í samkomulagi
frá 1957 um að vörslufé lífeyr-
issjóðsins yrði aldrei varðveitt í
viðskiptabanka sem HF. Eim-
skipafélag Íslands væri í við-
skiptum hjá. Við afskráningu af
hlutafélagaskrá á HF. Eimskipa-
félagi Íslands á árinu 2006 féll úr
gildi samkomulag stéttarfélaganna
við stjórn hlutafélagsins frá 1957
um afskipti stjórnenda fyrirtæk-
isins HF. EÍ af lífeyrissjóðnum.
Stjórnarformaðurinn (Landsbank-
ans) og eigandi HF. Eimskipa-
félags Íslands fram að afskrán-
ingu félagsins 2006 neitaði að
viðurkenna að um rof á samningi
frá 1957 væri að ræða við afskrán-
ingu fyrirtækisins af firmaskrá
Ríkisskattstjóra 2006 og náði með
aðstoð dómsvaldsins á Íslandi
(réttarkerfisins – dómur í júlí
2008) að halda völdum yfir lífeyr-
issjóðnum fram yfir hrun bankans
í október 2008. Flestir vita hvað
fram kom við hrun bankans og
umsögn saksóknara um meðferð
fjármuna í vörslu
bankans.
Á ársfundi Lífeyr-
issjóðs HF. Eimskipa-
félags Íslands, sem
haldinn var í húsa-
kynnum fyrirtækisins
við Sundahöfn eftir af-
skráningu fyrirtæk-
isins 2006, var lögð
fram af hálfu undirrit-
aðs krafa um að
stjórnun lífeyrissjóðs-
ins yrði afhent sjóð-
félögum með vísan til
samkomulags frá 1957 (við stofnun
sjóðsins) og afskipti af hálfu fyr-
irtækis, sem ekki væri til lengur,
heyrði sögunni til. Með afskiptum
lögmanns hins afskráða fyrirtækis,
sem var fundarstjóri á umræddum
fundi, var neitað um umræður á
fundinum um umrædda kröfu og
henni vísað til stjórnar.
Afleiðing bankaránsins á eft-
irlaun þeirra sem starfað höfðu
hjá HF. Eimskipafélagi Íslands
varð um 40% rýrnun á eftirlaunum
þeirra starfsmanna er áttu fé í
sjóðnum. Eftir þessa 40% rýrnun
eftirlaunanna við hrunið hafa eft-
irlaun starfsmanna haldið áfram
að rýrna og er nú svo komið að
þrátt fyrir um 60% hækkun launa
á almennum vinumarkaði síðustu
6-7 árin hafa eftirlaun starfs-
manna hins aflagða HF. Eimskipa-
félags Íslands ekki hækkað nema
um ca. 8% á sjö ára tímabili.
Afrakstur rússagullshafans, sem
var stjórnarformaður Landsbank-
ans í ráni á eftirlaunum starfs-
mannanna, er því orðinn langt yfir
helmingur af eftirlaunum launþeg-
anna er starfað höfðu hjá „óska-
barni þjóðarinnar“.
Framferði stjórnvalda í máli
þessu er til skammar. Þrátt fyrir
yfirlýsingu er fram kom frá sak-
sóknara eftir hrun bankans um að
ekki hafi verið staðið rétt, sam-
kvæmt lögum, að varðveislu
geymslufjár lífeyrissjóðsins með
hástemmdum yfirlýsingum aðila
um lögbrotin, var ekkert gert af
hálfu framkvæmdavaldsins í þeim
málum. Kærur og kröfur sjóð-
félaga um rannsókn á meintu mis-
ferli við vörslu fjárins hunsaði
framkvæmdavaldið. (Ath. kröfur
um rannsókn voru sendar af hálfu
undirritaðs og fjölda félaga lífeyr-
issjóðsins).
