Skírnir - 01.09.2005, Page 164

en einnig t.d. á Fljótsdæla sögu sem er fremur misheppnuð tilraun
til að bræða saman sem flestar sögur að austan. Ritari hennar hef-
ur ekki áttað sig á hinu mýtíska ívafi ‘sögu Gunnars’.
5. Það einfaldar alla umræðu ef sögunum, sem einkum hefur ver-
ið deilt um, er raðað niður í tíma á eftirfarandi hátt: Droplaugar-
sona saga – Vopnfirðinga saga – ‘saga Gunnars Þiðrandabana’ –
Laxdæla/Gísla saga. Og Egils saga kæmi sem áhrifavaldur framan
við ‘sögu Gunnars’.40 Samkvæmt þessu hefur ‘saga Gunnars’ ekki
„vakið sagnaritun“ eystra eins og Jón Jóhannesson komst að orði
(xci).
6. Nægilega mörg líkindi eru milli ‘sögu Gunnars’ og tveggja
sagna að austan, Droplaugarsona sögu og Vopnfirðinga sögu, til
að álykta að ‘saga Gunnars’ hafi stuðst við þær, beint eða óbeint.
Hver þessara sagna fer þó sína leið. Vopnfirðinga saga er nánast
dæmisaga, byggð upp á andstæðum, um það hvernig fer fyrir þeim
sem ekki breyta vel. Í þessum leik virðist Þorgerður silfra fundin
upp af höfundi. ‘Gunnars saga’ með sínu ‘heiðna’ ívafi er að vissu
leyti andsvar við Vopnfirðinga sögu.
7. Droplaugarsona saga virðist mér sýna glögglega hvernig Land-
náma hefur „vakið sagnaritun eystra“. Þessi elsta austfirska saga
spinnur beinlínis út frá Landnámu í upphafsköflum. Uppistöðu
verksins myndar frásögn af ungum bræðrum sem þurfa að spjara
sig í hættulegu umhverfi. Slíkar frásagnir eru vel þekktar í fornald-
baldur hafstað394 skírnir
40 Jón Jóhannesson (lxxvi–lxxvii) sýnir fram á líkindi sögunnar af Grími og ber-
serknum í lok Droplaugarsona sögu við Egil og Ljót bleika. Nöfn eru svipuð,
sbr. Friðgeir í Egils sögu og Finngeir og Friðgerði í Droplaugarsona sögu. Fót-
ur er höggvinn af berserki o.s.frv. Jón hikar þegar kemur að spurningunni hvort
Droplaugarsona saga hafi haft áhrif á Egils sögu og sé þar af leiðandi eldri. Ég
tel reyndar engan vafa á því, einkum þegar haft er í huga að vísurnar um þessa
atburði í Egils sögu þurfa alls ekki að vera eldri en sagan sjálf eins og Jón Jó-
hannesson taldi. Snorri gerir sér miklu meiri mat úr efninu og teygir á því, t.d.
með því að ‘geyma’ deyfingu eggjanna þangað til í frásögninni af einvíginu við
Atla hinn skamma. – Tekið skal fram að Saxi fróði greinir frá svipaðri sögu (sem
hann kann að hafa heyrt hjá Íslendingi) en innbyrðis líkindi umræddra ís-
lenskra sagna eru mun meiri eins og Jón Jóhannesson bendir á (lxxvii).
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:53 Page 394