Læknablaðið - 01.01.2017, Side 50

50 LÆKNAblaðið 2017/103
Ö L D U N G A D E I L D
Stjórn Öldungadeildar
Magnús B. Einarson formaður, Þórarinn
Sveinsson ritari, Hörður Alfreðsson gjaldkeri,
Guðrún Agnarsdóttir, Kristrún Benediktsdóttir.
Öldungaráð
Bergþóra Ragnarsdóttir, Jón Hilmar Alfreðsson,
Sigurður E. Þorvaldsson, Snorri Ingimarsson,
Tryggvi Ásmundsson.
Umsjón síðu
Páll Ásmundsson
Vefsíða: http://innri.lis.is/oldungadeild-li
Lyfjanefnd
Aðeins er liðin rúm hálf öld frá því að
fyrstu lyfsölulögin voru sett 1963 um
skráningu lyfja á Íslandi. Með þeim var
skipuð 6 manna lyfjaskrárnefnd til að
„gera tillögur um lyfjaskrá, lyfseðlasöfn,
svo og lyfjaforskriftir“. Umsókn um skrán-
ingu nýs lyfs með ítarlegum fylgiskjölum
í fjölmörgum möppum barst til lítillar
skrifstofu uppi á Hverfisgötu. Þar var
þeim troðið ofan í nokkrar lúnar ferða-
töskur. Nefndin átti engan vinnustað.
Nefndarmennirnir 6 máttu sitja hver í
sínu fleti til að
fara yfir gögnin (1. mynd) og burðast
síðan með þau við hentugleika til næsta
nefndarmanns og svo koll af kolli þar til
hringnum var lokið. Einhvern tímann var
svo fundur haldinn til að taka ákvörðun.
Ekki er að undra að skráningarumsóknir
hrönnuðust upp og biðtími eftir afgreiðslu
fór að nálgast tvö ár!
Með lögum nr. 85/1976 fór lyfja-
skrárnefndin veg allrar veraldar og
ákveðið var að stofna 5 manna Lyfjanefnd
á Íslandi og taka þátt í norrænu samstarfi
um verkefni tengd lyfjum. Þorkell heitinn
Jóhannesson prófessor í lyfjafræði mun
hafa komið að samningu laganna og ekki
flögraði að neinum að annar en hann
myndi leiða bæði verkefnin. Heilbrigðis-
ráðherra var Matthías Bjarnason. Þorkell
skrifaði honum um sama leyti gríðarlega
stóryrt skammabréf vegna skipunar
tryggingayfirlæknis. Þar mættust stálin
stinn, Matthías var ekki skapminni en
Þorkell. Hann kallaði á mig til sín, las
mér bréfið Þorkels og sagði að hann fengi
aldrei neina embættisveitingu af sinni
hendi og skipaði mig formann nýju
Lyfja nefndarinnar og fulltrúa í norrænu
nefndinni. Ég sagðist aðeins gera þetta
ef Þorkell sætti sig við málalokin, sem
hann gerði mjög vinsamlega. Kannske
var honum ljóst hvað hann slapp
vel frá mikilli vinnu í stjórn þessara
tveggja nefnda?
Lyfjanefndin fékk skrifstofu-
stjóra og aðstöðu í súðarherbergi á
Skólavörðustíg 46 hjá lyfjamáladeild
ráðuneytisins. Formaðurinn hafði við-
talstíma hálfan dag í viku enda áfram í
fullu starfi á hjartadeild Landspítalans.
Gert var átak til að afgreiða allar um-
sóknirnar sem biðu, þeim var skipt á milli
nefndarmanna og kom nú seta í norrænu
nefndinni að góðu gagni. Biðtíminn stytt-
ist mjög og gat verið nánast enginn ef um
tímamótanýjungar var að ræða og íslensk-
ir sérfræðingar þekktu lyfið sem sótt var
um.
Nefndin hóf 1978, í samráði við lyfja-
máladeild heilbrigðisráðuneytisins og
landlækni, útgáfu upplýsingabæklings,
Lyfjafrétta, sem greindi frá aukaverkunum
lyfja, samanburði á verði, neyslutölum,
nýskráðum lyfjum og meðferð sjúkdóma.
Þar birtust lýsingar pennafærra fórn-
arlamba á aukaverkunum, meðal annars
greindi Tryggvi Emilsson rithöfundur frá
skuggalegri martröð eftir töku beta-blokk-
ans própranólóls.1 Björn G. Björnsson
leikmyndateiknari sá um útlit og umbrot
og teiknaði merki blaðsins, staf Hermesar
með tveimur snákum. Útlit blaðsins og
umslagsins utanum það var litskrúðugt til
að læknar hentu því ekki ólesnu í rusla-
körfuna. Fyrsta árið komu út 6 tölublöð, en
útgáfan lognaðist útaf eftir fjögur ár.
Lyfjanefndin hefur starfað undir dyggri
stjórn Sigurðar B. Þorsteinssonar læknis í
þrjá áratugi. Meginhlutverk hennar hvarf
þegar vinna við lyfjaskráningu fluttist frá
Íslandi. Árið 2000 var nefndin sameinuð
lyfjaeftirliti og heitir nú Lyfjastofnun.
Íslensk og norræn
lyfjanefnd 40 ára
Forsíða 1. tölublaðs Lyfjafrétta.
Árni Kristinsson