Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 31.03.1982, Blaðsíða 38

38
skráning breyttist tiltölulega lítiö í lok ársins 1979 og fyrstu mánuöi ársins 1980,
og innflutningsverð hækkaði því mun minna en verð á innlendum vörum. Verð-
hlutföllin jöfnuðust hins vegar mjög er leið á árið 1980, og tiltölulega miklar
gengisbreytingar í lok ársins 1980 höfðu í för með sér, að um skeið varð veruleg
hækkun á verði innflutnings umfram hækkun innlends verðlags. Þessa gætti þó
aðeins um skamma hríð, að því er ætla má, eða uns verðáhrif kjarasamninga í
október 1980 og áhrif breytinga í gengismálum á fyrstu mánuðum ársins 1981
fóru að koma fram. Hér var um hvort tveggja að ræða, að meðalgengi krónunnar
var haldið stöðugu og að gengi Evrópumynta lækkaði að mun gagnvart dollar,
sem hafði í för með sér, að innflutningsverð í erlendri mynt hækkaði mjög lítið
lengst af á árinu. Sýnt virðist, að frá ársbyrjun 1981 og til þess tíma að gengi
krónunnar var lækkað í janúar 1982 hafi skapast vaxandi misvægi milli verðþró-
unar innflutnings og innlendrar vöru og hafi það misvægi átt drjúgan þátt í vaxandi
innflutningseftirspurn eftir því sem leið á árið. Til marks unr þetta má nefna, að frá
4. ársfjórðungi 1980 til jafnlengdar 1981 hækkaði framfærsluvísitala um 47% og
kauptaxtar unt 45% en f.o.b.- verð almenns vöruinnflutnings án olíu hækkaði um
30%.
Á árinu 1980 jókst vöruinnflutningurinn verulega að raungildi fram yfir mitt
árið en á síðari hluta ársins snerist sú þróun við og samdáttar tók að gæta. Fyrstu
tvo mánuði ársins 1981 varð vöruinnflutningurinn minni en á sama tíma árið áður,
en næstu þrjá mánuðina varð hann hins vegar mun meiri en áriö áður. Sumarmán-
uðina júní, júlí og ágúst gætti nokkurs samdráttar í vöruinnflutningnum og um það
leyti þóttu því horfur á, að aukningin á öðrum fjórðungi ársins væri gengin um
garð. Reyndin varð þó önnur því síðustu fjóra mánuði ársins gætti aftur afar
mikillar aukningar. Á því tímabili var almennur vöruinnflutningur á föstu gengi
34% meiri en á sama tíma árið áður og vöruinnflutningurinn allur um 40% meiri.
Reiknað á föstu gengi var almennur vöruinnflutningur allt árið 1981 14-15TO
meiri en árið áður og allur vöruinnflutningurinn um 14% meiri.
í þjóðhagsáætlun í október síðastliðnum var gert. ráð fyrir, að almennur vöru-
innflutningur 1981 yrði að raungildi svipaður og árið áður, en í heild yrði vöru-
innflutningurinn um V2% meiri en á árinu 1980. Þessi spá var gerð í september og
þá höfð hliðsjón af þróun innflutnings til ágústloka. Sem fyrr segir varð innflutn-
ingurinn í júlí og ágúst minni að raungildi en í sömu mánuðum áriö áður og allt
þótti því benda til þess, að sú innflutningsalda, sem reis í lok fyrsta ársfjórðungs
væri að hníga. í spánni var því ekki gert ráð fyrir meiri háttar sveiflu á síðustu
fjórum mánuðum ársins. Tölur um veltubreytingar yfir sumarmánuðina virtust
einnig sýna svipaða hjöðnun. Nú er hins vegar ljóst, að í haustspánnifólst nokkurt
vanmat á hvoru tveggja, breytingum tekna umfram hækkun kauptaxta frá og með
öðrum ársfjórðungi og á eftirspurnarþunganum um þær mundir, ekki síst eftir
innfluttum vörum. Þróun gengisskráningar síðustu mánuði ársins varð svo til þess
að ýta undir eftirspurn eftir innflutningi.
Samkvæmt bráðabirgðatölum fyrir árið 1981 varð almennur vöruinnflutningur