Morgunblaðið - 15.03.2018, Qupperneq 54

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. MARS 2018
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
Staða strandveiða er óljósari nú en
oft áður. Aldrei hafa jafn miklar
aflaheimildir verið settar inn í kerf-
ið og á síðasta ári, en þrátt fyrir það
hafa aldrei jafn fáir bátar sótt
strandveiðarnar frá því þær hófust
árið 2009.
Þetta er meðal þess sem fram
kemur í niðurstöðum úttektar sem
Sjávarútvegsmiðstöð Háskólans á
Akureyri vann fyrir atvinnu- og ný-
sköpunarráðuneytið, og birt var nú í
vikunni.
Áhrifin aðeins skammvinn
Í niðurstöðum hennar segir með-
al annars að vegna lélegs afurða-
verðs á mörkuðum hafi aukinn afli
ekki skilað sjómönnum meiri fjár-
munum. Þess í stað hafi heildarafla-
verðmæti á bát að meðaltali verið
lægri en árið 2016, þrátt fyrir að
hver bátur hafi aflað um 20-30%
meira.
Einnig er bent á að á þeim árum
sem strandveiðar hafi verið stund-
aðar hafi þær vakið stemningu í
höfnum landsins. Sérstaklega í
smáum höfnum sem liggi nálægt
gjöfulum fiskimiðum.
„Arnarstapi er dæmi um eina
slíka en í byrjun maímánaðar er
ekki óalgengt að sjá um 40-50 báta
bundna saman í þremur lengjum út
frá bryggjukantinum,“ segir í út-
tektinni.
Þrátt fyrir þennan fjölda af bát-
um séu áhrifin þó skammvinn fyrir
samfélagið, því sjómennirnir séu oft
og tíðum einungis staddir á svæðinu
á meðan opið er fyrir veiðar. Þannig
marki einstaklingur ekki djúp spor
er hann komi út á land til þess eins
að stunda strandveiði.
Rifjað er upp að á fyrsta ári
strandveiða hafi hámarksafli verið
bundinn við magn upp úr sjó, sama
hvaða tegund fiskaðist. Það hafi
haft þann galla í för með sér að lítill
hvati var til að hirða allan afla sem
kom inn fyrir borðstokkinn ef það
var eitthvað annað en þorskur. Því
hafi verið ákveðið að festa hámarks-
kvótann í þorskígildi og það reynst
vel næstu árin, á meðan verð á ufsa
fór hækkandi.
„Þetta gaf strandveiðisjómönnum
auka leið til að bjarga róðri með
Aukinn afli, minni verðmæti
● Heildaraflaverðmæti hvers báts að meðaltali lægri á síðasta strandveiðitímabili, þrátt fyrir 20-30% meiri afla
● Þorskígildisstuðullinn sagður þvælast fyrir ● Ánægja með kerfið dvínað ● Tekjumöguleikar í ferðamennsku
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
Í blíðu á Þórshöfn Strandveiðisjómenn eru sagðir ekki stija við sama borð og aðrir, þegar kemur að vali um það hvenær haldið skuli til veiða með það að
markmiði að skila sem verðmætastri afurð til lands. Til bótar á því er meðal annars stungið upp á að skipstjórar fái að ráða hvaða daga þeir rói til veiða.
Kristján Þór Júlíusson sjávar-
útvegsráðherra segir í samtali við
200 mílur að skýrslan gefi tilefni
til að endurskoða tiltekna þætti í
kerfinu, meðal annars varðandi
nýliðun í greininni og hvernig
nýting og virði hráefnis sé há-
markað.
„Sú vinna er í samræmi við það
sem mælt er fyrir um í stjórnar-
sáttmála ríkisstjórnarinnar, um
að vega og meta fyrirkomulag
þeirra aflaheimilda sem ríkið fer
með forræði yfir,“ segir ráðherra.
„Þá þarf samhliða þessari
vinnu að skoða leiðir til að auka
öryggi þeirra sem starfa í kerf-
inu.“
Axel Helgason, formaður
Landssambands smábátaeigenda,
segir ýmislegt gagnlegt hægt að
finna í úttektinni.
„Til að mynda þorskígildis-
stuðlar tegunda sem við erum að
veiða, eins og ufsans. Þegar ufsa-
verð hrynur þarna úr einhverjum
160 krónum niður í 60 krónur, þá
stendur þorskígildið enn nánast í
stað. Það fellur um einhver þrjú
prósent,“ segir Axel og bendir á
að sjómenn borgi því í raun fyrir
að landa ufsanum.
„Sérstaklega á strandveiðun-
um, því þó að meðaltal á fisk-
mörkuðum sé 64 krónur, þá er
þetta litla magn sem kemur í veið-
unum, kannski 20 til 80 kíló í
róðri; það fer á svo svona tíu til
fimmtán krónur og nær því ekki
einu sinni upp í kostnað.“
Axel segir það gott að þessu séu
gerð skil, enda hafi LS bent á
þetta ósamræmi lengi.
„Á hverjum fiskveiðiáramótum
brenna inni heimildir í ufsa upp á
nokkur þúsund tonn. Við höfum
ávallt beðið um að þessi afli verði
settur inn í strandveiðarnar, því
þá er ekki verið að taka afla af
neinum til að efla veiðarnar.
Þetta hefur ekki náð fram að
ganga, og það er mjög miður.“
Hann tekur ekki undir það sem
fullyrt er í skýrslunni, að nýliðun í
strandveiðum hafi mistekist.
„Í niðurstöðunum segir þrátt
fyrir allt að 36% þeirra, sem voru
við veiðar á síðasta ári, hafi hafið
útgerð sína á strandveiðum. Mín
persónulega skoðun er sú að það
sé bara nokkuð hátt hlutfall.“
Að lokum gerir Axel nokkrar
athugasemdir við framkvæmd út-
tektarinnar, þar á meðal við þá
ákvörðun skýrsluhöfunda að láta
með fylgja útdrætti úr viðtölum
við strandveiðisjómenn.
„Það er bagalegt að taka eitt-
hvert bryggjuspjall inn í þetta,
með ýmsum vangaveltum sem
enginn fótur er fyrir í raunveru-
leikanum. Ef þetta skjal á að vera
eitthvað sem mark er á takandi.“
Aflaheimildir í ufsa brenni inni ár hvert
Kristján Þór
Júlíusson
Axel
Helgason
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla z Árstíðabundinn lager z Lager z Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla z Kæligeymsla z Leiga til skemmri eða lengri tíma
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum