Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 31.03.1982, Blaðsíða 6

6
eftirspurn, ekki síst eftir fjárfestingarvörum. Petta gæti einnig haft áhrif í öðrum
ríkjum, sem verða að halda vöxtum háum til þess að koma í veg fyrir lækkun
gjaldmiðla sinna gagnvart dollar og fjármagnsútflutning.
í desember síðastliðnum gaf OECD út spá um efnahagsþróunina á árinu 1982.
Þar var gert ráð fyrir, að hagvöxtur yrði að meðaltali rúmlega 1% á árinu öllu en
aukningin á síðari hluta ársins jafngilti rúmlega 3% ársvexti. Talið var, að verð-
bólga héldi áfram að hjaðna og yrði um 1 % minni en á árinu 1981. Atvinnuleysi
var hins vegar talið fara vaxandi og verða um 8% af mannafla á árinu 1982 og
fram á árið 1983. Ennfremur var gert ráð fyrir, að viðskiptahalli OECD-ríkja
minnkaði úr 35 milljörðum dollara 1981 í 25 milljarða dollara 1982.
Framvindan það sem af er árinu bendir til þess, að enn verði bið á því að
hagvöxtur aukist á ný. Verðbólga hefur að vísu hjaðnað örar en búist var við, en
ástæðan gæti verið sú, að eftirspurn sé minni en vonast var til. Vextir eru enn háir,
talsvert umfram verðbólgu, og dregur það úr eftirspurn. Spárnar frá desember
gætu því reynst of bjartsýnar að því er varðar hagvöxt, en það hefur einnig þau
áhrif, að milliríkjaviðskipti verða minni en áður var spáð. Það verður því að gera
ráð fyrir, að hagvöxtur verði enn um sinn minni en hann hefur verið að meðaltali
síðustu áratugina.
Efnahagsþróunin á Islandi
Framvindan 1981
Þjóðarbúskapur íslendinga hefur ekki farið varhluta af efnahagsþróuninni í
heiminum að undanförnu. Árin 1979 og 1980 átti hækkun olíuverðs mestan þátt í
því, að viðskiptakjörin gagnvart útlöndum versnuðu samtals um 12%, en í fyrra
bötnuðu viskiptakjör á ný vegna hækkunar á gengi Bandaríkjadollars gagnvart
Evrópumyntum. Þessar gengisbreytingar áttu einnig þátt í því, að verðbólga
hjaðnaði á síðasta ári. Á sama tíma olli samdráttur iðnaðarframleiðslu því, að
eftirspurn eftir áli og kísiljárni dróst saman og verð lækkaði, en það átti sinn þátt í
vaxandi viðskiptahalla.
Tölur um ráðstöfun þjóðarframleiðslu í fyrra, sem eru enn að talsverðu leyti
bráðabirgðatölur og áætlanir, og tölur um utanríkisviðskipti benda til þess, að
þjóðarframleiðsian hafi vaxið um 1,3% á síðastliðnu ári. Þetta ersvipað ogspár á
síðasta ári gáfu til kynna. Þetta er hins vegar hægari vöxtur en árið áður, er hann
var 2,8%, en meðalvöxtur síðustu fimm ára var 3,8%. Munurinn á hagvexti
áranna 1980 og 1981 er þó minni, ef litið er til breytinga á landsframleiðslu í stað
þjóðarframleiðslu. Á fyrrnefnda mælikvarðann eru vaxtagreiðslur af erlendum
lánum ekki meðtaldar, en þær jukust verulega á síðasta ári. Vaxtagreiðslurnar
hafa ekki áhrif á þær tekjur, sem verða til í landinu (tekjur af landsfram-
leiðslunni), en rýra hins vegar þjóðartekjurnar. Á mælikvarða landsframleiðslu
var hagvöxtur í fyrra líklega nær2%, en 3% árið áður. í samanburði viðönnur ríki
er landsframleiðsla líklega betri mælikvarði en þjóðarframleiðsla, en í flestum