Morgunblaðið - 10.06.2017, Blaðsíða 28

Donald Trump Bandaríkjaforseti
sagði í gær að vitnisburður James
Comey, fyrrverandi forstjóra banda-
rísku alríkislögreglunnar FBI, fyrir
öldungadeild Bandaríkjaþings á
fimmtudaginn hefði hreinsað sig al-
gjörlega af öllum ásökunum um mis-
ferli. Benti hann á það að Comey
hefði staðfest það við nefndina að
Trump sjálfur hefði aldrei verið til
rannsóknar vegna meintra tengsla
framboðs sínss við rússnesk yfirvöld
í aðdraganda forsetakosninganna á
síðasta ári.
Í leiðinni gagnrýndi Trump Co-
mey harðlega fyrir að hafa lekið
gögnum þar sem einkasamtöl þeirra
voru skráð, en Comey viðurkenndi í
framburði sínum að hann hefði beðið
vin sinn um að leka minnispunktum
Comeys af samtölum þeirra Trumps
til fjölmiðla. Sagðist Comey hafa
gert það til þess að ýta undir það að
sérstakur saksóknari yrði skipaður
til þess að rannsaka Rússlandstengsl
háttsettra bandamanna Trumps.
Bárust þær fregnir úr herbúðum
forsetans að hann hygðist senda
kvörtun til dómsmálaráðuneytisins í
næstu viku vegna lekans, sem aftur
gæti leitt til þess að gjörðir Comeys
verði rannsakaðar nánar.
Ólögleg hindrun eða mistök?
Skiptar skoðanir voru hins vegar
vestanhafs, í kjölfar vitnisburðar Co-
meys, um það hver staða Trumps
sjálfs væri. Þóttu lýsingar Comeys
benda til þess að Trump hefði annað
hvort misreiknað sig ögn, þegar
hann sagðist vona að rannsóknin á
Michael Flynn myndi falla niður, eða
í versta falli að forsetinn hefði reynt
að koma í veg fyrir framgang réttvís-
innar, en slíkt yrði talið nokkuð alvar-
leg afglöp af hálfu Trump. Skiptist
álit fólks nokkuð eftir flokkslínum
hvort það það taldi að gjörðir Trumps
réttlættu það að höfðað yrði mál á
hendur honum til embættismissis.
Sjálfur sagðist Comey ekki vera bær
til þess að leggja mat á slíkt.
Trump hrósar sigri
 Segir vitnisburð Comeys hreinsa sig af öllum ásökunum
 Skiptar skoðanir um stöðu forsetans eftir framburðinn
AFP
Comey Áhugi fjölmiðla vestanhafs á vitnisburði Comeys var talsverður.
28 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2017
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Theresa May, forsætisráðherra
Breta, fékk í gær umboð Elísabetar
Englandsdrottningar til þess að
mynda nýja ríkisstjórn, þrátt fyrir
að Íhaldsflokkurinn tapaði tólf þing-
sætum og meirihluta sínum í kosn-
ingunum í fyrrinótt. Mun May því
neyðast til þess að reiða sig á stuðn-
ing Lýðræðislega sambandsflokks-
ins, DUP, en hann býður eingöngu
fram á Norður-Írlandi. Saman eru
flokkarnir með 328 þingmenn af 650,
eða tveimur fleiri en þarf til þess að
mynda meirihluta.
Niðurstöður kosninganna voru á
skjön við allar helstu skoðanakann-
anir sem birtust á kjördag, en þær
höfðu spáð því að Íhaldsflokkurinn
myndi bæta þingsætum við meiri-
hluta sinn, sem var naumur fyrir.
Þegar ljóst varð í hvað stefndi mátti
May þola mikla gagnrýni, ekki síst
úr eigin röðum, fyrir að hafa mis-
reiknað sig svo illilega. Þá var kosn-
ingabarátta hennar einnig gagnrýnd
harkalega, þar sem Íhaldsflokkurinn
náði á tveimur mánuðum að glutra
niður forskoti á Verkamannaflokk-
inn sem nam um tuttugu prósentu-
stigum.
Ætlar ekki að segja af sér
Heyrðust þegar á kosninganótt
háværar raddir um að May yrði að
axla ábyrgð á niðurstöðunum og
segja af sér. Var Jeremy Corbyn,
leiðtogi Verkamannaflokksins, á
meðal þeirra, þar sem May hefði
„tapað atkvæðum, tapað stuðningi
og glatað trausti“.
May sagðist hins vegar ekki ætla
að fara frá þrátt fyrir tapið. Íhalds-
flokkurinn væri þrátt fyrir allt lang-
stærsti flokkurinn á þingi með flest
atkvæði á bak við sig, og að Bretland
þyrfti á stöðugleika að halda á tím-
um sem þessum. Var hún því fljót að
tryggja sér stuðning DUP fyrir
myndun nýrrar ríkisstjórnar og fór
May á fund drottningarinnar um
miðjan dag til þess að tilkynna henni
að hún gæti myndað ríkisstjórn.
Sagði May eftir fund sinn með
drottningunni að ríkisstjórn sín
myndi fá það hlutverk að leiða Bret-
land út úr Evrópusambandinu. Ekki
lá ljóst fyrir hvort DUP myndi fá
ráðherra í ríkisstjórn May, en lík-
legra var talið að Íhaldsflokkurinn
sæti einn í minnihlutastjórn, sem
myndi þá semja um mál sín við DUP
og treysta á að norður-írski flokk-
urinn myndi verja stjórnina falli.
