Morgunblaðið - 30.11.2017, Qupperneq 18

18 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 2017
NÝTT NÝTT
Verið velkomin
• Peysur
• Bolir
• Ponsjó
• Skinn
• Leðurtöskur
• Hanskar
• Húfur
• Treflar
• Sjöl og silkislæður
Álfheimum 74, 104 Rvk, sími 568 5170
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Ævintýri Lísu í Undra-landi eftir LewisCaroll, sem var höf-undarnafn breska
heimspekingsins og stærðfræð-
ingsins Charles Lutwidge Dodg-
son, hefur verið þýdd á 174 tungu-
mál frá því bókin kom fyrst út
árið 1865. Auk þess að vera sjötta
mest þýdda bók heims er hún til í
nokkrum þýðingum í mörgum
löndum, t.d. á Íslandi þar sem
fyrsta þýðingin kom út 1937.
Að
sama skapi
hefur Lísa
sjálf, hvíta
kanínan,
sem hún
eltir ofan í
holu, allar
kynjaver-
urnar og
gjörvallt
undra-
landið þar neðra verið viðfangsefni
fjölda listamanna síðan skop-
myndateiknarinn John Tenniel
myndskreytti fyrstu bókina. Walt
Disney kynnti sína útgáfu til sög-
unnar 1951 og Tove Jansson,
skapari Múmínálfanna, og spænski
listamaðurinn Salvador Dali
myndskreyttu sína útgáfuna hvort
á sjöunda áratug liðinnar aldar –
svo aðeins fáein dæmi séu tekin.
Árið 2012 gaf breska bókaút-
gáfan Penguin svo út Ævintýri
Lísu í Undralandi með mynd-
skreytingum eftir hina nær ní-
ræðu Yoyoi Kusama, einn fremsta
samtímalistamann Japans. Hún er
þekkt fyrir sín doppóttu mynstur
og að nýta sér fjölbreytta miðla í
listsköpun sinni; málverk,
teikningar, skúlptúra, mynd-
bönd, gjörninga og umlykj-
andi innsetningar – oftast
doppóttar.
Kominn tími
á nýja Lísu
María Rán Guðjóns-
dóttir og Þorgerður Agla
Magnúsdóttir stóðust ekki
mátið þegar þær rákust á
gripinn í bókabúð í London
á dögunum. Þær vildu þá doppóttu
til Íslands. Og núna hefur Ang-
ústúra, bókaforlag sem þær stofn-
uðu í fyrrahaust, gefið hana út í
þýðingu Þórarins Eldjárns. „Við
einfaldlega féllum fyrir þessari
fallegu útgáfu. Sjálf þekki ég svo-
lítið til verka Kusama og hef lengi
verið hrifin af list hennar. Mál og
menning gaf út Ævintýri Lísu í
Undralandi í þýðingu Þórarins ár-
ið 1996, en hún hafði lengi verið
ófáanleg og því var kominn tími á
nýja Lísu. Okkur fannst engin
ástæða til að láta þýða bókina upp
á nýtt, enda ómögulegt að gera
betur en Þórarinn,“ segir María
Rán.
Þær stöllur eru prýðilega
dómbærar á góðar þýðingar og ís-
lenskt mál. Báðar eru bókmennta-
fræðingar og lærðar í menningar-
stjórnun, María Rán frá Háskól-
anum á Bifröst, Þorgerður Agla
frá háskóla í Edinborg. María Rán
hefur unnið við þýðingar og þýtt
margar bækur úr spænsku. Ein
þeirra sem Angústúra gefur út,
Veisla í greninu eftir mexíkóska
rithöfundinn Juan Pablo Villalo-
bos, var meðal fimm verka sem
tilnefnd voru til Íslensku þýðinga-
verðlaunanna 2017 í liðinni viku.
Eins og mannæturunninn í
Halastjörnunni
Leiðir þeirra Maríu Ránar og
Þorgerðar Öglu höfðu oft legið
saman í bókmenntakreðsum hér
heima sem og á bókamessum í út-
löndum. Þær kynntust svo á einni
slíkri í Gautaborg þegar María
Rán vann hjá Crymogea bókaút-
gáfu og Þorgerður Agla hjá Mið-
stöð íslenskra bókmennta. Þær
áttu sér sama drauminn; að stofna
eigin bókaútgáfu. Og Angústúra
varð að veruleika. „Þetta er nafnið
á mannæturunnanum í Halastjörn-
unni eftir Tove Jansson,“ svara
þær, spurðar um nafngiftina. Þeim
finnst nafnið fallegt og láta sér
fátt um finnast þegar ýjað er að
því að það geti verið tungubrjótur.
Angústúra hefur gefið út fjór-
tán bækur af margvíslegu tagi.
Barnabækur, þýddar bækur í létt-
ari kantinum fyrir fullorðna og
bókmenntaverk frá ýmsum lönd-
um, sem bjóðast í áskrift.
„Aðalbókin í fyrra var mat-
reiðslubókin Ómótstæðileg Ella og
hver veit nema Ævintýri Lísu í
Undralandi verði okkar „aðal“ í
ár. Eitt af markmiðum okkar er
að gefa út vandaðar og fallegar
bækur, eigulega gripi úr góðum
pappír. Innihaldið skiptir vissu-
lega mestu máli en við pælum
ekki síður í útlitinu og leggjum
áherslu á fallega hönnun og gæði í
prentun. Við viljum gefa út bækur
fyrir fagurkera. Þótt ég hafi upp-
haflega heillast af myndskreyt-
ingum Kusama og útliti bókar-
innar er sagan auðvitað einstök,“
segir María Rán og talar af
reynslu því hún las hana nýverið
fyrir börnin sín þrjú, 7, 9 og 12
ára. Þótt hún hafi lesið hana áður
kveðst hún hafa verið jafnspennt
og þau.
Saga fyrir 6 til 106 ára
Þær María Rán og Þorgerður
Agla eru sannfærðar um að ný-
stárleg myndskreyting Kusama
falli í kramið hjá flestum 6 til 106
ára lesendum, sem sagan höfði
einkum til. Annað sé varla hægt,
enda útgáfan í senn bókmennta-
verk og listaverkabók. Með mörg-
um doppum. Eins og sjálfsmyndin
af listakonunni aftast í bókinni.
Eða er hún kannski af Lísu?
Renna þær saman í eitt, listakon-
an og söguhetjan? „Ég, Kusama,
er Lísa í Undralandi nútímans,“
eru lokaorðin í þessari útgáfu frá
Angústúru. Og þau eru ekki eftir
Lewis Caroll, öðru nafni Charles
Lutwidge Dodgson. Eins og svo
margir lifir Yoyoi Kusama sig inn
í söguna í sínum eigin undraheimi.
Doppótt Lísa að hætti Kusama
Eitt af markmiðum Maríu Ránar Guðjónsdóttur og
Þorgerðar Öglu Magnúsdóttur hjá bókaforlaginu
Angústúru er að gefa út fallegar bækur – eigulega og
innihaldsríka gripi. Ævintýri Lísu í Undralandi með
doppóttum teikningum eftir japönsku listakonuna
Yoyoi Kusama er í þeim flokki.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Bókaútgefendur María Rán og Þorgerður Agla hafa árum saman lifað og hrærst í bókmenntaheiminum.
John Tenniel Myndskreyting frá 1865.
Lísa eða Kusama Er listakonan
Lísa í Undralandi nútímans?
Kusama Úr 5. kafla, Tólffótungur gefur góð ráð. Doppurnar á sínum stað.
Tove Jansson
Myndskreyting
frá 1966.
Salvador Dali Mynd-
skreyting frá 1969.