Skírnir - 01.09.2005, Page 241
tjald sem virkaði eins og svört hola utan úr geimnum. Gegnt henni
héngu 12 bláleitar ljósmyndir sem sýndu jafnmarga erlenda náms-
menn við íslenskunám í málveri, við þá iðju að læra hljóð íslensk-
unnar í hljóðeinangruðum bás.
Ljósmyndirnar kölluðust á við bókstafina séríslensku, þ og ð,
sem voru skornir út úr brúnu einangrunarefni, tjörutexi, sem Har-
aldur hefur oft unnið með síðan. Þeim var staflað saman þannig að
þeir mynduðu mörg lög í u.þ.b. eins metra hæð frá gólfi. Innilok-
unarkennd og íslenskur veruleiki var viðfangsefni sýningarinnar
og mótsögnin sem felst í því að okkar erfiða tungumál getur verið
aðgöngumiði að gæðum alþjóðasamfélagsins fyrir einstaklinga
sem koma úr fjarlægum milljónasamfélögum. Þetta var þögult
verk um tungumálið og ljósmyndirnar, hinn þögli miðill, ljós-
myndin, sýndi þögnina í málverinu.
Ljósmyndir af undirmeðvitundinni
Frásagnarmáti Haraldar og notkun hans á ljósmyndamiðlinum er
bundinn mjög ákveðnu tímabili í sjálfsævisögulegri aðferðafræði
síðustu áratuga 20. aldar þegar landamæri raunveruleika og
ímyndunarafls urðu óskýr og hið almenna en um leið nánasta í líf-
inu varð eftirlætis efniviður myndlistarmanna og einkaheimur
fjölskyldu, vina og nágranna nýttur til listsköpunar.
Í myndum Haraldar er hins vegar ekki að finna neina sögu eða
frásögn, ekkert sjáanlegt samhengi, engan lokaðan heim sem
áhorfandi fær að skima inn í. Haraldur forðast mannamyndir, og
ef fólk sést, þá er það yfirleitt óþekkjanlegt í fjarlægð, eða sýnir
eingöngu líkamshluta, hönd eða fót. Haraldur segist vera „þögult
vitni að ákveðnum kringumstæðum sem vekja upp hugrenningar
og kenndir sem eru á bakvið minnið en eiga sér ákveðinn stað inni
í hugarlundinum.“ Hann trúir á hæfileika ljósmyndamiðilsins til
að snerta augnablikið og smellir af þegar hann kemur auga á
„kringumstæður sem leiða sannleika í dagsljósið“.
Sannleiksaugnablikið sem hann vísar til er það fyrirbæri sem
Roland Barthes kallaði la Tuché og vitnaði þar til skilgreiningar
sálgreinandans Jacques Lacans (1901–1981) sem aftur hafði orðið
birtingarmyndir af líkamsástandi 471skírnir
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:54 Page 471