Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.2018, Blaðsíða 30

30 7. desember 2018FRÉTTIR
A
ð einhverju leyti er ég að
gerast ferðamaður í eig-
in landi, pakka nauðsyn-
legustu fötum og tölvunni
ofan í tösku og keyra á bílskrjóðn-
um eins og leið liggur norður í Að-
aldal. Þar rennur Laxá í gegnum
birkivaxið hraunið og geymir ótal
sögur um geimfara sem hafa veitt
þarna ásamt breskum lávörðum,
íslenskum bankastjórum, skap-
styggum pólitíkusum og heims-
frægum poppurum.“
Þetta segir Sindri Freysson
þegar hann er spurður um hvert
yrkisefnið sé í nýrri ljóðabók,
Skuggaveiði, sem Forlagið gefur
út. Sindri er margverðlaunaður og
afkastamikill höfundur sem hef-
ur sent frá sér á annan tug bóka
á yfir tuttugu ára rithöfundarferli.
Í Skuggaveiði tekur Sindri lesand-
ann í ferðalag í Aðaldal þar sem
föðurfjölskylda hans á jörð. Ljóðin
eru myndræn og lesandinn upp-
lifir staðinn, hlustar á fuglasöng
og heyrir vatnsniðinn og stundum
finnur hann ilminn af gróðrinum.
Sindri heldur áfram að útskýra
fyrir blaðamanni hvernig ljóðin í
bókinni urðu að veruleika:
„Það er til dæmis til mögnuð
kvikmyndaupptaka af Bing Cros-
by standa með veiðistöng í Laxá
í Aðaldal og syngja lag henni til
heiðurs og manni finnst að strax
á eftir muni hann taka White
Christmas og taka nokkur dans-
spor í vöðlunum. En fyrst og
fremst eru það auðvitað bændurn-
ir í kring sem hafa þraukað þarna
öldum saman, oft við þröngan
kost, harðindi og barnamissi, en
þó notið þess að hafa þessa mat-
arkistu sér við hlið fulla af silungi
og laxi. Í Skuggaveiði er ég kom-
inn á árbakkann, stundum með
veiðistöng, stundum ekki, og er að
horfa í kringum mig og kasta flug-
unni jöfnum höndum inn í fortíð
og nútíð og framtíð,“ segir Sindri.
Þetta svæði sem þú ert að yrkja
um, hvað getur þú sagt mér um
það?
„Föðurfjölskylda mín á jörð
þarna sem heitir Hagi, ekkert stór-
býli en falleg jörð og fjölbreytt í
landslagi. Jörðin er nefnd í Ljós-
vetningasögu og þess getið að þar
byggi bóndi að nafni Forni, það
er á síðari hluta 10. aldar. Hagi er
því fornt býli. Jörðin virðist hafa
verið í einkaeign alla tíð og á ein-
hvern furðulegan hátt gleður það
mann að biskupsstólar, klaustur
eða konungar virðast aldrei hafa
átt þessa jörð. Það kallar fram þá
tilfinningu að hún sé ómenguð
af fingraförum yfirvalds og auð-
magns ef svo má segja.
Langafi Sindra, Jakob, eignað-
ist Haga árið 1903. Segir Sindri að
hann hafi stundum verið kallað-
ur fyrsti jafnaðarmaður Íslands.
Hann átti tíu börn með tveimur
konum, systrum, fjóra drengi og
eina stelpu með hvorri.
„Þau deildu öll þrjú sama
svefnherbergi og börnin ólust upp
saman án þess að velta því fyr-
ir sér hvort þau væru fædd inn-
an hjónabandsins eða utan þess.
Ég hef séð eina ljósmynd af Jakobi
með konunum sínum og hann er
svolítið skömmustulegur á svip-
inn en samt frekar kátur. Þegar
föðurafi minn varð ástfanginn af
ömmu minni tveimur áratugum
síðar, keypti hann fjórðung jarðar-
innar af tengdaföður sínum, þar
sem þau bjuggu síðan alla tíð. Það
var 22 ára aldursmunur á afa og
ömmu og hún var nítján ára þegar
þau gifta sig og hann kominn yfir
fertugt,“ segir Sindri.
„Hann var farkennari og hafði
kennt henni eins og öðrum krökk-
um á bæjum í sveitinni, auk þess
sem þau voru skyld í báðar ættir.
Ætli þetta myndi ekki rata á síður
DV í dag og yrði einhverju smá-
borgaralega þenkjandi fólki að
hneykslunarefni. En afi og amma
áttu saman fínasta líf og eignuð-
ust átta börn sem öll komust á legg
og stóðu sig vel í lífinu. Yngstur í
krakkahópnum er pabbi, fæddur í
seinni heimsstyrjöld. Þegar afi dó
tók föðurbróðir minn við jörðinni,
þá aðeins 16 ára gamall. Hin systk-
inin voru öll flutt í þéttbýlið og það
dæmdist eiginlega á hann að taka
við og reka búskapinn ásamt móð-
ur sinni. Upp úr seinustu aldamót-
um dreifðist eignarhaldið síðan
innan fjölskyldunnar og þá hóf ég
að fara þangað meira en ég hafði
gert, þó að auðvitað kæmi mað-
ur þarna hvert einasta sumar sem
krakki, og uppgötvaði hvað er ljúft
að skrifa þarna,“ segir Sindri.
