Skírnir - 01.09.2005, Blaðsíða 145

II
Gísli vísar á bls. 243 í grein eftir undirritaðan þar sem m.a. er vik-
ið að þeirri mikilvægu spurningu hvort tilvísun Laxdælu í ‘sögu
Njarðvíkinga’ eigi við ‘sögu Gunnars Þiðrandabana’.5 Gísli segir
réttilega að ég telji að þarna sé um sömu söguna að ræða en það fer
þvert á skoðanir hans. Þar sem Gísli ræðir ekki rök mín skal ég í
örstuttu máli greina frá atvikum en verð að öðru leyti að láta
nægja að vísa í grein mína frá 1999.
Í Laxdælu segir frá því að Norðmaðurinn Gunnar Þiðranda-
bani, sem drepið hafði Þiðranda Geitisson austur í Njarðvík, leit-
ar skjóls hjá Guðrúnu Ósvífursdóttur sem þvert gegn vilja Þorkels
brúðguma síns tók hann upp á sína arma og kom honum úr landi.
Frásögn Laxdælu er mjög lík frásögninni í ‘sögu Gunnars
Þiðrandabana’, og niðurstaða Jóns Jóhannessonar var að síðar-
nefnda sagan hefði haft áhrif á frásögn Laxdælu sem vísaði í ‘sögu
Njarðvíkinga’ (með ‘sögu Njarðvíkinga’ væri þá átt við ‘sögu
Gunnars Þiðrandabana’). Jón Jóhannesson taldi einmitt að ‘saga
Gunnars Þiðrandabana’ hefði verið skráð á Vesturlandi enda eru
atriði í henni sem benda til vanþekkingar skrásetjarans á staðhátt-
um eystra (sbr. t.d. Jón Jóhannesson 1950:202, nmgr. 1). Gísli Sig-
urðsson heldur því hins vegar fram að Laxdæla hafi ekki stuðst við
‘sögu Gunnars’, sem aðeins er varðveitt í ungum handritum, held-
ur sé með ‘sögu Njarðvíkinga’ vísað í munnlegar frásagnir (241).
Laxdæla hafi síðan haft áhrif á efni ‘sögu Gunnars’.6 Um áhrif
„tilgáta um aðferð“ 375skírnir
5 Sbr. lokaorð þeirrar sögu: „Og lýkur hér sögu Gunnars Þiðrandabana“. Jón Jó-
hannesson nefnir þessa sögu Gunnars þátt Þiðrandabana í útgáfu sinni en ég
ætla, eins og Gísli, að halda mig við ‘sögu Gunnars Þiðrandabana’.
6 Gísli vísar (238) m.a. í Finn Jónsson sem hafði hafnað því að ‘saga Njarðvíkinga’
og ‘saga Gunnars’ gæti verið ein og sama sagan. Rök Finns Jónssonar virðast mér
reyndar léttvæg en þau snúast um það að hæpið sé að tala um frásögn af Norð-
manninum Gunnari sem ‘sögu Njarðvíkinga’. Á móti kemur að líta má á Norð-
manninn Gunnar sem aukapersónu sem að vísu knýr atburðarásina áfram. – Eins
og Gísli bendir á (238–239) er oft talað um „Njarðvíkinga“ í Fljótsdæla sögu og
er þar um að ræða sömu ættina og lýst er í ‘sögu Gunnars’; og Fljótsdæla er í einu
handriti kölluð Historia Niardvijkingorum. En hér verður að hafa í huga að
Fljótsdæla saga er ekki til þegar Laxdæla er skrifuð. Í þessu ljósi finnst mér alls
ekki óeðlilegt að talað sé um ‘sögu Njarðvíkinga’ sem ‘sögu Gunnars’ því að lyk-
ilatburðir þeirrar sögu eiga sér stað í Njarðvík og lykilpersónurnar eru af ætt
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:53 Page 375