Læknablaðið - 01.06.2018, Side 40

312 LÆKNAblaðið 2018/104
Nýr Landspítali ohf, í samstarfi við Ríkis-
kaup og Framkvæmdasýslu ríkisins, hefur
afhent fjórum hönnunarteymum útboðs-
gögn vegna fullnaðarhönnunar nýs 15.000
fermetra rannsóknahúss.
Hönnunarteymin fjögur sem stóðust
kröfur sem gerðar voru í forvalinu eru
Grænaborg (Arkstudio ehf, Hnit verk-
fræðistofa, Landmótun, Raftákn, Yrki
arkitektar), Mannvit og Arkís arkitektar,
Corpus3 (Basalt arkitektar, Hornsteinar
arkitektar, Lota ehf og VSÓ ráðgjöf) og
Verkís og TBL.
Rannsóknahúsið er hluti af heildarupp-
byggingu Nýs Landspítala við Hringbraut
og er áætlað að það verði staðsett vestan
megin við svokallaðan Læknagarð þar
sem bílastæðin eru nú.
Aðrar byggingar eru meðferðar-
kjarninn, sem er stærsta byggingin í upp-
byggingu Hringbrautarverkefnisins, nýtt
sjúkrahótel, sem verður tekið í notkun
á árinu og bílastæða-, tækni- og skrif-
stofuhús.
Starfseiningar í rannsóknahúsi verða
meinafræði, rannsóknakjarni, klínísk líf-
efnafræði og blóðmeinafræði, frumurækt-
unarkjarni, frumumeðhöndlun, erfða- og
sameindalæknisfræði, ónæmisfræði, rann-
sóknastofa í gigtsjúkdómum og sýkla- og
veirufræði.
Einnig mun starfsemi Blóðbanka
flytjast í nýtt rannsóknahús. Rannsókna-
húsið tengist meðferðarkjarna og öðrum
byggingum spítalans með sérstökum
sjálfvirkum flutningskerfum, einnig með
tengigöngum og tengibrúm. Á þaki rann-
sóknahússins verður einnig þyrlupallur
(22 m í þvermál) sem tengist bráðamóttöku
og fleiri deildum í meðferðarkjarna um
tengibrú. Þyrlupallurinn þarf að geta tekið
við þyrlum af ýmsum gerðum og er stærð
hans ákvörðuð með tilliti til þyrlna sem
eru lengri og þyngri en núverandi þyrlur
Landhelgisgæslu Íslands, til að tryggja
nýtingu til framtíðar.
Nýtt rannsóknahús mun skapa mikið
hagræði hjá Landspítalanum vegna sam-
einingar allrar rannsóknastarfsemi spít-
alans á einn stað. Þá eru samlegðaráhrif
við Háskóla Íslands mikil, en skólinn mun
reisa nýtt hús heilbrigðisvísindasviðs sem
verður tengt rannsóknahúsinu. Samkvæmt
áætlunum mun nýtt rannsóknahús verða
tekið í notkun á árinu 2024 í samræmi við
fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar. Opnun
tilboða verður hjá Ríkiskaupum þann 11.
júní næstkomandi.
Lokað útboð í
rannsóknahús
Landspítala
flóknara eftir því sem tækninni fleygir
fram. Hvað vil ég vita og vil ég vita eitt en
ekki annað? Vil ég vita hvort barnið mitt
er með klofinn hrygg en vil ég ekki vita
hvort það er með litningagalla? Þegar galli
greinist í byggingu fósturs er það hluti
af uppvinnslunni að finna hvort frávik
eru í litningum fóstursins auk þess að
kanna hvort önnur missmíð er til staðar.
Það er mjög mikilvægt að hafa siðfræði-
umræðuna með en umræðan hefur því
miður snúist alltof mikið um greiningu
á þrístæðu 21. Miklu fleiri vandamál,
bæði litninga og byggingargallar, koma
fram við fósturskimanir. Nú er hægt að
kortleggja erfðamengi fósturs með ein-
faldri blóðprufu frá móður við 12 vikna
meðgöngu. Ég held að áherslur eigi eftir
að breytast og fókusinn á eflaust eftir að
færast frá þessu eina vandamáli á næstu
árum,“ segir Hildur.
„Menn hafa ekki verið að setja eins
mörg spurningamerki við önnur vanda-
mál sem við finnum við ómskoðun. Þetta
er í rauninni svolítið sérstakt þegar horft
er á heildarmyndina en hvort tveggja er
til að gefa fólki upplýsingar um ófædd
barnið sem það á í vændum. Hér á landi
og víðar hefur það þótt siðferðilega rétt
að enda meðgönguna ef ljóst er að barnið
muni eiga við alvarlega andlega eða lík-
amlega fötlun að stríða. Þetta þarf að vera
enn meira í umræðunni í framtíðinni því
það hefur átt sér stað algjör sprenging í
erfðarannsóknum. Það er ekki langt síðan
að menn áttuðu sig á því að hægt væri að
finna erfðaefni fóstursins í blóði móður-
innar og enn styttra síðan að tæknin til að
skoða það varð bæði hraðvirk og tiltölu-
lega ódýr. Við erum nú þegar farin að nota
þessa aðferð í hagnýtum tilgangi en frá
því um síðustu áramót höfum við skimað
fyrir blóðflokki fósturs hjá mæðrum sem
eru rhesus-neikvæðar. Þetta leiðir til þess
að þær mæður sem ganga með barn sem
er rhesus-jákvætt og eru þar með í áhættu-
meðgöngu, þær fá sérhæfða meðferð en
þær sem ganga með rhesus-neikvætt
fóstur fá hefðbundna meðgönguvernd,“
segir Hulda.
Þær segja að lokum að siðfræðiumræð-
an þurfi alltaf að vera opin, hún geti ekki
farið fram í þröngum hópi sérfræðinga
heldur eigi erindi til samfélagsins í heild.
„Suma þætti umræðunnar erum við sam-
mála um en aðra ekki og þá þarf að ræða
það.“