Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2018, Blaðsíða 9

20. apríl 2018 fréttir 9
Kjöreign ehf - Ármúla 21 - 108 Reykjavík
Sími: 533-4040 - www.kjoreign.is
Dan Wiium Hdl, lögg.
fasteignasali, Sími 896-4013
Ólafur Guðmundsson
Sölustjóri, sími 896-4090
Þórarinn Friðriksson Lögg.
fasteignasali, sími 844-6353
Rakel Salóme Eydal
Skjalagerð
Sigurbjörn Skarphéðinsson
Lögg. fasteignasali, skjalagerð
Kjöreign fasteignasala – traust og örugg þjónusta í 40 ár
Ásta María Benónýsdóttir
Lögg. fasteignasali, Sími 897-8061
n Viðbrögðin góð n Viðkvæmt málefni n „Græðgi og dónaskapur“ n Mikið í húfi
U
NICEF, barnahjálp Sam-
einuðu þjóðanna, er um
þessar mundir að reyna að
fá styrktaraðila sína til að
gefa þeim svokallaðar erfðagjaf-
ir. Hringt er í fólk og jarðvegurinn
kannaður fyrir gjafir af þessu tagi,
undir rós vitaskuld.
Algengt er að fólk ráðstafi hluta
arfs til einhverra samtaka og flest
góðgerðarsamtök lýsa því yfir að
þau taki við slíkum gjöfum með
hlýhug. Að haft sé beint samband
við fólk með þessum hætti eru
hins vegar aðferðir sem þekkjast
víða í sértrúarsöfnuðum og hafa
verið taldar vafasamar.
Lögfræðingar samtakanna sjá
um erfðaskrána
UNICEF auglýsa erfðagjafir nú
mjög áberandi á heimasíðu sinni.
Á forsíðunni er viðtal við Guð-
rúnu Ögmundsdóttur, fyrrverandi
þingmann og heimsforeldri til tíu
ára, þar sem hún segist hafa tekið
ákvörðun um að gefa erfðagjöf og
hvetur aðra til að íhuga möguleik-
ann. Erfðagjafir séu af öllum
stærðum og gerðum og háar sem
lágar upphæðir skipti máli. „Það
er ekki verið að tala um að gefa
íbúðir eða slíkt, heldur bara hluta
af arfi, ákveðna upphæð eða pró-
sentu.“ Enn fremur:
„Starfsfólk UNICEF leiðir
mann algjörlega í gegnum þetta
frá upphafi til enda og manni
býðst ókeypis lögfræðiþjónusta
til að gera erfðaskrána. Þannig að
þetta er mjög einfalt, maður mæt-
ir bara til lögfræðingsins og geng-
ur frá þessu.“
Þurfti að huga að eilífðinni
Kona á sextugsaldri, sem
hefur verið styrktar-
aðili lengi, fékk hr-
ingingu frá sam-
tökunum og varð
nokkuð bilt við. Í
samtali við DV seg-
ir hún: „Þetta var
mjög kurteisislegt
símtal sem ég fékk og
ekki spurt beint út. Það var eins og
það væri verið að kanna jarðveginn
fyrir því hvað mér þætti um að þeir
spyrðu beint. Þetta var milt orða-
lag. Ég stend með UNICEF alla leið
og búin að gera það í 10 ár.“
Nú ert þú á besta aldri. Hvern­
ig varð þér við að fá svona hring­
ingu?
„Það var einmitt það sem mér
fannst vera skrítið. Þetta setti mig
í þau spor að þurfa að huga að ei-
lífðinni.“
Á Facebook skapaðist nokk-
ur umræða um þetta. Ein
kona spurði hvaða samtök væru
svo djörf að spyrja svona. Önnur
sagði þetta vera „græðgi og dóna-
skap“.
Ræða ekki við lögerfingja
Esther Hallsdóttir, verkefnis-
stjóri í fjáröflun hjá UNICEF, sér
um þetta verkefni. Í samtali við
DV segir hún: „Það hefur alltaf
verið möguleiki fyrir fólk að gefa
erfðagjafir til UNICEF og annarra
góðgerðarfélaga. En við höfum
fundið fyrir auknum áhuga á upp-
lýsingum um þennan möguleika
undanfarið og við vildum koma til
móts við það. Þess vegna erum við
núna að kanna viðhorf stuðnings-
aðila okkar um hvers konar upp-
lýsingar væru gagnlegar fyrir þá
sem vilja kynna sér erfðagjafir.“
Hringið þið þá í alla sem eru
heimsforeldrar?
„Við höfum verið að hr-
ingja í afmarkaðan hóp
fólks. Fólk á öllum aldri
sem hefur stutt okkur lengi
og þekkir samtökin. Við
höfum fengið mjög góð
viðbrögð við þessu og fólk
er almennt jákvætt gagn-
vart þessum möguleika.“
Nú getur fólki brugðið
við að fá svona símtal. Er
þetta ekki vandmeðfarið?
„Jú. Þetta er auðvitað persónu-
legt málefni og getur verið við-
kvæmt. Við viljum ekki að neinum
líði óþægilega þegar við hringjum
í þá.“
Esther segir að það sé allur
gangur á því hversu stórar gjaf-
ir fólk gefi UNICEF með erfða-
skrá sinni, samtökin fái bæði stór-
ar og smáar upphæðir. Það fari til
dæmis eftir því hvernig fólk stend-
ur. Í langflestum tilfellum sé um
ákveðna prósentu af arfi að ræða.
Samkvæmt íslenskum lögum geti
fólk ekki ráðstafað meira en ein-
um þriðja eigna sinna með erfða-
skrá ef viðkomandi á maka eða
börn. Flestir gefi þá einhvern hluta
af þessum þriðjungi.
Getur þetta ekki valdið deilum
við lögerfingja viðkomandi þar sem
þið hafið samband að fyrra bragði?
„Auðvitað getur þetta ver-
ið það. Það er mjög mikilvægt að
allir tali saman og séu sáttir þegar
svona ákvörðun er tekin.“
Ræðið þið við lögerfingja, til
dæmis ef um stórar upphæðir er að
ræða?
„Við tölum aðeins við þann sem
leitar til okkar en hvetjum fólk til
að tala við fjölskyldu sína áður en
það ákveður þetta.“
Mikið í húfi
Erfðagjafir geta verið mikil búbót
fyrir góðgerðarsamtök og önnur fé-
lagasamtök. Sem dæmi arfleiddi
kona að nafni Kristín Björnsdótt-
ir Krabbameinsfélag Íslands og
Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra
að stærstum hluta eigna sinna í
desembermánuði árið 1996. Fékk
hvort félagið rúmlega 26 milljón-
ir króna í sinn hlut og var féð varð-
veitt í sjóðum í hennar nafni. Árið
2002 arfleiddu öldruð hjón Krabba-
meinsfélagið að íbúð sinni og öllum
eignum, metið á 29 milljónir króna.
Vorið 2007 arfleiddi iðnverkamaður
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri að
25 milljónum sem var varið í tækja-
kaup og búnað handa sjúklingum. n
UNICEF hringja í fólk og vilja
komast í erfðaskrárnar
Guðrún Ögmundsdóttir, fyrrverandi
þingmaður, hefur tekið þátt í mörgum
góðgerðarverkefnum.
Esther Hallsdóttir, verkefnisstjóri í fjáröflun
hjá UNICEF.
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is
„Þú mætir bara til
lögfræðingsins og
gengur frá þessu.