Læknablaðið - 01.07.2018, Síða 13

LÆKNAblaðið 2018/104 337
R A N N S Ó K N
sem höfðu p-gildi undir 0,1 í einbreytugreiningu eða eru þekktar
úr öðrum sambærilegum rannsóknum sem forspárþættir. Allar
breyturnar stóðust kröfur um hlutfallsbil (proportionality).
Áður en rannsóknin hófst voru fengin öll tilskilin leyfi frá
Persónuvernd og samþykki frá vísindasiðanefnd.
Niðurstöður
Alls gengust 1755 sjúklingar undir kransæðahjáveituaðgerð á
tímabilinu og voru konur 318 (18%) en karlar 1437 (82%).
Áhættuþættir kransæðasjúkdóms, útbreiðsla og aldur
Í töflu I sést samanburður milli kynja á helstu áhættuþáttum
hjarta- og æðasjúkdóma. Meðalaldur kvenna var fjórum árum
hærri en karla, þær höfðu marktækt oftar sögu um háþrýsting
(72% á móti 64%, p=0,009) og EuroSCOREst þeirra var hærra (6,1
á móti 4,3, p<0,001). Karlmenn höfðu oftar sögu um reykingar en
hlutfall annarra áhættuþátta, eins og sykursýki og blóðfiturösk-
unar, var hins vegar sambærilegt. Útbreiðsla kransæðasjúkdóms,
þar með talið hlutfall þriggja æða sjúkdóms og vinstri höfuð-
stofnsþrengsla, var sambærileg milli kynja sem og útstreymisbrot
vinstri slegils sem var að meðaltali í kringum 55%.
Einkenni og fyrri hjartasaga
Konur höfðu marktækt alvarlegri hjartaöng skv. flokkun CCS (82%
á móti 73% í flokkum III og IV, p=0,02) og oftar einkenni hjarta-
bilunar samkvæmt flokkun NYHA (61% á móti 53% í flokkum III
og IV, p=0,02) en karlar. Þar að auki voru konur oftar með skerta
nýrnastarfsemi fyrir aðgerð, eða í 29% tilfella borið saman við
13% (p<0,001) karla. Fyrri saga um hjarta- og æðasjúkdóma eins og
hjartadrep, hjartabilun og gáttatif var sambærileg milli kynja en
færri konur en karlar höfðu farið í kransæðavíkkun (17% á móti
22%, p=0,04).
Aðgerðartengdir þættir
Þættir tengdir aðgerðinni eru sýndir í töflu II. Tíðni neyðaraðgerða
var sambærileg fyrir bæði kyn, eða í kringum 5%. Hlutfall sjúk-
linga sem gekkst undir aðgerð á sláandi hjarta var einnig svipað
fyrir bæði kyn, eða 26% hjá konum og 23% hjá körlum (p=0,2). Hjá
konum var hins vegar marktækt fleiri aðgerðum á sláandi hjarta
breytt yfir í aðgerð með hjarta- og lungnavél, eða 17% á móti 9%
aðgerða hjá körlum (p=0,03).
Snemmkomnir fylgikvillar og 30 daga dánartíðni
Í töflu III sjást snemmkomnir fylgikvillar eftir aðgerð hjá báðum
kynjum. Tíðni minniháttar fylgikvilla var að mestu sambærileg
milli kynja. Konur greindust þó oftar með þvagfærasýkingu og
hjá þeim varð oftar að tappa af fleiðruvökva en hjá körlum. Tíðni
alvarlegra fylgikvilla var sambærileg milli kynja. Alls létust 12
konur (4%) og 30 karlar (2%) innan 30 daga en munurinn var ekki
marktækur (p=0,1). Ef teknar voru valaðgerðir eingöngu var 30
Tafla III. Snemmkomnir fylgikvillar kransæðahjáveitu. Fjöldi (%) og gagnlíkindahlutfall með 95% öryggisbili.
Konur Karlar Gagnlíkindahlutfall (95%-ÖB) p-gildi
Allir minniháttar fylgikvillar 169 (53) 686 (48) 1,1 (0,9-1,3) 0,2
- Gáttatif 111 (35) 468 (33) 1,1 (0,9-1,3) 0,4
- Aftöppun fleiðruvökva 50 (16) 147 (10) 1,5 (1,1-2,5) 0,008
- Lungnabólga 22 (7) 93 (6) 1,1 (0,7-1,7) 0,8
- Þvagfærasýking 29 (10) 33 (2) 4,0 (2,4-6,6) <0,001
- Yfirborðssýking í skurðsári 39 (12) 144 (10) 1,2 (0,9-1,7) 0,3
- Skammvinn heilablóðþurrð 5 (2) 16 (1) 1,4 (0,5-3,6) 0,5
Allir alvarlegir fylgikvillar 41(13) 147 (11) 1,3 (0,9-1,8) 0,2
- Miðmætisbólga 3 (1) 13 (1) 1,0 (0,2-3,2) 1,0
- Hjartadrep 38 (12) 134 (10) 1,3 (0,9-1,8) 0,2
- Heilablóðfall 2 (0,6) 7 (0,5) 1,3 (0,2-5,4) 0,4
- Bringubeinslos 5 (2) 22 (2) 1,0 (0,3-2,5) 0,9
- Fjöllíffærabilun 13 (4) 42 (3) 1,4 (0,7-2,5) 0,3
- Bráður nýrnaskaði (RIFLE F) 4 (1) 9 (0,6) 2,0 (0,5-6,2) 0,2
Dánarhlutfall innan 30 daga 12 (4) 30 (2) 1,8 (0,9-3,4) 0,08
Tafla II. Aðgerðartengdir þættir og dvalartími á sjúkrahúsi. Fjöldi (%) eða með-
altöl með staðalfráviki.
Konur Karlar p-gildi
Neyðaraðgerð 20 (6) 63 (4) 0,2
Aðgerð á sláandi hjarta 78 (25) 302 (21) 0,2
- aðgerð breytt yfir á HLV* 13 (17) 27 (9) 0,03
LIMA-græðlingur notaður 291 (92) 1362 (95) 0,04
Fjöldi fjærtenginga 3,3 ± 0,9 3,5 ± 0,9 <0,001
Aðgerðartími, mín 217 ± 56 211 ± 60 0,1
Blæðing fyrstu 24 klst. mL 873 ± 645 984 ± 687 0,006
Fjöldi ein. af rauðkornaþykkni 1,6 ± 2,1 2,8 ± 2,0 <0,001
Legutími á gjörgæslu, dagar 1,9 ± 3,2 2,0 ± 2,9 0,4
Heildarlegutími, dagar 12,2 ± 8,1 10,7 ± 7,6 0,003
* hjarta- og lungnavél