Skírnir - 01.09.2005, Page 183

ástæðu til að láta ekki mikið á sér bera á opinberum vettvangi.
Þessi staða er vissulega mótsagnakennd og til marks um hversu
flókin hún er. Á sama tíma og við gagnrýnum umræðuna, erum
við sjálf treg til að taka þátt í henni. Fyrir mitt leyti tek ég yfirleitt
vel í að ræða við íslenska fjölmiðla, enda fæ ég oftast góðan tíma
til að tjá mig, pólítíska umhverfið er allt öðruvísi á Íslandi og um-
ræðan um Mið-Austurlönd er oftast ótengd stefnu stjórnvalda. Ég
hef þó stundum vísvitandi staðið fyrir utan umræðuna heima, til
að mynda í tengslum við stríðið í Írak og alþingiskosningar 2003.
Mér sýndist umræðan ekki endilega fara þá fram á faglegum for-
sendum, frekar en annars staðar, og kærði mig ekki um að blanda
mér í umræðu sem tengdist svo náið kosningabaráttu og
flokkspólitík. Orð mín, hversu langt svo sem sem þau hefðu get-
að náð, hefðu væntanlega verið slitin úr samhengi og þá tekið á sig
allt annan blæ en ég kærði mig um.
Við, fræðimenn af minni kynslóð, stöndum frammi fyrir
ákveðinni tilvistarkreppu einmitt þegar tækifærin eru óteljandi og
framtíðin virðist björt innan fræðanna. Við viljum ekki vera gam-
aldags oríentalistar sem rýna í þessi samfélög gegnum forna texta.
Fyrir þeim var þetta svæði einn allsherjar texti en þeir gleymdu
því að þar bjó fólk. Við höfum áhuga á pólitískum, menningarleg-
um, trúarlegum og efnahagslegum þáttum samfélagsins og þeim
stórfelldu breytingum sem hafa átt sér stað síðastliðna áratugi.
Við erum ekki blind á þá örbirgð og neyð sem þar ríkir, enda sjá-
um við lifandi manneskjur þar. En á sama tíma er áhuginn á nú-
inu tvíbentur, enda geta alls konar aðilar tileinkað sér þessar upp-
lýsingar og beitt þeim í þágu einhvers málstaðar. Mín kynslóð og
sú næsta reynir að finna milliveginn og ekki síst að vera gagnrýn-
in á fagið, á samfélagið og á sjálfa sig. Það að vera hlutlaus og vís-
indalegur þarf ekki endilega að þýða að vera án tilfinninga. Til-
finningarnar og ákveðin tengsl við fólkið og menninguna geta
haft hvetjandi áhrif og orðið til þess að verkin verði vel unnin.
Vegna stöðunnar í dag er nauðsynlegt að hafa ákveðna samúð
með viðfangsefninu, manneskjum og örlögum þessa svæðis. En á
sama tíma má ekki hafa svo mikla samúð að það villi manni sýn.
Gagnrýnin og meðvituð hugsun er undirstaða vísindalegrar nálg-
er þögn sama og samþykki? 413skírnir
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:54 Page 413