Tímarit Máls og menningar - 01.02.2018, Blaðsíða 56

S æ b j ö r g F r e y j a G í s l a d ó t t i r
56 TMM 2018 · 1
sem fylgir henni. Íbúum Flateyrar finnst að mörgu leyti mjög huggulegt að
hafa svona fjölbreytilega mannflóru í þorpinu en þykir að sama skapi örlítið
leiðinlegt að sumarhúsaeigendur séu í burtu megnið af árinu. Það verður ansi
dimmt í kringum leikskólann þegar öll ljós í húsunum eru slökkt. Stór hluti
sumarhúsaeigendanna er viðriðinn kvikmyndagerð á einhvern hátt og þetta
fólk notar stundum húsin sín til að vinna og semja en líka Eyrina og fólkið
þar fyrir kvikmyndir sínar og önnur hugverk. Og þegar verið er að taka upp
kvikmyndir á Flateyri þá aukast tekjur þeirra sem eiga matsölustaði eða leigja
út hús og íbúðir. Margir heimamenn eru einnig stoltir af því að hafa leikið í
kvikmyndunum eða komið fyrir sem sögupersónur í skrifum. Svo það hefur
sína kosti og ókosti að hafa fjöldann allan af sumarhúsaeigendum á Flateyri.
Þeir flikka líka upp á húsin sem þeir keyptu ódýrt og ásýnd bæjarins breytist
til hins betra. En þegar verið er að taka upp kvikmyndir þá þarf vitanlega að
laga umhverfið að þeim hugmyndum sem höfundur, leikstjóri og leikmynda-
hönnuðir hafa gert sér áður en tökur byrja. Síðustu tvær kvikmyndir sem
voru teknar upp að öllu leyti eða hluta til á Flateyri heita París norðursins
og Þrestir. Fyrir tökur á þessum myndum þurfti sums staðar að mála hús í
þorpinu að utan og innan, stundum í skærum litum. En sum hús þóttu líka
líta of vel út þannig að leikmyndahönnuðir máluðu þau og flikkuðu til svo
þau litu út fyrir að vera bæði ryðguð og sjúskuð. Það er frekar mikil þversögn
að fólkið sem vann við kvikmyndirnar og á hús á Flateyri væri að gera eignir
sínar upp en sú ímynd reyndist svo ekki henta hugverkum þess.
Kvikmynd er auðvitað skáldskapur sem byggir aðeins að hluta til á raun-
veruleikanum. Þar er þó alltaf einhver ímynd sem er verið að draga upp
samkvæmt þeim hugmyndum sem handritshöfundur og leikstjóri hafa gert
sér. Tilhneigingin hefur verið sú að hafa myndina af dreifbýlinu nokkuð
kaldhæðnislega og svarta. Til dæmis var þó nokkuð af íbúðum til sölu á
Flateyri og í kvikmyndinni París norðursins var þeim fjölgað enn frekar
með tilbúnum auglýsingaskiltum. Þetta fór fyrir brjóstið á sumum heima-
mönnum því það var eins og enginn vildi búa á staðnum. Leikmyndahönn-
uður myndarinnar svaraði þessari gagnrýni í viðtali við Bæjarins Besta á
Ísafirði og sagði:
Þetta hefur valdið usla í bænum en það vill svo til að þetta er meitlað í stein
og maður kemst ekki hjá því að gera þetta þó maður glaður vildi … Þetta er
bara hluti af handritinu og því verður ekki breytt.2
Leikmyndahönnuðurinn á sumarhús á Flateyri og honum þykir gott að
vera þar og eins þykir íbúunum gott að hafa hann og fjölskyldu hans þó að
þeim líkaði ekki þessi mynd sem var dregin upp, að öll húsin stæðu tóm og
væru til sölu. Hönnuðurinn orðaði það svo að handritið væri meitlað í stein
og því yrði ekki breytt. Hið rétta er auðvitað að handrit eru aldrei meitluð í
stein, heldur eru þau mannanna verk og löguð til og skrifuð í samræmi við
þá sögu sem höfundarnir vilja segja.
Það er líkt og þeir sem starfa við listræna sköpun eða fræðileg skrif hafi