Ástæða þess að framkvæmda-
valdið hunsaði kröfur sjóðfélaga
um rannsókn var lélegt eftirlit
með lífeyrissjóðunum af hálfu
stjórnvalda sem gengust upp í og
högnuðust á ólöglegum fjáraustri
úr sjóðunum. Ríkisvaldið bar
ábyrgð á sjóðþurrð lífeyrissjóð-
anna vegna vanrækslu.
Með vísan til þess að með
óstjórn stjórnvalda og dómsvalds-
ins, þar sem tugir milljarða hafa
verið afskrifaðir af skuldum fjölda
fyrirtækja, sem var stjórnað af
eigendum sínum í sukkinu fyrir
bankahrun, en sjóðfélagar lífeyr-
issjóðanna látnir bera tapið á þeim
afskriftum auðjöfranna, þá er
komið að því að stjórnvöld skili
aftur því sem rænt var úr lífeyr-
issjóðunum.
Íslenska orðatiltækið „Þjófur
þrífst en þjófsnautur ekki“ er
gamalt í málinu og spurning hvort
það eigi ekki við í þessu tilviki.
Með afskiptaleysi eða blessun
stjórnvalda hefur lífsafkoma þús-
unda Íslendinga verið skert um-
talsvert og afkoma þeirra keyrð
niður í fátæktarmörk.
Með vísan til okurgróða banka-
kerfisins eftir hrunið er það krafa
þeirra sem rændir voru af um-
ræddum bönkum (tilgangslaust að
bera fyrir sig kennitöluflakk bank-
anna) að fjármagninu sem stolið
var verði skilað og eftirlaunaþeg-
um bætt það tjón er þeir hafa orð-
ið fyrir á umliðnum árum. Verði
launþegum og eftirlaunaþegum
ekki bætt það sem haft hefur verið
af þeim með innanbúðarbank-
aránum falla stjórnvöld undir hið
aldna orðatiltæki sem áður hefur
verið minnst á.
Rán á eftirlaunum á Íslandi
Eftir Kristján
Guðmundsson » Stjórnvöldum ber
skylda til að end-
urgreiða það sem rænt
var af lífeyrisþegum við
hrun bankanna og bæta
skaðann sem launþegar
hafa orðið fyrir.
Kristján Guðmundsson
Höfundur er fv. skipstjóri.
Stjórnmálaflokk-
unum hefur fjölgað.
Þeir flokkar sem eiga
þingmenn á alþingi
eru nú sjö talsins en
til skamms tíma voru
þeir fjórir. Sumir
telja að mikill fjöldi
flokka torveldi
stjórnarmyndanir.
Ekki veit ég hvort
það er rétt en samt
tel ég að stokka eigi
upp flokkakerfið og vinna að
fækkun flokka með sameiningu
þeirra. Ég tel að þeir flokkar sem
vinna að sömu eða svipuðum
markmiðum eigi að sameinast og
vinna saman að markmiðum sín-
um. Það skapar betri árangur í
stjórnmálunum. Það er ekki til
bóta að búta flokkana niður í
margar smærri einingar.
Sameina félagshyggjuflokka
Ég tel til dæmis að margir
flokkanna eigi saman og ættu að
sameinast; Vinstrihreyfingin –
grænt framboð og Samfylkingin
eru báðir félagshyggjuflokkar og
vinna að svipuðum markmiðum.
Báðir vilja bæta kjör láglauna-
fólks, aldraðra og öryrkja, þeir
vilja skapa aukinn jöfnuð í þjóð-
félaginu með ráðstöfunum í
skattamálum og í málefnum al-
mannatrygginga. Það er helst í
umhverfismálum að áherslumun-
ur er nokkur, en það er einkum í
málflutningi flokkanna, en stefnu-
skrár flokkanna í umhverf-
ismálum eru mjög líkar. Auk þess
er mismunandi stefna varðandi
afstöðuna til ESB en þannig er
það einnig í mörgum stórum jafn-
aðarmannaflokkum úti í Evrópu,
svo sem í breska Verka-
mannaflokknum. Slíkur ágrein-
ingur á ekki að hindra samein-
ingu. Björt framtíð ætti sennilega
einnig heima í nýjum flokki VG
og Samfylkingar. Alla vega var
flokkurinn félagshyggjuflokkur
en hefur óneitanlega færst nokk-
uð til hægri undanfarið. Það er
nokkru erfiðara að staðsetja Pí-
rata í hinu pólitíska litrófi. Það
eru að vísu meðal þingmanna Pí-
rata ákveðnir félagshyggjumenn
en einnig eru í flokki Pírata mikl-
ir markaðshyggjumenn og for-
ystumenn flokksins vilja ekki
staðsetja hann sem vinstri eða
hægri flokk.
