Skírnir - 01.09.2005, Side 121

AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
Fjónverjar og íslensk fræði
I
Í sögu íslenskra fræða frá því á síðari hluta 18. aldar og fram yfir
miðja 19. öld lögðu menn sem fæddir voru á Fjóni og höfðu þar
búsetu í æsku mikilvægan skerf til viðgangs og rannsókna ís-
lenskra fræða með ýmsum hætti. Þetta framlag hefir aldrei verið
metið að verðleikum því að margt af því sem unnið var á þessum
vettvangi var fyrir atbeina þeirra með einum eða öðrum hætti. Hér
á eftir verður þessi saga stuttlega rakin.
Hinn 29. júlí 1751 ól frú Vibeke Magdalene Brockenhuus-
Løvenhjelm svein sem skírður var Johan. Faðir hans hét Christian
Wind Bülow og var major að nafnbót. Johan Bülow naut ástríkis
foreldra skamma hríð því að hann missti þá með stuttu millibili
liðlega ársgamall. Að þeim látnum var hann tekinn í fóstur af
móðursystur sinni, Edel Margarethe Lehn, og hjá henni ólst hann
upp, fyrst í Hvidekilde en síðar í Óðinsvéum. Eftir andlát hennar
lá leið hans til Sóreyjar árið 1768 þar sem hann stundaði nám í
akademíinu til 1771.
Þar sem faðir hans hafði komist til metorða í hernum varð
Bülow liðsforingjaefni þegar árið 1760. Að námi loknu í Sórey
gekk hann í herþjónustu og framaðist þar. Það átti samt ekki fyr-
ir honum að liggja að komast til frekari metorða í hernum heldur
sem hirðmaður. Sem ungur liðsforingi vakti hann snemma eftir-
tekt sakir víðtækrar þekkingar og réttsýni. Þetta leiddi til þess að
í október 1773 var hann gerður að 2. hirðsveini (kammerjunker)
hjá krónprinsinum, síðar Friðriki konungi VI, sem þá var fimm
ára að aldri. Jafnhliða starfi sínu sem hirðsveinn hóf Bülow að lesa
lög, en varð að leggja laganámið á hilluna þegar hann var hækkað-
ur í tign.
Skírnir, 179. ár (haust 2005)
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:53 Page 351