Skírnir - 01.09.2005, Page 64
WYNDHAM LEWIS
Stefnuyfirlýsing29
I
1. Handan átaks og gagnátaks myndum við hasla okkur völl.30
2. Við leggjum upp frá andstæðum staðhæfingum útvalinnar
veraldar. Reisum ofsafengið mannvirki sem býr yfir tærleika ung-
lings á milli tveggja öfga.
3. Við látum skot okkar ríða af báðum megin frá.
4. Við berjumst fyrst með öðru liðinu, síðan hinu, en alltaf
fyrir SAMA málstaðinn, sem er í hvorugu liði eða báðum og okk-
ar eigin.
5. Málaliðar hafa alltaf myndað bestu hersveitirnar.
6. Við erum Frumstæðir Málaliðar í Heimi Nútímans.
7. Málstaður okkar er EINSKIS MANNS.
8. Við látum Húmorinn taka Húmorinn kverkataki.31 Etjum
til Borgarastyrjaldar á meðal friðsælla apa.
9. Húmorinn viljum við aðeins ef hann hefur háð baráttu að
hætti Harmleiksins.
294 skírnir
29 Yfirlýsingin, sem mun vera skrifuð af Wyndham Lewis, heitir á frummálinu
„Manifesto“ og kom út í fyrsta hefti tímaritsins Blast, í júnímánuði árið 1914.
Við þýðingu textans hef ég stuðst við ljósprentaða endurútgáfu tímaritsins (bls.
30–43).
30 „Handan átaks og gagnátaks“, „Beyond Action and Reaction“. Líkt og enska
hugtakið „vortex“ eru hugtökin „átak“ og „gagnátak“ komin af sviði eðlisfræði
og er þeim hér beitt á myndrænan hátt til að lýsa sýn vortisismans á nútímann
sem átakapól ólíkra krafta eða afla er búi undir yfirborði raunveruleikans. Í
notkun hugtakanna hér má þó jafnframt greina skírskotun til pólitískrar merk-
ingar þeirra, að því leyti að vortisistar staðsetja starfsemi sína handan pólitískr-
ar róttækni eða „aktívisma“ og afturhalds.
31 „Hinn annálaði enski húmor“ er einn meginskotspónn menningargagnrýni
vortisista, en Lewis víkur víða í textum sínum að „húmornum“ sem eins kon-
ar meinsemd er ali á veruleikaflótta og bæli ímyndunarafl Englendinga, þótt
hann feli jafnframt í sér harðneskjulega lífsafstöðu sem hægt sé að beita til að
brjóta niður tilfinningasemi nútímamannsins. Sjá nánar um þetta efni skáldsögu
Lewis, Tarr, og formála hans að því verki (Tarr. The 1918 Version. Black Spar-
row Press, Santa Rosa 1990. Ritstj. Paul O’Keeffe).
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:53 Page 294