Vann á í Skotlandi
Kosninganóttin var þó ekki ein-
tóm vonbrigði fyrir Íhaldsmenn, en
þeir náðu þeim óvænta árangri að
verða næststærsti flokkurinn í Skot-
landi með 12 þingmenn af 59, en
Skoski þjóðarflokkurinn vann þar-
stórsigur í kosningunum 2015. Nú
var annað uppi á teningunum, þar
sem flokkurinn glataði 21 þingsæti
og talsverðu fylgi til bæði Íhalds-
flokksins og Verkamannaflokksins.
Viðurkenndi Nicola Sturgeon,
leiðtogi skoskra þjóðernissinna, að
barátta sín fyrir annarri atkvæða-
greiðslu um sjálfstæði Skotlands
hefði hugsanlega spilað inn í nið-
urstöður kosninganna. Sagðist hún
þurfa að hugsa um framhald málsins
í ljósi úrslitanna.
Þótti niðurstaðan í Skotlandi mik-
ill sigur fyrir Ruth Davidson, leið-
toga skoskra Íhaldsmanna. Hefur
hún jafnvel verið orðuð við frekari
frama innan flokksins. Sagði Dav-
idson eftir að May tilkynnti um nýja
ríkisstjórn að flokkurinn þyrfti að
stefna að útgöngu úr Evrópusam-
bandinu sem setti efnahaginn í
fyrsta sæti, en meirihluti Skota lýsti
sig mótfallinn útgöngu Bretlands úr
ESB á sínum tíma.
Óvissa um Brexit hefur aukist
Enn er óvíst hvað úrslitin munu
þýða fyrir útgönguviðræðurnar, sem
hefjast eiga síðar í mánuðinum.
Bentu stjórnmálafræðingar á að
May hefði boðað til kosninganna
meðal annars til þess að styrkja
stöðu sína áður en viðræðurnar hæf-
ust, en nú héngi hún á bláþræði.
Sögðu talsmenn stjórnarandstöðu-
flokkanna að úrslitin sýndu það að
Bretar vildu ekki svokallað „hart
Brexit“. Hvort May muni beygja af
fyrri stefnu sinni verður hins vegar
að koma í ljós.
Myndar stjórn þrátt fyrir tapið
 Theresa May gengur í bandalag með Lýðræðislega sambandsflokknum frá Norður-Írlandi
 Hörð gagnrýni á kosningabaráttu May  Sturgeon viðurkennir að sjálfstæðismálið hafi haft áhrif
AFP
Ótrauð Theresa May tilkynnti í gær fyrir framan Downingstræti 10 að hún hygðist mynda ríkisstjórn að nýju.
Carles Puigdemont, leiðtogi Kata-
lóníuhéraðs, tilkynnti í gær að hér-
aðið hygðist halda aðra atkvæða-
greiðslu um sjálfstæði sitt hinn 1.
október næstkomandi. Spurt verð-
ur hvort kjósendur vilji að Kata-
lónía verði að sjálfstæðu lýðveldi.
Sagði Puigdemont að ef meiri-
hluti væri fylgjandi því myndi
stjórn sín þegar í stað hefjast handa
við að skilja sig frá Spáni.
Ríkisstjórn Spánar lýsti sig hins
vegar mótfallna atkvæðagreiðsl-
unni, og stjórnlagadómstóll Spánar
hefur þegar lýst því yfir að hún
standist ekki lög.
Sagði fulltrúi ríkisstjórnar Spán-
ar að stjórnvöld myndu ekki hika
við að lögsækja þá sem reyndu að
slíta ríkið í sundur, hvort sem væri í
orðum eða æði.
Katalóníuhérað er með 7,5 millj-
ónir íbúa, en kannanir benda til
þess að naumur meirihluti þeirra sé
andvígur því að héraðið verði að
sjálfstæðu ríki.
AFP
Katalónía Carles Puigdemont tilkynnir um atkvæðagreiðsluna.
Greiða atkvæði um
sjálfstæði í október
Niðurstaða kosninganna þykir
hafa styrkt Jeremy Corbyn, for-
mann Verkamannaflokksins,
verulega í sessi, en flokkurinn
hefur logað stafnanna á milli í
forystutíð hans. Höfðu and-
stæðingar hans innan flokksins
reynt að koma honum úr for-
mannsstólnum, en án árangurs.
Corbyn er sagður hafa lyft
Grettistaki með kosningabar-
áttu sinni, en Verkamannaflokk-
urinn náði tæplega 40% at-
kvæða og bætti við sig 31
þingsæti, þrátt fyrir að honum
hefði verið spáð afhroði. Er
þetta einn stærsti sigur flokks-
ins í seinni tíð, jafnvel þó að
flokknum hafi ekki tekist að ná
meirihluta.
Ótvíræður
sigurvegari
JEREMY CORBYN
Úrslit kosninganna 2015 og 2017
Þingmannafjöldi þá og nú
Heimild: parliament.uk, Press Association
Græningjar ÍhaldsflokkurinnFrjálslyndir
demókratar
Verkamanna-
flokkurinn
Skoskir þjóðernis-
sinnar
Breski sjálfstæðis-
flokkurinn, UKIP
Aðrir flokkar í Wales
og Norður-Írlandi
Þing
kosningar 2015
5435
229
261
9
12
18
12
330
318
1
8 1011
650
sæti
Þingkosningar 2017
Lýðræðislegi
sambandsflokkurinn,
DUP, Norður-Írlandi
(Eitt þingsæti enn óráðið)