Viðreisn og Sjálf-
stæðisflokkur heyra saman
Viðreisn klauf sig úr
Sjálfstæðisflokknum vegna
ágreinings um mál eins og afstöð-
una til ESB. Viðreisn vildi ganga
í ESB og hefur lagt höfuðáherslu
á þjóðaratkvæðagreiðslu um að-
ildarviðræður við sambandið. En
í kosningabaráttunni minntist
Viðreisn varla á þetta mál; eins
og flokkurinn væri að
fela það, kannski
vegna þess að ESB á
í erfiðleikum og það
er ekki vinsælt í
augnablikinu að boða
aðild að ESB. Við-
reisn boðaði líka kerf-
isbreytingu í landbún-
aði og sjávarútvegi en
hefur lítið haldið því
máli til streitu. Mér
virðist að Viðreisn
hafi staðið fastast á
því að hækka ekki
skatta á hinum hæst launuðu. En
í því máli er alger samhljómur
með Sjálfstæðisflokknum. Ef Við-
reisn ætlar ekki að standa fast á
skoðun sinni um aðild að ESB og
kerfisbreytingu í landbúnaði og
sjávarútvegi sé ég ekki að það sé
grundvöllur fyrir að félags-
mennirnir séu í sér flokki. Það er
þá eðlilegast að þeir hverfi til síns
heima eða að flokkarnir verði
sameinaðir.
Á auðveldara að koma með
tillögu en þeir sem yngri eru
Ef til vill telur einhver að ég sé
að tala um sameiningu flokka
vegna erfiðleika Samfylking-
arinnar. En svo er ekki. Ég hef
ekki starfað í Samfylkingunni um
langt árabil enda orðinn 84 ára
gamall. Ég hef síðustu 10 árin
helgað mig baráttu fyrir eldri
borgara. En vegna hás aldurs og
mikillar reynslu af stjórnmála-
starfi frá unga aldri á ég gott með
að líta yfir stjórnmálasviðið og
koma með róttækar umbóta-
tillögur, sem þeir sem yngri eru
eiga ef til vill erfiðara með. Það
hefur verið mikil krafa um breyt-
ingar allt frá bankahruninu.
Traust almennings á stjórnmál-
unum minnkaði mikið i kjölfar
hrunsins. Meðal annars hefur ver-
ið krafa um uppstokkun
stjórnmálaflokkanna.Ég reikna
með því að ef flokkarnir sjálfir
svara ekki þessu kalli muni kjós-
endur taka í taumana og fram-
kvæma þá uppstokkun sem nauð-
synleg er. Gleymum því ekki að
stjórnmálaflokkarnir eru aðeins
tæki til þess að framkvæma
stefnu og hugsjónir. En það er
stefnan sem gildir og hugsjón-
irnar.
Áramót: Stokka þarf
upp flokkakerfið
Eftir Björgvin
Guðmundsson
Björgvin
Guðmundsson
» ... margir flokkanna
eiga saman og ættu
að sameinast; Vinstri-
hreyfingin – grænt
framboð og Samfylk-
ingin eru báðir fé-
lagshyggjuflokkar með
svipuð markmið.
Höfundur er fyrrverandi
borgarfulltrúi.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar
greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að
nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í
samskiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið
birtir ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni for-
síðu mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn
„Senda inn grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig
inn í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu.
Eftir að viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar
allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í
síma 569-1100 frá kl. 8-18.