Skírnir - 01.09.2005, Qupperneq 45

Á sama tíma og menn veltu fyrir sér hagkvæmustu virkjunar-
leiðunum í Hvítá, og hvernig mætti forðast að spilla Gullfossi um
leið, voru aðrir farnir að huga að friðlýsingu fossins. Í ársbyrjun
1975 hóf Eysteinn Jónsson umræður á fundi Náttúruverndarráðs
með þeim orðum að tímabært væri fyrir Íslendinga að gera sér grein
fyrir því hve ganga mætti nærri landinu með virkjun fallvatna. Taldi
hann nauðsynlegt að mótuð yrði stefna í þessum málum hér á landi
og eðlilegt að í fyrsta áfanga slíkrar stefnumótunar yrði ákveðið að
friðlýsa Þjórsárver og Gullfoss. Kosin var undirnefnd til þess að
semja drög að slíkri friðlýsingu. Í henni sátu þeir Hjörleifur Gutt-
ormsson, Vilhjálmur Lúðvíksson, Finnur Guðmundsson, Arnþór
Garðarsson, Sigurður Þórarinsson og Árni Reynisson.131
Einar í Brattholti skrifaði Náttúruverndarráði haustið 1975 og
tilkynnti að þar sem friðlýsing Gullfoss og umhverfis hans væri í
undirbúningi samkvæmt Náttúruminjaskrá vildi hann sem eigandi
Brattholts taka fram að hann væri reiðubúinn að afhenda til frið-
unar eins mikið af landi sínu meðfram Hvítá og ráðið teldi æski-
legt að friðlýsa og samkomulag næðist um. Óskaði hann eftir svari
frá ráðinu sem fyrst ef það vildi sinna þessu.132
Náttúruverndarráð fjallaði um málið og samþykkti að þiggja
með þökkum tilboð Einars um land til friðlýsingar við Gullfoss
og gljúfrið neðan hans.133 Umrædd landspilda við Gullfoss varð
síðan eign Náttúruverndarráðs haustið 1976. Það bjó hugsjón að
baki þessari gjöf Einars Guðmundssonar í Brattholti því að henni
fylgdu þau skilyrði „að landið verði ævinlega notað í samræmi við
anda náttúruverndarlaga“.134 Einari þótti umhverfi Gullfoss og
gulls ígildi 275skírnir
131 ÞÍ Náttúruverndarráð. 1998–B/2. Fundargerðir 1957–1976. Fundargerð dags.
23. jan. 1975.
132 ÞÍ Náttúruverndarráð. 1998–C/96. Bréf frá Einar Guðmundssyni í Brattholti
til Náttúruverndarráðs, dags. 15. okt. 1975.
133 ÞÍ Náttúruverndarráð. 1998–B/2. Fundargerðir 1957–1976. Fundargerðir
dags. 24.10. 1975, 26.8. 1976, 21.10. 1976 og 25.11. 1976. ÞÍ Náttúruverndar-
ráð. 1998–A/2. Bréfabækur, útsend bréf 1975–1978. Bréf frá Náttúruverndar-
ráði til Einars Guðmundssonar í Brattholti, dags. 3. sept. 1976.
134 ÞÍ Náttúruverndarráð. 1998–C/96. Afsal (eftirrit) á landspildu úr Brattholts-
jörðinni til Náttúruverndarráðs, undirritað af Einari Guðmundssyni í Bratt-
holti, dags. 11. des. 1976.
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:53 Page 275