„Ég vil nú ekki meina að skyld-
leiki afa og ömmu hafi verið til
annars en kynbóta fyrir afkom-
endurna. Í ættinni eru mjög margir
bókhneigðir og í henni er líka heil-
mikil listsköpun, ekki síst mynd-
list. Á mörgum má sjá það sem
sumir kalla „Haga-glottið“, og set-
ur sterkan svip á margt prýðisfólk
úr þeirri ætt. Genetískt bros sem
við getum ekkert að gert og birtist
kannski ekki alltaf á réttum tíma,
en er óvart svolítið stíðnislegt og
mér skilst að það hafi komið ýms-
um viðkvæmum sálum úr jafn-
vægi í gegnum tíðina. Um það segi
ég bara; þrátt fyrir allar flækjurnar
og harmleikina er jarðnesk tilvist
okkar alltof skopleg til að brosa
ekki í kampinn þegar tækifæri
gefst,“ segir Sindri.
Ljóðin eru ákaflega myndræn,
var það meðvitað að reyna kalla
fram sterkar og ljóslifandi myndir
í huga lesenda?
„Ég hugsa oft í myndum og það
tengist kannski þessum myndlist-
argenum sem eru í fjölskyldunni.
Síðan mótar maður þessa mynd
eftir megni, heflar hana og slípar
og reynir að búa til eins kristaltæra
útgáfu og hægt er. Föðurbróðir
minn, Hringur Jóhannesson mál-
ari, sagði einhvern tímann frá því
hvernig hugmyndir og verk gátu
þróast hjá honum á striganum,“
segir Sindri og bætir við: „Þannig
málaði hann til dæmis fyrst sér-
kennilegan ljósgeisla sem féll á
flekkóttan kött, en síðan breytt-
ist kötturinn í fatahrúgu og loks
í heysátu og þá fyrst var myndin
fullgerð. Það má segja að sum
ljóð kvikni með svipuðum hætti,
maður fær setningu í kollinn
um eitthvað, kannski stað, hlut
eða stemmningu, en sú setning
breytist síðan og vex og bætir við
sig öðrum texta og birtist að lok-
um í allt öðru samhengi en mað-
ur reiknaði með í upphafi. Hug-
myndirnar taka völdin af höfundi
þeirra, alveg eins og lífið tekur
völdin af fólki.“
Sindri bætir við að hann hafi
langað að fanga og miðla fegurð og
nautn, kærleika og gleði sem fylgir
því að dvelja á þessum slóðum. Að
lesendur skynji upplifun höfundar
af staðnum og upplifi eins og þeir
séu á staðnum.
„ …og væru þar í núinu með
mér, liggjandi á bakkanum, hlust-
andi á fuglinn syngja, heyra vatns-
kliðinn og finna ilminn af gróðr-
inum, og í leiðinni trúi ég þeim
kannski fyrir smá leyndarmáli eða
hvísla einhverju skemmtilegu að
þeim,“ segir Sindri. „Í ljóðabók-
inni Í klóm dalalæðunnar sem út
kom fyrir nokkrum árum var þetta
svæði miðlægt ásamt sögu fjöl-
skyldunnar, en núna má segja að
bókin sé persónulegri að því leyti
að mínar eigin tilfinningar, ástin
auðvitað, vefjast saman við. Þetta
blandast allt vel saman, náttúra
landsins og náttúra mannsins hafa
ótal marga snertifleti, er allt hluti
af sömu heild,“ segir Sindri. „Um
leið og maður lýsir væntumþykju
sinni til náttúrunnar er maður að
leggja áherslu á mikilvægi náttúr-
unnar og mikilvægi þess að vernda
hana fyrir átroðslu og skemmd-
um. Skuggaveiði er þannig bók
um ást og fegurð, lofgjörð til nátt-
úru og staðar, bók sem veitir von-
andi vellíðan hjá lesendum. Það er
galdur að vera til, stöðug áskorun
að finna nýja sjónvinkla á lífið og
tilveruna og maður verður að hafa
gaman af ferðalaginu.“ n
ÞÚ FÆRÐ MYNDVARPANN
HJÁ OKKUR
325”
4K
FERÐAMAÐUR Í EIGIN LANDI
n Lesandi heyrir fuglana syngja og finnur ilminn af gróðrinum n Um ást og fegurð, lofgjörð til náttúru
„Gleður mann
að biskups-
stólar, klaustur
eða konungar virð-
ast aldrei hafa átt
þessa jörð
Kristjón Kormákur Guðjónsson
kristjon@dv.is
Mynd úr ljóðabókinni Skuggaveiði.
Sindri Freysson.