Skírnir - 01.09.2005, Side 87

Höfundur lætur helzt ekki bera á meiri skaphita en rúmast innan þeirrar
dapurlegu tómleikakenndar sem virðist gæta æ meir í verkum ungra höf-
unda hér vestan tjalds […]. Þær manngerðir [sem Hannes kallar síðar í
dómnum „nútímalegar“, innskot BH], sem hann velur sér öðrum fremur
að söguefni, eru munaðarleysingjar í tilverunni, […] en um þær allar er
dreginn vítahringur einmanakenndar og umkomuleysis. […] Og þessi
dularfulla aðsókn tragískra umkomuleysingja að vitundarlífi ungra nú-
tímahöfunda er áreiðanlega ekki ímyndun þeirra – heldur á hún sér djúp-
ar sálfræðilegar rætur í heimslífi voru hér vestra.
Hannes fjallar um nokkrar sögur þessu mati til stuðnings og verð-
ur það ekki tíundað hér frekar. Þó skal nefnt að honum finnst stíll
sögunnar Á grasinu minna á hugrunustíl Joyce og stíllinn á Stofn-
uninni minnir hann á Kafka. Síðari söguna túlkar Hannes eins og
Bjarni sem gráa og einfaldaða „mynd af kapítalísku þjóðfélagi frá
sjónarmiði umkomuleysingja“.
Þótt Hannes geri sér ljóst að ævinlega hafi reynst illa að segja
höfundum fyrir verkum ber hann engu að síður fram þá ósk að
Geir láti sér ekki nægja jafn þröngan vettvang í efnisvali í næstu
bók og „það er óneitanlega frumskilyrði þess að hann taki rétta
stefnu á auðugri mið“.
Hrifnastur er Hannes af sögunni Hráefni. Þar birtist sá hæfi-
leiki „sem er aðal góðra skálda: að kunna að fela tvö fjandsamleg
viðhorf í einni mynd – og eiga neistann sem lætur þau ekki kyrr
liggja. […] Þar hitnar snögglega kaldlynd frásögn höfundar við
þær sprengingar í efninu sem gera skáldskap að æsandi veru-
leika.“
Guðmundur G. Hagalín skrifaði harkalegan ritdóm í Eimreið-
ina sem ekki aðeins beinist að efnisvali og efnismeðferð Geirs
heldur einnig beinlínis gegn persónu höfundar:
Höfundurinn mun vera allvel ritfær, og hann mundi geta brugðið ýmsu
fyrir sig í stíl og gerð smásögu. En á öðru leitinu við rit- og stílgáfu og
listrænt lag virðist vera hin megnasta og ódámlegasta ónáttúra. Val á efni
og persónum er þannig, að menn mættu halda, að höfundurinn hefði
aldrei átt neinu góðu að mæta um dagana, aldrei þekkt manndómsmann,
aldrei góðan dreng, og væri svo vansæll og misþyrmdur, að ef einhver viki
að honum góðu, þá svaraði hann með hnefahöggi.
réttaður að viðstöddu miklu fámenni 317skírnir
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:53 Page 317