Skírnir - 01.09.2005, Side 28
ásamt fleirum.68 Stjórnarráðið samþykkti þennan gjörning.69
Rétturinn yfir Gullfossi var í höndum Englendinganna árið
1912.70 Þeir vildu fá vatnsréttindi í Soginu, ásamt Gullfossi. Í mars
1913 skrifuðu þeir ráðherra Íslands og sóttu um leyfi til að virkja
Sogsfossana. Óskuðu þeir eftir að fá þar öll vatnsréttindi, þar með
talin vatnsréttindi landstjórnarinnar í Soginu og land það sem
stjórnin átti þar tilheyrandi til að athafna sig á. Sögðust þeir hafa
áhuga á að virkja á Íslandi og kváðust hafa fjárfesta sem bæði
hefðu áhuga á að fjárfesta í virkjunum og iðnaði og nægt fjármagn.
Menn vildu hins vegar ekki bíða lengi, sagði ennfremur í bréfi
Englendinganna, og ef ekki væri hægt að hefjast handa á Íslandi
vegna fyrirstöðu myndu fjárfestarnir verða afhuga framkvæmdum
þar og snúa sér að því að virkja í Noregi.71
Í svari sínu til Lundúna sagði ráðherra að stjórn Íslands væri, og
mundi vera á hverjum tíma, velviljuð í garð bæði einstaklinga eða fé-
lags sem vildi og sýndi í verki vilja til að virkja Sogið og Gullfoss.72
Það kom aldrei til þess að Englendingarnir létu verkin tala við
virkjun Gullfoss. Sturla Jónsson rifti samningnum við þá síðsum-
ars 1913 með þeim rökum að skilmálum viðvíkjandi réttindum
yfir Gullfossi hefði ekki verið fullnægt.73
unnur birna karlsdóttir258 skírnir
68 ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 2 nr. 880. Bréf Friðriks Jónssonar til Ráðherra Íslands, dags.
3. apríl 1912. Eftirrit úr kaup- og veðbókum Árnessýslu, nr. 956. Yfirlýsing
Einars Arnórssonar, dags. 28. des. 1912. ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 2 nr. 880. Eftirrit úr
kaup- og veðbókum Árnessýslu, nr. 959. Athugasemd, dags. 3. jan. 1913, fylgj-
andi bréfi Sturlu Jónssonar til Cooper og Mendel í Lundúnum frá 4. okt. 1912.
ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 2 nr. 880 16/1 ’13. Bréf frá sýslumanni Árnessýslu til Stjórn-
arráðs Íslands, dags. 3. jan. 1913.
69 ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 2 nr. 880. Bréf frá Stjórnarráði Íslands til Sturlu Jónssonar
kaupmanns, dags. 4. okt. 1912.
70 ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 2 nr. 880. Eftirrit úr kaup- og veðbókum Árnessýslu, nr. 959.
Eftirrit af bréfi Sturlu Jónssonar til Cooper og Mendel í Lundúnum, dags. 4.
okt. 1912.
71 ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 4 nr. 83. Bréf frá Mendel og Cooper í Lundúnum til ráðherra
Íslands, ódags. mars 1913. ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 4 nr. 83. Bréf frá Þorgrími Guð-
mundssyni, dags. 11. apríl 1913.
72 ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 4 nr. 83. Bréf frá Stjórnarráði Íslands til Cooper og Mendel í
Lundúnum, dags. 19. apríl 1913.
73 ÞÍ Stj.Í. II. Dagb. 2 nr. 880. Eftirrit úr kaup- og veðbókum Árnessýslu, nr. 132.
Yfirlýsing Sturlu Jónssonar, dags. 22. ágúst 1913.
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:52 Page 258